Ενα σύγχρονο μεταφρασμένο μυθιστόρημα πουλιέται σήμερα στην Ελλάδα περίπου 15 με 20 ευρώ. Το ίδιο βιβλίο στα αγγλικά ή γαλλικά, σε χαρτόδετη έκδοση τσέπης, κοστίζει στη χώρα έκδοσής του ή ηλεκτρονικά 8 με 13 ευρώ. Οι τιμές δεν είναι απόλυτες, αλλά ενδεικτικές. Υπάρχει ένα πρόβλημα στον χώρο του βιβλίου.
Πολλά βιβλία είναι ακριβά. Ιδίως για κάποιους που είναι συστηματικοί αναγνώστες. Τα ελληνικά είναι μια γλώσσα περιορισμένης διάδοσης, η αγορά μικρή και οι αναγνώστες λίγοι. Πρέπει να αυξηθούν και να τους δοθούν κίνητρα.
Είναι θέμα έρευνας αγοράς αλλά και ψυχολογικού κλίματος το γιατί στην Ελλάδα κυκλοφορούν τόσο λίγα βιβλία τσέπης. Γνωρίζω τη σειρά Pocket των εκδόσεων Μεταίχμιο, που έχει καλές τιμές, όμως το πρόβλημα δεν έχει αντιμετωπιστεί από τον εκδοτικό κόσμο.
Δεν καταλαβαίνω, π.χ., γιατί πρέπει να πληρώσω 16-17 ευρώ για το μυθιστόρημα ενός Ελληνα συγγραφέα, τυπωμένο σε βαρύ χαρτί chamois, 100 γραμμαρίων, που ανεβάζει την τιμή και το βάρος του βιβλίου.
Μερικά μυθιστορήματα (πολλά, δε, από αυτά θα ξεχαστούν σε 2-3 χρόνια) είναι ασήκωτα και επιπλέον ακριβά. Γιατί δεν έχουμε καλές, φθηνές, ευέλικτες και πλούσιες σε τίτλους σειρές βιβλίων τσέπης, με ωραία εξώφυλλα, φθηνό και ελαφρύ χαρτί και προσιτές τιμές σε πολλά σημεία πώλησης;
Η σειρά Le Livre de Poche στη Γαλλία έχει ήδη συμπληρώσει 70 χρόνια με περίπου 40.000 τίτλους. Ο,τι πιο έξυπνο μπορεί να σκεφτεί κανείς. Βεβαίως στη Γαλλία η παράδοση των βιβλίων τσέπης με τις αριθμημένες σειρές είναι παλαιότατη και πατάει γερά σε ένα έθνος αναγνωστών και με μια γλώσσα που τη διαβάζουν εκατομμύρια.
Και τι να πει κανείς για την πρωτοπόρο Αγγλία, την Αμερική ή πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Εστω… Στην Ελλάδα, όμως, είχαμε και εμείς τη δική μας παράδοση των μικρών και προσιτών βιβλίων τσέπης. Ακόμη και η σειρά του Ελευθερουδάκη, του 1930, με τους δεμένους, μικρούς τόμους, ή της Εστίας με τη Νεοελληνική Λογοτεχνία, μπορεί να μην είναι βιβλία τσέπης, αλλά έχουν τη λογική της αριθμημένης πολυσυλλεκτικής και προσιτής σειράς.
Η Ελένη Βλάχου είχε κάνει την επανάσταση με τον Γαλαξία στη δεκαετία του 1960. Είχε τεράστια εκδοτική επιτυχία. Επανάσταση είχε κάνει και ο Πάπυρος με τα Βίπερ στη χρυσή εποχή τους, 1970-1977. Τα «Λυχνάρια» που έβγαζε ο Τάσος Λαζαρίδης ήταν επίσης μέρος της ελληνικής ποπ κουλτούρας.
Πιο πίσω, ο Πεχλιβανίδης είχε εγκαινιάσει τη διαφοροποίηση κάθε είδους σύμφωνα με το χρώμα. Η Αγκυρα είχε επίσης στα χρόνια του ’60 και του ’70 μια δυναμική σειρά τσέπης (με άτεχνα αλλά πλέον καλτ εξώφυλλα). Η ελληνική αγορά είχε επιχειρήσει να φέρει το φθηνό βιβλίο παντού. Υπήρχαν και περίπτερα (ελάχιστα απέμειναν). Τα Bell, που συνεχίζουν με καινοτομίες, είχαν αφήσει εποχή στα χρόνια του ’80 και του ’90. Υπάρχει συνεπώς μια εγχώρια εμπειρία και μια τοπική κουλτούρα γύρω από το βιβλίο τσέπης.
Οι Ελληνες εκδότες γνωρίζουν καλύτερα. Ομως, πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ώστε να διαβάζουμε ένα μυθιστόρημα (σύγχρονο ή κλασικό) με 10 ευρώ το πολύ. Πρέπει να φτιάξουμε νέους αναγνώστες. Να τους θυμίζουμε τη δυνατότητα αγοράς ενός καλού και φθηνού βιβλίου σε κάθε βήμα. Ο κόσμος του βιβλίου μοιάζει αυτοαναφορικός. Πρέπει να αποκτήσει μια καλώς εννοούμενη λαϊκότητα.
