Σαν άφατο νανούρισμα: η Ενάτη του Μάλερ

Σαν άφατο νανούρισμα: η Ενάτη του Μάλερ

«Η κατάρα των εννέα συμφωνιών». Αυτός είναι ο τίτλος ημι-αστυνομικού, ημι-μεταφυσικού θρίλερ που γράφει ο κύριος Γκρι, με θέμα έναν διαταραγμένο συνθέτη συμφωνικής μουσικής που τρέμει τον αριθμό εννιά

2' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Η κατάρα των εννέα συμφωνιών». Αυτός είναι ο τίτλος ημι-αστυνομικού, ημι-μεταφυσικού θρίλερ που γράφει ο κύριος Γκρι, με θέμα έναν διαταραγμένο συνθέτη συμφωνικής μουσικής που τρέμει τον αριθμό εννιά. Αυτή η «κατάρα του εννιά» είναι κάτι σαν μύθος στους μουσικούς κύκλους: με το που γράφει ένας συνθέτης την ενάτη συμφωνία του, αυτό ήταν: ή πεθαίνει ή, απλώς, δεν γράφει πια άλλη. Βεβαίως, δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο Χάιντν έγραψε 104· ο Μότσαρτ 41· ο Σοστακόβιτς 15. Αλλοι, πάλι, σταμάτησαν σε λιγότερες από εννιά: ο Σούμαν και ο Μπραμς «κόλλησαν» στις τέσσερις και ο Σιμπέλιους στις επτά, για παράδειγμα.

Ο αριθμός «εννιά», όμως, επανέρχεται: εν αρχή ην ο Μπετόβεν· έπειτα, ο Σούμπερτ. Ακολουθούν οι Μπρούκνερ και Ντβόρζακ. Μετά, σειρά παίρνει ο σερ Ραλφ Βον Ουίλιαμς. Και, βέβαια, ο Γκούσταβ Μάλερ. Ο κύριος Γκρι γράφει αυτό το αλλόκοτο μυθιστόρημα ακούγοντας μια νέα ηχογράφηση και ερμηνεία της Ενάτης του Μάλερ σε ρε μείζονα που κυκλοφόρησε από την Alpha-Classics. Στο πόντιουμ ο Φίλιπ φον Σταϊνέκερ (Philip von Steinaecker), ο οποίος διευθύνει τη Mahler Academy Orchestra.

Η νέα αυτή ερμηνεία έχει την ιδιαιτερότητά της: η μαλερική 9η παίζεται σε όργανα εποχής. Είναι αυτό που λένε οι μουσικολόγοι «μια ιστορικά ενημερωμένη ερμηνεία». Οργανα εποχής το 1910 όμως; Κατά κανόνα, οι ερμηνείες με όργανα εποχής παραπέμπουν στον αναγεννησιακό ήχο, στο μπαρόκ, στην προκλασική εποχή. Κατά κανόνα, όχι πάντα όμως.

Ο Μάλερ συνθέτει την Ενάτη το 1909, το 1910 (τα καλοκαίρια, όπως πάντα, όταν έπαιρνε άδεια από αρχιμουσικός) πρόλαβε να την ολοκληρώσει. Πήγε να ξεκινήσει και τη Δεκάτη, αλλά το 1911, πεθαίνει στα 51 του μόλις χρόνια. Η πρεμιέρα της 9ης έγινε το 1912.

Πρόλαβε να ολοκληρώσει την Ενάτη του το 1910 – Το 1911, πεθαίνει στα 51 του χρόνια. 

Στον φίλο του, Μπρούνο Βάλτερ, εξηγούσε πως η σύνθεση της Ενάτης του θύμιζε τους παιχινιδιάρικους τόνους της Τετάρτης του. Μόνο που δεν είναι ο μπουρλέσκος, χαρωπός τόνος που κάνει γέφυρες εδώ: το υπερβατικό στοιχείο του ανθρώπινου βίου σε διαρκή κόντρα με τη ματαιότητα διατρέχει (και αυτό) το έργο του Μάλερ. Και, ναι: το 1910, οι συμφωνικές ορχήστρες δεν χρησιμοποιούσαν τα ίδια ακριβώς ξύλινα και χάλκινα πνευστά που έχουμε σήμερα, για παράδειγμα. Δεν γνωρίζουμε τον ήχο που άκουγε το «εσωτερικό αυτί» του Μάλερ, όπως το όριζε ο ίδιος. Στην πραγματικότητα, μέσα από αυτό το άλμπουμ, ακούμε το έργο όπως θα το άκουγε ο ίδιος. Και είναι, βέβαια, ένα έργο-αποχαιρετισμός στη ζωή. Ενα συνθετικό ποίημα σαν μονόλογος. Ο Μάλερ ήξερε ότι πεθαίνει (έπασχε από στρεπτόκοκκο στο αίμα): το Adagissimo με το οποίο κλείνει η Ενάτη του, θυμίζει απαλό κυματισμό, σαν ψίθυρο ανθρώπου γαλήνιου, που μέσα στο σπάνιο και ακριβό θαύμα της ζωής τώρα το μόνο που γυρεύει είναι να κοιμηθεί. Και το μόνο που χρειάζεται είναι ένα άφατο νανούρισμα. Και αυτό ακριβώς έχει. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT