Η βραδιά της Κυριακής ήταν όμορφη, το δροσερό αεράκι στο Ηρώδειο ευεργετικό, ο ήχος έφτανε κρυστάλλινος στις κερκίδες και το θέατρο, αν και άδειο κατά τα 2/5, ταίριαζε υποδειγματικά στη φημισμένη Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης που ήταν, όπως αναμενόταν, αψεγάδιαστη – ακόμη και ο μεταλλικός θόρυβος ενός κλειδιού που έπεσε από ένα αναλόγιο έμοιαζε αρμονικός! Στο πόντιουμ ήταν ο σερ Σάιμον Ρατλ, ένας, χωρίς υπερβολή, ζωντανός θρύλος με βιογραφικό που ζαλίζει.
Ο 69χρονος μαέστρος μπορεί να είχε, αρχικά, τον νου του, στην παράταση του ματς Αγγλίας – Σλοβακίας, αλλά ξεκίνησε εντυπωσιακά με το σκέρτσο καπριτσιόζο του Ντβόρζακ, έργο του 1883 που δίνει πρωταγωνιστικό ρόλο στα πνευστά και ήταν φανερό από αυτά τα πρώτα δεκαπέντε λεπτά ότι είχαμε την τύχη να είμαστε παρόντες σε μι σπάνιας χημείας συνεργασία: ο Ρατλ έχει αυτό το μοναδικό χάρισμα να σου δίνει την αίσθηση πως διευθύνει αυτόνομα κάθε μουσικό και ταυτόχρονα κρατάει με έναν σχεδόν μεταφυσικό τρόπο το σύνολο δεμένο στην υπηρεσία της παρτιτούρας.
Στη συνέχεια ανέβηκε στη σκηνή και η σύζυγός του, η μεσόφωνος Μαγκνταλένα Κοζενά, για να ερμηνεύσει αρχικά τα τραγούδια του Γκούσταφ Μάλερ που έγραψε ο Αυστριακός συνθέτης τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, εμπνευσμένος από την ποίηση του Φρίντριχ Ρίκερτ.
Με το πιάνο να συνοδεύει διακριτικά αλλά ουσιαστικά και τη φωνή να ακούγεται λίγο πιο πίσω από τα υπόλοιπα όργανα, τα τραγούδια αυτά μας θύμισαν πώς άλλαζε η ορχηστρική μουσική πριν από 120 χρόνια, όταν υποχωρούσαν τα στρατιωτικά πνευστά, οι χορευτικοί ρυθμοί και οι οπερετικές φανφάρες προς χάριν ενός λιγότερο «αστικού» ήχου, που σεβόταν τον λυρισμό των στίχων.
Επιστροφή, μετά το διάλειμμα, με τη μοναδική σχετικά αδύναμη στιγμή της βραδιάς· προφανώς ο Μπάρτοκ δεν είναι για όλους, αλλά ειδικά αυτά τα «πέντε ουγγρικά δημοτικά τραγούδια» δύσκολα μπορούσαν να συνεπάρουν τον ακροατή – ίσως, βέβαια, γι’ αυτό, όταν αποχαιρετήσαμε την Κοζενά από τη σκηνή, εκτιμήσαμε ακόμα περισσότερο το καταπληκτικό φινάλε με τη συμφωνία αρ. 9 σε ντο μείζονα του Φραντς Σούμπερτ, για τις ανάγκες της οποίας ο Ρατλ δεν χρειαζόταν καν αναλόγιο μπροστά του και οδήγησε την ορχήστρα σε μια δαιμονιώδη εκτέλεση που σε έκανε να κρατάς την αναπνοή σου για να μπορείς να χαθείς μέσα στις νότες, στις λάμψεις των πνευστών, στα δοξάρια των εγχόρδων και στο πάθος των μουσικών που σχεδόν κανείς τους δεν είχε στατική παρουσία: τα χέρια του μαέστρου συντόνισαν μουσικούς, κοινό, μελωδίες διακοσίων ετών και τους 19 αιώνες ιστορίας του συναυλιακού χώρου σε μια μοναδική εμπειρία, από αυτές που κουβαλάς μαζί σου μέρες ολόκληρες αφότου σβήσουν τα φώτα.
Το χειροκρότημα του κοινού ήταν θερμό και ασταμάτητο, οι μουσικοί φαίνονταν πανευτυχείς με την εμπειρία και δεν μπορούσες να μη θυμηθείς το βασικό μανιφέστο αυτής της υπέροχης ορχήστρας: «Δεν είναι μόνο μουσική – είναι θέατρο, είναι γλώσσα, ξεπερνά τις νότες στο χαρτί, αισθάνεσαι όλα όσα μπορείς να νιώσεις».
