Τη δεκαετία του ’80, όταν ο κύριος Γκρι ήταν 17, άκουγε με μανία μια εκπομπή στο Τρίτο του Λάμπρου Λιάβα: «Του κόσμου οι μουσικές». Είχε εμμονή με τις παραδοσιακές μουσικές από την Ιταλία, κυρίως από τον Νότο, τη Νάπολη, τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας και της Σικελίας.
Ετσι, ανακάλυψε την μπάσα και υγρή μαζί φωνή της σπουδαίας Ρόζα Μπαλιστρέρι και τις ρυθμικές μελωδίες της Λα Νουόβα Κομπανία ντι Κάντο Ποπολάρε. Ετσι, ανακάλυψε το διπλό βινύλιο του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος «Ελληνική μουσική παράδοση της Κάτω Ιταλίας» (δύο ειδικά κομμάτια εκεί του έχουν μείνει αλησμόνητα: «Ωριά μου πιτσουλίνα» και «Το κλάμα του εμιγκράντου»).
Κάπως έτσι, πολύ αργότερα ανακάλυψε την εκπληκτική ανθολογία με… μαφιόζικα τραγούδια («Il Canto di Malavita. La Musica della Mafia», δισκογρ. Pias Recordings, 2000): Αν δεν γνωρίζεις τους στίχους νομίζεις πως πρόκειται για τα πιο γλυκά, τρυφερά, πονεμένα ερωτικά τραγούδια (ή, από την άλλη, οι πιο εκστατικές ταραντέλες) που άκουσες ποτέ…
Η χριστιανική Αναγέννηση συνδυάζεται με έναν πρωτόγονο παγανισμό, η θλίψη της ζωής με έναν οίστρο που μένει αλησμόνητος.
Και, βέβαια, πολύ πιο πρόσφατα, η μεταξένια αυτή νοερή μουσική σκάλα τον έφερε στις ηχογραφήσεις της εκπληκτικής Κριστίνα Πλουχάρ και του συνόλου L’ Arpeggiata (τρία έξοχα άλμπουμ εδώ: «Alla Napoletana», «All’ Improviso» και «La Tarantella»). Εχει όμως και μια τελευταία ανακάλυψη, φετινής σοδειάς. Την ανθολογία «Ιταλία – Σικελία» (Italie – Sicile) στην εξαιρετική αρχειακή σειρά της γαλλικής δισκογραφικής εταιρείας Ocora. Πρόκειται για ηχογραφήσεις που, με εξαίρεση ένα κομμάτι, πραγματοποιήθηκαν από το 1984 έως το 2004 και περιλαμβάνουν μοναδικά δείγματα της σιτσιλιάνικης μουσικής παράδοσης, τόσο ως προς το φωνητικό σκέλος όσο και ως προς τα αυθεντικά παραδοσιακά μουσικά όργανα.
Αγριοι πολυφωνικοί συνδυασμοί μεταφέρουν ένα απίστευτο πολιτισμικό μείγμα από Ελλάδα και Βαλκάνια, Ρώμη, Βυζάντιο, Ισλάμ, Νορμανδία, Ισπανία, Γαλλία κ.ά., αφού μιλάμε για έναν τόπο στον οποίο, όπως λέγεται, «ακούγανε τον ελληνικό νόμο, τον βυζαντινό ύμνο, την αραβική μελωδία του μακάμ, την μπαλάντα των Γάλλων τροβαδούρων, το γερμανικό λιντ και τα πολυφωνικά σχήματα του 16ου-17ου αιώνα».
Οι τεντωμένοι, επιθετικοί ρυθμοί πνευστών και κρουστών συνδυάζονται με τις γλυκιές τρίμετρες (3/4) μελωδίες των εγχόρδων, η χριστιανική Αναγέννηση με έναν πρωτόγονο παγανισμό, η θλίψη της ζωής με ένα πάθος, έναν οίστρο που μένει αλησμόνητος. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μουσική στο μεταίχμιο του αρχαϊκού με το νεωτερικό.
Κάθε φορά που ο κύριος Γκρι επιστρέφει σε αυτές τις έξαλλες, απρόβλεπτες μουσικές, όπου οι φωνές των ανθρώπων είναι ταυτόχρονα αγγελικές και δαιμονικές, θυμάται εκείνο το τρομακτικό όσο και γοητευτικό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Κάρλο Λέβι «Ο Χριστός σταμάτησε στο Εμπολι». Το Εμπολι βρίσκεται όχι στη Σικελία αλλά στον ιταλικό Νότο ευρύτερα και ο αφηγητής νιώθει να έχει ανακαλύψει μια χαμένη ήπειρο ωμότητας και μαγείας. Η απάντηση στο ανείπωτο ερώτημα είναι μια σαλταρισμένη ταραντέλα!
