Ποιος ήταν ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες πριν γίνει ο Γκάμπο ή Γκαμπίτο, όπως τον αποκαλούσαν χαϊδευτικά σε όλη τη Λατινική Αμερική; Πώς πέρασε τα παιδικά του χρόνια, ποιοι τον μεγάλωσαν, σε ποιον τόπο απλώθηκαν οι ρίζες που αργότερα έθρεψαν ένα μεγάλο συγγραφέα;
Με τέτοια ερωτήματα ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια την έρευνά του για τον Μάρκες ο Ντάσο Σαλντίβαρ, ο οποίος ύστερα από δύο δεκαετίες κοπιαστικής δουλειάς έγινε ο συγγραφέας του βιβλίου «Γκάμπριελ Γκαρσία Μαρκές: πώς ξεκίνησαν όλα», μιας βιογραφίας για την οποία ο ίδιος ο Μάρκες είχε πει: «Αν είχα διαβάσει προηγουμένως αυτή τη βιογραφία, δεν θα είχα γράψει τα απομνημονεύματά μου».
Ο Σαλντίβαρ, Κολομβιανός και αυτός, στα 14 του χρόνια έφυγε από τη φυτεία καφέ του πατέρα του για να εγκατασταθεί στο Μεδεγίν, και στα 24 του εγκατέλειψε τις σπουδές του στη Νομική για να ταξιδέψει στη Μαδρίτη και να σπουδάσει πολιτικές επιστήμες. Στη συνέχεια εργάστηκε ως δημοσιογράφος πολιτιστικών θεμάτων και λογοτεχνικής κριτικής σε διάφορα έντυπα της Ευρώπης και της Αμερικής, ενώ πρόσφατα ήρθε και στην Ελλάδα καλεσμένος από το φεστιβάλ ΛΕΑ. Εκεί τον συνάντησε και η μεταφράστρια της νέας έκδοσης της συγκεκριμένης βιογραφίας, ενός βιβλίου που κυκλοφόρησε πριν από αρκετές δεκαετίες από τις εκδόσεις Λιβάνη (2002), εξαντλήθηκε και πλέον κυκλοφορεί ανανεωμένο από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Μιλώντας με τη Δέσποινα Δρακάκη, μεταφράστρια της νέας έκδοσης, ζητάμε να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό το έργο που θεωρείται σημαντικότατο για όποιον θέλει να γνωρίσει και να κατανοήσει σε όλο του το εύρος το έργο ενός από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα. «Η βιογραφία καλύπτει τα πρώτα περίπου είκοσι χρόνια της ζωής του Μάρκες, επειδή ουσιαστικά το ενδιαφέρον του συγγραφέα ήταν να καταλάβει ποιος ήταν ο άνθρωπος που έγραψε το “Εκατό χρόνια μοναξιά” και ποια ιστορική, πολιτισμική, οικογενειακή, ατομική πραγματικότητα έδωσε το υπόβαθρο γι’ αυτό το συγκλονιστικό μυθιστόρημα», μας λέει. Ολα ξεκίνησαν, λοιπόν, από τον θαυμασμό του Σαλντίβαρ για τα «Εκατό χρόνια μοναξιά». Το διάβασε για πρώτη φορά νεαρός –είναι γεννημένος το 1951– και τον κυρίευσε ένας τέτοιος ενθουσιασμός που αποφάσισε να μάθει περισσότερα. Γρήγορα συνειδητοποίησε ότι εκείνη την εποχή, τα παιδικά χρόνια του Γκάμπο ήταν μια σκοτεινή, άγνωστη περίοδος. Βάλθηκε λοιπόν να αναζητάει πληροφοριακό υλικό, ταξίδεψε, συνάντησε ανθρώπους οικείους στον συγγραφέα, και μόνον αφού συγκέντρωσε τα στοιχεία του συνάντησε τον Μάρκες. Βρέθηκαν από κοντά και συνομίλησαν δύο απογεύματα, 17 χρόνια μετά την έναρξη της έρευνας. Αργότερα μίλησαν λίγο στο τηλέφωνο.
Η διαδρομή έως το Μεξικό
«Ηθελα να έχω ήδη σχηματίσει τη δική μου άποψη για να μην καταλήξω να κάνω μια αγιογραφία αντί για βιογραφία», εξήγησε ο Ντάσο Σαλντίβαρ στη Δέσποινα Δρακάκη, όταν τον ρώτησε για ποιο λόγο άργησε τόσο να κουβεντιάσει με τον μεγάλο συγγραφέα.
Το βιβλίο ξεκινά πριν από τη γέννηση του Γκάμπο στην Αρακατάκα, ένα μικρό χωριό στις ακτές του Ατλαντικού της Κολομβίας, και τον ακολουθεί στις μετακινήσεις του από το χωριό όπου μεγάλωνε με τον παππού και τη γιαγιά του στην Μπογκοτά, όπου πήγε για σπουδές, και αργότερα στην Ευρώπη όπου εργάστηκε ως ανταποκριτής εφημερίδων φτάνοντας, μέσω Νέας Υόρκης, στην εγκατάστασή του στο Μεξικό. Εκεί ξεκίνησε η γραφή του μυθιστορήματος που έκανε τον Μάρκες διάσημο σε όλο τον κόσμο.
«Σε κάθε μετάφραση, πόσο μάλλον σε ένα κολοσσιαίο έργο όπως αυτό του Σαλντίβαρ, οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στις αποφάσεις που παίρνουμε προκειμένου να εξυπηρετήσουμε τον σκοπό του συγγραφέα και να σεβαστούμε τον κόπο που κατέβαλε», σημειώνει η κ. Δρακάκη, προσθέτοντας ότι κάθε μεταφραστική προσπάθεια απηχεί, εκτός από τις αντιλήψεις του ίδιου του μεταφραστή, και το πνεύμα και τις προσλαμβάνουσες της εποχής της.
