Στο αστικό πάρκο του Αλκαζάρ, κοντά στον Πηνειό, σε μια όαση γαλήνης, πολίτες της Λάρισας είχαν συγκεντρωθεί πριν από λίγες ημέρες για να αποκτήσουν ένα κοινό βίωμα. Ηταν μία από τις πυκνές δράσεις της ομάδας πολιτών «Λάρισα, η πόλη μου», που, μεθοδικά και συστηματικά, χτίζει μια σχέση συνειδητή με το παρόν και το παρελθόν της αστικής ζωής. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια χειρονομία εξωστρέφειας, που έχει όμως ως προϋπόθεση μια εσωτερική και κατά μόνας συγκίνηση, μια επιθυμία για γνώση και για μοίρασμα μιας εμπειρίας σε κοινό χρόνο και σε κοινό χώρο. Παρατηρούσα την ομάδα που είχε δημιουργηθεί στον Κήπο των Προτομών, εκεί όπου εκτίθεται μια σειρά από γλυπτά, έργα του Γεωργίου Καλακαλλά (1938-2021). Κοινό με επιθυμία να ακούσει και να μάθει. Ευκαιρία για κοινωνική επαφή. Για συνειδητή κατανόηση μιας ιστορικής πορείας.
Οι προτομές ποικίλλουν. Είναι ετερόκλητες ως προς τη θεματική τους. Φθάνουν ώς τον Παύλο Μελά και τον Αθανάσιο Διάκο. Αλλά το ενδιαφέρον ήταν εστιασμένο σε δύο άλλες προτομές, ανδρών επιφανών αλλά όχι πανελληνίως γνωστών. Αυτό ακριβώς παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πιο κάτω, μπορεί κανείς να δει το θαυμάσιο μαρμάρινο παλιό Ηρώον για τους πεσόντες του 1897, το οποίο πρέπει να αποκατασταθεί και να αναδειχθεί, καθώς νεότερες ατυχείς παρεμβάσεις το έχουν υποβαθμίσει.
Ολα αυτά, έστω και ως εικόνες και σκέψεις, έρχονταν στον νου χάρη στην ομάδα «Λάρισα, η πόλη μου» και στον ακούραστο συντονιστή της, τον δημοσιογράφο Γιώργο Τράντα, υπόδειγμα ενεργού πολίτη. Μας είχε μαζέψει εκεί στη σκιά των δέντρων μπροστά στις προτομές του πρώτου ιστορικού της Λάρισας, με νομικές σπουδές, Επαμεινώνδα Φαρμακίδη (1861-1928) και του στρατιωτικού ιατρού, από την Κρήτη, Εμμανουήλ Μανουσάκη (1898-1968). Δύο επιφανείς άνδρες, ο Φαρμακίδης και ο Μανουσάκης, γεννούσαν –δεκαετίες μετά τον θάνατό τους– ένα κοινό βίωμα για μια ομάδα πολιτών το 2024. Για τον Φαρμακίδη, που είχε εκδώσει το έργο αναφοράς «Η Λάρισα από των μυθολογικών χρόνων μέχρι της προσαρτήσεως αυτής εις την Ελλάδα (1881). Τοπογραφική και Ιστορική μελέτη», είχε προσκληθεί να μιλήσει ο Νίκος Παπαθεοδώρου, ο κατεξοχήν μελετητής της Λάρισας (μέρος της συλλογής του εκτέθηκε πρόσφατα στη Δημοτική Πινακοθήκη – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα στη Λάρισα και στην Ελληνοαμερικανική Ενωση στην Αθήνα, σε επιμέλεια Λουίζας Καραπιδάκη). Για τον Μανουσάκη, που ως βενιζελικός είχε πάρει δυσμενή μετάθεση στη Λάρισα το 1935, είχε προσκληθεί ο μελετητής της ιστορίας της ιατρικής και θωρακοχειρουργός Νίκος Δισεμόνας. Ο Μανουσάκης είχε πλούσια δράση και καθώς είχε μετατεθεί για να ασχοληθεί με τις περιοχές που πλήττονταν από την ελονοσία ιδιαίτερα στον Θεσσαλικό Κάμπο, άφησε σπουδαίο έργο. Εσωσε χιλιάδες ανθρώπους και η δράση του εκτιμήθηκε ως μια παρέμβαση υπέρ της δημόσιας υγείας που άφησε εποχή.
Αυτές οι αμίλητες προτομές στάθηκαν αφορμή για να σκεφτούμε πάνω στην πόλη και στην ιστορία της. Να αναλογιστούμε τις αναρίθμητες φορές που προσπερνάμε ανυποψίαστοι σημεία των πόλεων και μνημεία που έχουν μεγάλη αφηγηματική δύναμη. Στην επιστροφή, όλα ήταν διαφορετικά. Το σύγχρονο βίωμα είχε εμπλουτιστεί. Η «Λάρισα, η πόλη μου» ευχήθηκε καλό καλοκαίρι, αλλά οι δράσεις για το φθινόπωρο σχεδιάζονται ήδη. Οι πόλεις πρέπει να γεννούν πολίτες.
