THE TRIVIALIST
Από τον βασιλιά Θάνατο στον βασιλιά Ηλιο
εκδ. Διόπτρα, 2024
σελ. 217
Στις 2 Σεπτεμβρίου 2020, ανάμεσα στο πρώτο και στο δεύτερο lockdown του κορωνοϊού γεννιέται στο Facebook ο Trivialist. Κατά κόσμον Γιώργος… το επώνυμό του δεν θέλει να το δημοσιοποιεί. Παράξενο, αλλά εξηγήσιμο. Κάπως τον φοβίζουν οι αντιδράσεις όσων διαφωνούν με αυτά που γράφει. Eνας μικρός κουτσομπόλης της Ιστορίας, που μαζεύει ανέκδοτα, κωμικά, άγνωστα, χαριτωμένα στιγμιότυπα και τα δίνει με έναν τελείως δικό του προσωπικό τρόπο. Χαμογελώντας. Και μας καλεί να χαμογελάσουμε κι εμείς και, γιατί όχι, να γελάσουμε τρανταχτά χωρίς ίχνος ενοχής και σοβαροφάνειας μπροστά στα ιστορικά γεγονότα. Σιγά σιγά απλώνεται και στα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποκτά τους πιστούς και απαραίτητους ακολούθους, που τους ταΐζει μικρά στιγμιότυπα του ιστορικού γίγνεσθαι χωρίς διδακτισμό, χωρίς το άγχος της εξέτασής τους μετά.
Ταξίδι στον χρόνο
Και έπειτα όλο αυτό, το τόσο σύγχρονο και μοντέρνο, γίνεται βιβλίο. Ο συγγραφέας του, έχοντας σπουδάσει πολιτικές επιστήμες, ανακαλύπτει αυτό που πραγματικά τον ενθουσιάζει και αφοσιώνεται. Είναι η ευρωπαϊκή ιστορία. Η πορεία του ανθρώπου μέσα στον χρόνο, μικρά και μεγάλα γεγονότα που ορίζουν τις ζωές και κατευθύνουν το μεγάλο καράβι της Ευρώπης από τον θρίαμβο στην πτώση και πάλι στην ένδοξη πορεία. Την Ευρώπη δεν την ξέρουμε και ας καυχόμαστε ότι είμαστε κομμάτι της, συντηρώντας μια διαρκή σχέση απώθησης και εναγκαλισμού, αμφισβήτησης και αποδοχής της.
Πολιτική, τέχνη, εξεγέρσεις, αυτοκρατορίες και ηγεμόνες, φεουδάρχες και αστοί, ντροπαλές δέσποινες, ίντριγκες και μυστικά, μεθοδεύσεις και λιμοί, σεισμοί, καταποντισμοί παρελαύνουν με έναν απολαυστικό τρόπο.
Κι έρχεται ένας παραμυθάς, ο Trivialist, να μας τη συστήσει ξανά μ’ έναν τόσο παιχνιδιάρικο και ζωντανό, μοναδικό τρόπο. Πίσω από την ανάλαφρη αυτή παρουσίαση, είναι βέβαιο ότι κρύβεται πολλή, πολλή δουλειά, πολλή μελέτη, μεγάλη έρευνα. Φεύγουμε από το άνυδρο έδαφος της διδασκαλίας της Ιστορίας που όλοι βιώσαμε στα σχολικά χρόνια και μπαίνουμε σ’ ένα οργιώδες θερμοκήπιο. Πολιτική, τέχνη, εξεγέρσεις, αυτοκρατορίες και ηγεμόνες, φεουδάρχες και αστοί, ντροπαλές δέσποινες, ίντριγκες και μυστικά, μεθοδεύσεις και λιμοί, σεισμοί, καταποντισμοί παρελαύνουν με έναν απολαυστικό τρόπο.
Μια αδρή ματιά στα περιεχόμενα αρκεί για να δώσει το στίγμα. Ξεκινάει με τον βασιλιά θάνατο, την πανούκλα, που θέρισε την Ευρώπη, προχωράει στη νέα εποχή, Φλωρεντία, Ρώμη, συντεχνίες και συνδικαλισμός, και ύστερα το δράμα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης. Συνεχίζει με το ξάνοιγμα της Ευρώπης πέρα από τη Μεσόγειο, για να περιγράψει μετά το ξέσπασμα της σύφιλης και να σταθεί στην τέχνη, Μποτιτσέλι, Ντα Βίντσι, Μικελάντζελο Μπουοναρότι. Και μετά η χριστιανική ηθική της Αναγέννησης με το αυστηρό της πρόσωπο για τους πολλούς, που τους τάζει τον παράδεισο μέσα από στερήσεις, μετάνοιες, αγαθοεργίες, και την ελαστικότητα για τους λίγους άρχοντες και ιερωμένους, που και αυτοί θα μπουν στον παράδεισο μα από τον άλλο δρόμο, της υπερβολής και της σπατάλης. Οι μάγισσες, τα όργανα του Σατανά και σιγά σιγά η εμφάνιση της επιστήμης, που έρχεται να καταρρίψει βεβαιότητες και δοξασίες. Η περιγραφή του δρόμου προς την απολυταρχία φτάνει μέχρι τον βασιλιά Ηλιο, την άνοδο και την πτώση του Λουβοδίκου ΙΔ΄.
Πού θέλει να καταλήξει ο Trivialist με αυτή την πρωτότυπη, απολαυστική διήγηση; Ψάχνει, βρίσκει αθέατες πλευρές της Ιστορίας, με σκοπό να δείξει ότι ο άνθρωπος είναι πάντα ο ίδιος, με τα ίδια πάθη, τα ίδια συναισθήματα ή τη λογική που τον ορίζει, τα ίδια κίνητρα μέσα στον χρόνο. Εκείνο που διαφοροποιείται είναι η γνώση. Μέσα στους αιώνες σωρεύει απίστευτη γνώση που τον μεταλλάσσει και, χωρίς να θέλει να συγκρίνει εποχές, ο συγγραφέας θέλει να αναδείξει τις ρίζες. Τις ρίζες του καπιταλισμού, της αποικιοκρατίας, των κοινωνικών φαινομένων, των ολοκαυτωμάτων, πώς γεννήθηκαν όσα και σήμερα μας αφορούν, μας κατατρύχουν.
Ο Trivialist θέλει να μας κάνει να δούμε την Ιστορία με άλλο μάτι. Δεν είναι τα γεγονότα που επαναλαμβάνονται αλλά είναι οι συμπεριφορές των ανθρώπων που παραμένουν στο βάθος του χρόνου οι ίδιες και αναπόδραστα οδηγούν στην επανάληψη ιστορικών συνθηκών. Εντέλει, αυτό το βιβλίο είναι μια αισιόδοξη ματιά για τους καιρούς που ζούμε, που παραμένουν, τουλάχιστον για τη Δύση, καιροί γεμάτοι δυνατότητες, ευκαιρίες, πρόοδο, γνώση.
Από παντού ξεπηδούν αυτές τις ημέρες λίστες με βιβλία για το καλοκαίρι, για την παραλία, ποιες σελίδες να γεμίσουμε άμμο. Ενα βιβλίο Ιστορίας πάνω στην ξαπλώστρα; Νομίζω πως οι διασκεδαστικές ιστορίες του Trivialist κάθονται άνετα και στην ξαπλώστρα!
