«Οι αρχαίοι Μακεδόνες είχαν ιδιαίτερη σχέση με το θέατρο. Μάλιστα έστελναν ηθοποιούς ως πρεσβευτές», λέει στην «Κ» η επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων δρ Αγγελική Κοτταρίδη, και προσθέτει πως δίπλα στο αρχαίο θέατρο της Μίεζας στην Ημαθία βρίσκεται το γυμνάσιο της πόλης. Εκεί ο Φίλιππος Β΄ εγκατέστησε τη σχολή στην οποία ο Αριστοτέλης δίδαξε τον γιο του Αλέξανδρο, αλλά και τα παιδιά των εταίρων που προορίζονταν να γίνουν η ελίτ του κράτους, στελεχώνοντας όλα τα υψηλά αξιώματα. Εκεί επίσης έγραψε ο Ευριπίδης τα δύο τελευταία του έργα, την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» και τις «Βάκχες».
Αύριο, στον συγκεκριμένο χώρο, επτά νέες ηθοποιοί και ένας τραγουδιστής καταπιάνονται «με το πιο ερωτικό έργο που γράφτηκε ποτέ», όπως σχολιάζει για τη «Μήδεια» ο Θοδωρής Γκόνης που έχει αναλάβει τη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία του έργου. Αυτά τα επτά νέα κορίτσια που έχουν μόλις ολοκληρώσει τις θεατρικές σπουδές τους, δεν θα προσπαθήσουν να αναμετρηθούν με το μέγεθος του συγκεκριμένου τραγικού ρόλου, αλλά θα «τραγουδήσουν» όλα τα χορικά της τραγωδίας και θα προσπαθήσουν να αφηγηθούν την ιστορία του Ευριπίδη από την αρχή ώς το τέλος, δηλαδή μέχρι την ανάληψη της Μήδειας στους ουρανούς.
«Στην πραγματικότητα οι νέες ηθοποιοί της παράστασης –όλες γεννημένες μέσα στον 21ο αιώνα– επωμίζονται την ευθύνη να αφηγηθούν με τη δέουσα σοβαρότητα και τον σωστό τρόπο την ιστορία της μυθικής βασίλισσας», μας λέει ο κ. Γκόνης. «Και για μένα που είμαι του προηγούμενου αιώνα, η συγκίνησή τους μού προσφέρει πολλά. Ισως πιο πολλά από όσα μπορώ να δώσω εγώ σε εκείνες. Το σημαντικότερο που μαθαίνουμε στις πρόβες είναι πως δεν μας ενδιαφέρουν τα λόγια, αλλά οι λέξεις. Οι λέξεις έχουν ρίζες και βάθος, έχουν τη σχέση τους με το έδαφος. Σε αυτό το πεδίο δουλεύει ο ηθοποιός, σαν αρχαιολόγος».
Η «Μήδεια» που θα δούμε στη Μίεζα βασίζεται «στα σπουδαία και ακριβά ελληνικά του Γιώργου Χειμωνά», όπως λέει ο σκηνοθέτης, μια και χρησιμοποιείται η δική του μετάφραση, ενώ τον ρυθμό για αυτή τη «σκυταλοδρομία» λόγου των επτά ηθοποιών δίνει η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Χρίστου Ανδρέου.
«Το σημαντικότερο που μαθαίνουμε στις πρόβες είναι πως δεν μας ενδιαφέρουν τα λόγια, αλλά οι λέξεις. Οι λέξεις έχουν ρίζες και βάθος», λέει ο σκηνοθέτης Θοδωρής Γκόνης.
Την παράσταση θα προλογίσει η κ. Κοτταρίδη, η οποία ασχολείται με τα αρχέτυπα των γυναικών της αρχαιότητας επί δεκαετίες, και έχει αναλύσει σε επιστημονικές δημοσιεύσεις το σύνολο της μυθολογίας που σχετίζεται με τη Μήδεια. Η κόρη του Αιήτη υπήρξε μια παλιά θεά, εκείνη που σκέπτεται κι εφευρίσκει, σύμφωνα με την ετυμολογία του ονόματός της. Θεότητα της νόησης και της σοφής συμβουλής, η Μήδεια αναγκάστηκε να αφήσει τον χώρο της και να ακολουθήσει ένα θνητό.
Οπως επισημαίνει η κ. Κοτταρίδη, ήταν ο Ευριπίδης που έδωσε μία συγκλονιστική διάσταση στη Μήδεια καθορίζοντας την εικόνα της στους αιώνες. «Στην ομώνυμη τραγωδία του, η ηρωίδα του παλιού μύθου αποκτά σάρκα και οστά και γίνεται μια προδομένη γυναίκα που, αφού έδωσε παραπάνω από ό,τι θα μπορούσε να της ζητηθεί, τώρα την πετούν σαν άχρηστο κουρέλι».
Σοφή καθώς είναι, αναλαμβάνει να εκδικηθεί μια για πάντα για όλα τα δεινά και τις αδικίες που υπομένει το φύλο της. Σκοτώνοντας τα παιδιά που η ίδια γέννησε στον Ιάσονα, και αποστερώντας τον από τη δυνατότητα να αποκτήσει άλλα, «η Μήδεια του Ευριπίδη καταδικάζει τον άπιστο σύζυγο σε κοινωνικό ευνουχισμό. Καλά μελετημένη και ψυχρά εκτελεσμένη, η φρικτή ενέργειά της αποκαλύπτει την καρδιά του προβλήματος, καταδεικνύοντας τις ακραίες συνέπειες ενός συστήματος που βασίζεται στην ανισότητα και στην πόλωση των φύλων και οδηγείται στον παραλογισμό να θεωρεί τα παιδιά κτήμα του πατέρα και νομικά ξένα για τη μάνα», λέει η κ. Κοτταρίδη.
Η συγκεκριμένη παράσταση της «Μήδειας», πέρα από την καλλιτεχνική της αξία, φωτίζει παράλληλα την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης από το ΥΠΠΟ και τον δήμαρχο Νάουσας και την έναρξη της έρευνας στο αρχαίο γυμνάσιο. Η Μίεζα, χτισμένη στους πρόποδες του Βερμίου στη μέση περίπου του δρόμου που ένωνε τις Αιγές, τη βασιλική μητρόπολη των Μακεδόνων με την Πέλλα, το μακεδονικό λιμάνι στη βόρεια ακτή του Θερμαϊκού που το πρώτο μισό του 4ου αι. π.Χ. είχε αναπτυχθεί σημαντικά με αποτέλεσμα να γίνει τόπος της δεύτερης κατοικίας της βασιλικής οικογενείας.
