Η επιστροφή του Σωτήρη Σόρογκα στην Τήνο, αυτό το καλοκαίρι, είναι ένα εικαστικό γεγονός, χαμηλόφωνο, ουσιαστικό, συμβολικό. Γνωρίζει το νησί καλά. «Δεν έχω αφήσει χωριό για χωριό που να μην το έχω εξετάσει, να μην το έχω φωτογραφήσει με χιλιάδες φωτογραφίες», έλεγε πριν από λίγες ημέρες στα εγκαίνια της έκθεσής του. «Είχα βρει και έναν πεσμένο μύλο στα Υστέρνια που του είχα βγάλει άπειρες φωτογραφίες, προσπαθώντας να δω γιατί έπεσε και τι σημαίνει αυτή η πτώση».
Είναι ένας εικαστικός θεσμός, γνωστός στους φιλότεχνους του νησιού, σε ένα από τα ωραία, μοντέρνα σπίτια της Τήνου, στον Τριαντάρο, ένα από τα ωραιότερα χωριά, με θέα ως κάτω στο πέλαγος. Στην ιδιωτική κατοικία «Ασπάλαθος», του Φίλιππου Πιέρρου, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Αριστείδη Ντάλα, κάθε καλοκαίρι τέτοια εποχή οργανώνεται ένα εικαστικό γεγονός. Φέτος είναι η σειρά του Σωτήρη Σόρογκα, με νέα έργα φτιαγμένα για το νησί.
«Τα πηγάδια, οι πέτρες, τα αποσαθρωμένα ξύλα, όλα λουσμένα στο τηνιακό φως, έχτισαν τη ζωγραφική ταυτότητα του Σόρογκα και διαμόρφωσαν μια εικαστική έκφραση με χαρακτήρα ντόπιο», λέει ο Γιώργος Μυλωνάς, ο οποίος επιμελήθηκε την έκθεση. Τα έργα του Σωτήρη Σόρογκα έρχονται από ένα βαθύ ρήγμα του χρόνου. Υπάρχει βιωμένο, άχρονο βλέμμα.
Ο ίδιος, 88 ετών φέτος, συγκίνησε τους πάντες με τα λεγόμενά του στα εγκαίνια, όταν με λόγο πηγαίο, αγνό και αληθινό μίλησε για τον τόπο, το χώμα, τη δημιουργία. Αναρωτήθηκε –είπε– αν η εργασία του «αποδίδει κάτι, ένα ελάχιστο από τη γοητεία και τη σπουδαιότητα» της Τήνου, «την ιδιοπροσωπία του τόπου». Καθώς γύρισε και πάλι τα χωριά του νησιού για να συνδεθεί και πάλι με το πνεύμα το τηνιακό θυμήθηκε, είπε, «και τον Διονύσιο τον εκ Φουρνά Ευρυτανίας, τον αγιογράφο που έγραψε μια πραγματεία για τους ζωγράφους και είχε πει πως πρέπει, προτού αρχίσουν την εργασία τους, να νηστεύουν και να κάνουν και μια προσευχή στη Θεοτόκο επειδή αυτό απαιτεί ο σεβασμός σε αυτά τα πράγματα τα οποία είναι ανεξήγητα και μακρινά».
Αυτή η συγκίνηση του Σωτήρη Σόρογκα απέναντι στην ύλη, στη φθορά, στον συμβολισμό των χρονικών κύκλων και στην άυλη διάσταση του τόπου, καθιστούν την έκθεση αυτήν στον Τριαντάρο, ίσως την «πιο προσωπική από τις δεκάδες που μας έχει χαρίσει», λέει ο Γιώργος Μυλωνάς, «μια έκθεση αντίδωρο σε όσα το νησί εξακολουθεί να του προσφέρει».
Ο Σόρογκας ανέκαθεν υποστήριζε δημοσίως πως ό,τι βλέπουμε «δεν είναι μονάχα αυτό· υπάρχει και κάτι άλλο». Αναφέρθηκε σε αυτήν τη «μυστηριακή αφετηρία της εικόνας, η οποία τελικά καταλήγει να έχει μια μορφή, ένα λουλουδάκι ας πούμε ή ακόμη και μια πέτρα. Για τις πέτρες βεβαίως έχουν μιλήσει οι ποιητές. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα, αλλά προσπάθησα να μην απεικονίσω μονάχα το αντικείμενο με το οποίο ασχολήθηκα, αλλά, αν είναι δυνατόν, να του μεταγγίσω την υποψία μου, το ερώτημά μου για την αφετηρία του. Από πού έρχεται και τι είναι αυτό το πράγμα;».
Αυτός ο ζωγράφος-φιλόσοφος έδωσε αυτό το απλό μάθημα με τα υλικά της αλήθειας. Για την έκθεσή του, που θα παραμείνει επισκέψιμη στην είσοδο του Τριαντάρου (ξεχωρίζει ο «Ασπάλαθος» στη δεξιά πλευρά του δρόμου) ως τις 10 Αυγούστου (ώρες 18.15-21.00), είπε ότι αυτά τα «φτωχά έργα» που έχει φτιάξει «εκκινούνε από την Τήνο, δηλαδή είναι από εδώ. Τα υπόλοιπα έργα είναι αυτή η μυστηριακή σχέση και ένα μαύρο που κάπου τρυπώνει, σε ορισμένες ραγάδες ή στο άνοιγμα μιας παλιάς πόρτας».
Αντλεί πάντα από τον τόπο, επιστρέφει στον τόπο, διαστέλλει και ερμηνεύει τον τόπο.
