Ο ένας, ο νεότερος, έφτιαξε το σπίτι του στο βουνό. Ο άλλος έμεινε στην Περιβόλα, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Αίγινας. Ομως και οι δύο, αγαπημένοι φίλοι από τα εφηβικά τους χρόνια και αργότερα συγγενείς, μοιράζονταν την ίδια θέα: τα κτήματα με τις φιστικιές, τα λυγερά κυπαρίσσια του νησιού, το Ορος με τον αρχαίο βωμό του Δία, το ρόδινο φως καθώς απλώνεται πάνω από τον Αργοσαρωνικό. Αυτά τα βιώματα από τη ζωή στην Αίγινα επεξεργάστηκε ο καθένας με τον τρόπο του και τα μετουσίωσε σε τέχνη τιμώντας τον αγαπημένο τόπο.
Η έκθεση «Ανδρέας Βουρλούμης – Γιάννης Παππάς: 70 χρόνια σχέσης», που εγκαινιάζεται αύριο στην Αίγινα, διατρέχει και φωτίζει μια διαρκή συνομιλία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους σε συνεχή αλληλεπίδραση με πυρήνα την καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτή η κοινή παρουσίαση της δουλειάς τους αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής της νεοσύστατης τοπικής Δημοτικής Πινακοθήκης στον ζωντανό ίσκιο των δύο καλλιτεχνών.
«Το αφήγημα της έκθεσης συνδέεται αναπόσπαστα με τη σχέση ώσμωσης μεταξύ τους και με την Αίγινα του φωτός και της απέριττης γραμμής, θερινό καταφύγιο και πνευματική καταφυγή. Το οικείο τοπίο του νησιού που κατοίκησαν και αγάπησαν εξίσου, διασώζει έως σήμερα μια σχεδόν αναλλοίωτη αύρα τους», μας λέει η επιμελήτρια της έκθεσης Ιρις Κρητικού, επίσης Αιγινήτισσα από καταγωγή και από έγνοια για τον τόπο. Ο Ανδρέας Βουρλούμης (Πάτρα 1910 – Αθήνα 1999) και ο Γιάννης Παππάς (Κωνσταντινούπολη 1913 – Αθήνα 2005) γνωρίστηκαν και συνδέθηκαν φιλικά σε νεανική ηλικία, κάνοντας θερινές ποδηλατικές εξορμή-σεις στην Κηφισιά.
Στη συνέχεια η σύνδεσή τους εμπλουτίστηκε με στενούς οικογενειακούς δεσμούς, καθώς ο Ανδρέας Βουρλούμης παντρεύτηκε το 1936 την Υπατία Παππά, αδελφή του γλύπτη. Επτά δεκαετίες της ζωής τους –έως και τον θάνατο του Ανδρέα Βουρλούμη– η μεταξύ τους επαφή και ανταλλαγή σκέψεων, οπτικών εντυπώσεων και γραπτών σημειώσεων, παρέμεινε ενεργή.
Ο Βουρλούμης, ζωγράφος του λυρικού ελληνικού φωτός και των οικείων αττικών τοπίων, έγραψε για τη γνωριμία του με τον Παππά στο αυτοβιογραφικό «Σημειώσεις Ζωγράφου 1938-1940» (εκδ. Ικαρος): «Δεν ζωγράφιζα τακτικά τότε, αλλά πάντοτε το μικρόβιο με παρακολουθούσε. Και τα μπουκαλάκια της χημείας ήταν ένας ερεθισμός αισθητικός. Υστερα η γνωριμία μου με τον Γιάννη Παππά. Αλληλοπροκαλούσαμε ενθουσιασμούς. Συναντιόμαστε στην Κηφισιά, εκείνος φαινότανε μεγαλύτερος, κάναμε με το ποδήλατο εκδρομές μαζί, και είχε δει που ζωγράφιζα, είχε δει που είχα κάνει και την αυτοπροσωπογραφία μου τότε. Ο Γιάννης ερχότανε από ένα πολύ φιλικό περιβάλλον. Ο πατέρας του […] είχε βιβλία ζωγραφικής, είχε όλα αυτά. Και τότε, ξαφνικά, άρχισε ο Γιάννης πρώτα να κάνει μικρά γλυπτά, μετά και ζωγραφιές και ήταν εξαιρετικά. Οταν τα είδα, είδα ότι αυτά έχουν μια ποιότητα εντελώς εξαιρετική. Μάλιστα ο Γιάννης ερχόταν κοντά μου ως μικρότερος, και εγώ αισθανόμουνα ότι τον ενισχύω. Υστερα, όταν επέλεξα τη ζωγραφική με επηρέασε αυτό αρκετά, δεν ήθελα να αφήσω το παιδί με την απογοήτευση ότι εγώ τα παράτησα…».
«Το αφήγημα της έκθεσης συνδέεται αναπόσπαστα με τη σχέση ώσμωσης μεταξύ τους και με την Αίγινα του φωτός και της απέριττης γραμμής», λέει η επιμελήτρια Ιρις Κρητικού.
Στην έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης της Αίγινας παρουσιάζονται περίπου 30 πίνακες του Ανδρέα Βουρλούμη (λάδια και ακουαρέλες) και πλέον των είκοσι έργων του Γιάννη Παππά, γλυπτά και ζωγραφική. Ολα τα εκθέματα επιλέχθηκαν από κοινού από τους γιους των δύο δημιουργών, τον Παναγή Βουρλούμη και τον Αλέκο Παππά, που πέραν της συγγένειας συνδέονται επίσης με δυνατή φιλία.
Τα ζωγραφικά έργα του Ανδρέα Βουρλούμη που συγκεντρώθηκαν για την έκθεση, προέρχονται από το οικογενειακό αρχείο του ζωγράφου και ιδιωτικές συλλογές, όπως αντίστοιχα και τα ζωγραφικά έργα του Γιάννη Παππά, ενώ τα περισσότερα μικρής και μεγάλης κλίμακας γλυπτά του Γιάννη Παππά που παρουσιάζονται στο κοινό αυτό αφιέρωμα, αποτελούν ευγενική παραχώρηση του Εργαστηρίου Γιάννη Παππά – Μουσείο Μπενάκη.
Πλησιάζοντας στο τέλος της ζωής του, ο Γιάννης Παππάς σημείωνε στα «Τετράδια της Αίγινας», «αυτό είναι, αυτό πρέπει…», μιλώντας για την Αίγινα που επισκέφθηκε από τύχη και αγάπησε με το πρώτο βλέμμα. Οσο για τον Ανδρέα Βουρλούμη, που πάντοτε αναζητούσε μέσω της ζωγραφικής τη συγκίνηση, βρήκε εδώ το αίσθημα ευδαιμονίας που τον ενέπνεε.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 Οκτωβρίου.
