«Πώς θα ήταν η ζωή αν δεν είχαμε το θάρρος να προσπαθούμε για οτιδήποτε;» αναρωτιόταν ο Βίνσεντ βαν Γκογκ σε μία από τις επιστολές που έγραψε προς τον αδελφό του Θεόδωρο, το 1881. Το απόσπασμα αποτελεί μότο στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου «Στοχασμοί του συλλέκτη», που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό από τα Cahiers d’ Art, κεφάλαιο που τιτλοφορείται «Εχει τέλος μια συλλογή;».
Τόσο η φράση του Βαν Γκογκ για την τόλμη, όσο και η ερώτηση που απευθύνει στον Δημήτρη Δασκαλόπουλο η Ειρήνη Πάρη, μάς επιτρέπουν να δούμε υπό νέο πρίσμα την πολυσχιδή προσωπικότητα του βιομηχάνου και επιχειρηματία, ο οποίος έχει επιλέξει να αναστοχάζεται πάνω στα πιεστικά ζητήματα της εποχής μας μέσω της αγάπης του για την τέχνη, τη μουσική και τη φωτογραφία.
«Οχι», απαντά λοιπόν ο κ. Δασκαλόπουλος, «μια συλλογή δεν τελειώνει ποτέ για τους περισσότερους συλλέκτες». Και αν μπορούμε να προσθέσουμε την προσωπική μας εμπειρία από τη συνομιλία με τον κ. Δασκαλόπουλο, ο βασικός λόγος αυτής της διαρκούς ανάγκης δεν είναι βουλιμία της συνάθροισης όλο και περισσότερων αντικειμένων. Είναι κυρίως η δική του ανάγκη να δημιουργήσει ένα αφήγημα που θα νοηματοδοτεί μέσω της τέχνης τη σύγχρονη ζωή.
«Δεν διάλεγα ποτέ καλλιτέχνες, αλλά διάλεγα πρώτα το έργο, με το συναίσθημα, δηλαδή με την ψυχή και όχι με το μυαλό», εξηγεί ο συλλέκτης και εμπνευστής του οργανισμού ΝΕΟΝ. «Αυτό που έψαχνα σταθερά ήταν το έργο που είναι δυνατό, που προκαλεί συναίσθημα. Και το ισχυρό έργο εμπεριέχει μέσα του τον καλλιτέχνη, τον δημιουργό του. Πάντα, λοιπόν, επέλεγα έργα που πίστευα ότι ταίριαζαν με αυτό που θέλει να εκφράσει η συλλογή μου»
Το βιβλίο αποτελεί προϊόν μιας οικείας συζήτησης μεταξύ «συνενόχων» στη λατρεία της σύγχρονης τέχνης. Με έναυσμα περίπου εκατό έργων σύγχρονης τέχνης καλλιτεχνών των τελευταίων 40 ετών από τη διεθνούς εμβέλειας «Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου», ο συλλέκτης και η σύντροφός του συζητούν για τις ελευθερίες και περιστολές του συλλέγειν, μοιράζονται τη γοητεία που τους ασκεί η καλλιτεχνική δημιουργικότητα και μας οδηγούν σ’ έναν στοχαστικό περίπατο στο υπαρξιακό μυστήριο της ζωής, όπως απεικονίζεται στα έργα τέχνης της συλλογής.
Η ιδέα της δημιουργίας των «Στοχασμών του συλλέκτη» ξεκίνησε από μια συζήτηση μεταξύ τους σχετικά με τα έργα της συλλογής. Συνομιλίες τριών χρόνων, μαγνητοφωνήσεις, καταγραφές και σημειώσεις απέδωσαν σε ένα δομημένο κείμενο, οργανωμένο σε θεματικά κεφάλαια.
Το βιβλίο προλογίζεται από τον ιστορικό τέχνης και επιμελητή Νίκολας Σερότα, πρώην διευθυντή της Tate και πρόεδρο του Arts Council England, ο οποίος αναφέρει: «Αυτό είναι ένα ασυνήθιστο βιβλίο, για έναν ασυνήθιστο άνθρωπο και την ιδιαίτερη προσέγγισή του στη δημιουργία μιας συλλογής έργων τέχνης. Καταγράφει με σπάνια ειλικρίνεια μια προσωπική αναζήτηση προς τη διαφώτιση και την άνευ προηγουμένου απόφασή του, ως συλλέκτη, να δωρίσει τη συλλογή του σε τέσσερα μουσεία, σε Νέα Υόρκη, Σικάγο, Λονδίνο και Αθήνα, ενώ παράλληλα ιδρύει και χρηματοδοτεί έναν νέο οργανισμό, τον ΝΕΟΝ».
Το βιβλίο διατίθεται από το πωλητήριο του ΕΜΣΤ, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, το Μουσείο Μπενάκη και μέσω της Amazon.
