Μπροστά σε κάθε γλυπτό σε ένα δημόσιο χώρο ξετυλίγονται ιστορίες… Πόσο μάλλον όταν βρισκόμαστε στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης και το γλυπτό είναι αυτός ο Αγγελος των Νερών, που σαν λοφίο, σαν στέμμα, σαν ανθρωπόμορφη εκδοχή της ομορφιάς και της καλoσύνης, στεφανώνει την Κρήνη της Βηθεσδά. Υπάρχει μια ευθεία αναγωγή στα βιβλικά κείμενα και στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη όπως συνηθιζόταν στη διάρκεια του 19ου αιώνα, όταν ήταν ακόμη ενεργή η πνευματική διάσταση της καθημερινότητας. Το γλυπτό αυτό φωτίστηκε ως μία περίπτωση που μπορεί να διαβαστεί από τη δική μας εποχή στη διάρκεια της έκθεσης για τις Γυναίκες Δημιουργούς που διοργάνωσε η Ιστορική Εταιρεία της Νέας Υόρκης. Η δημιουργία του γλυπτού ήταν μια ανάθεση που έγινε το 1863 ως συμβολική χειρονομία για να περάσει στη συλλογική μνήμη και τη δημόσια ιστορία η αποπεράτωση του πρώτου υδραγωγείου Croton και της ανυπολόγιστης ευεργεσίας που έφερε στους κατοίκους της Νέας Υόρκης ήδη από τη δεκαετία του 1840. Το καθαρό πόσιμο νερό έτρεχε πλέον άφθονο σε μεγάλο τμήμα της πόλης και χάριζε υγεία στα αστικά, κυρίως, στρώματα. Το μεγάλο αυτό έργο υποδομής ήταν και μία νίκη κατά των λοιμωδών νόσων, της χολέρας και άλλων μεταδοτικών ασθενειών που μάστιζαν τότε ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού κυρίως μέσω της επαφής με μολυσμένο νερό. Αυτός ο Αγγελος των Νερών ήρθε ως επίστεψη μιας νίκης του πολιτισμού.
Είναι όμως ένα γλυπτό που φωτίζει και την ιστορία των γυναικών του 19ου αιώνα. Οπως γράφει η ερευνήτρια Μαρία Τερέζα Κομέτο, ο Αγγελος ήταν το πρώτο δημόσιο γλυπτό που έγινε με ανάθεση χρηματοδοτούμενο από φόρους. Δημιουργός ήταν η γλύπτρια Εμμα Στέμπινς (1815-1882), η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε ένα δημόσιο έργο στη Νέα Υόρκη. Αν και μέλος της πλούσιας αστικής τάξης της Νέας Υόρκης (ο πατέρας της ήταν τραπεζίτης), η Εμμα Στέμπινς είχε δημιουργήσει το ατελιέ της στη Ρώμη ήδη από το 1857. Εκεί είχε σπουδάσει γλυπτική και είχε συνδεθεί με άλλες ανεξάρτητες γυναίκες. Ανάμεσά τους και η Σαρλότ Κούσμαν, ηθοποιός διάσημη για τους ανδρικούς σαιξπηρικούς ρόλους του Ρωμαίου και του Αμλετ. Πιθανολογείται ότι η Κούσμαν ήταν το μοντέλο, καθώς οι δύο γυναίκες συνδέονταν με ερωτική σχέση. Η Μαρία Τερέζα Κομέτο έχει γράψει τη βιογραφία της Εμμα Στέμπινς.
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΛΟΝΔΙΝΟ
Αχανείς αποθήκες
Το Μουσείο Βικτώρια και Αλμπερτ του Λονδίνου ολοκλήρωσε ένα τιτάνιο έργο. Τη μεταφορά εκθεμάτων και συλλογών σε νέους, αχανείς και σύγχρονους αποθηκευτικούς χώρους (East Storehouse) 16.000 τ.μ. στο Ολυμπιακό Πάρκο Βασίλισσα Ελισάβετ στο Στράτφορντ, στο Ανατολικό Λονδίνο. Η μετακόμιση είναι η μεγαλύτερη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αφορά 250.000 εκθέματα, 350.000 βιβλία, 1.000 αρχεία, όλα ανιχνεύσιμα ψηφιακά. Στη φωτογραφία, η πολυθρόνα του Εερο Αάρνιο (1963).
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Ανοιξε τον δρόμο
Προσωπικότητα της αγοράς της τέχνης του 20ού αιώνα, η Γαλλίδα Μπερτ Βέι (Berthe Weill, 1865-1951) πρωτοστάτησε στην ανάδειξη κορυφαίων ζωγράφων της τότε πρωτοπορίας. Ηταν η πρώτη που αγόρασε έναν Πικάσο το 1901 και προώθησε ανάμεσα σε άλλους τον Ανρί Ματίς και τον Ραούλ Ντιφί (φωτογραφία). Μια έκθεση στο Μουσείο Grey Art, στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, προβάλλει την περίπτωση αυτής της διορατικής γυναίκας που επέδρασε όσοι λίγοι στην καλλιτεχνική σκηνή.
ΕΠΕΤΕΙΟΙ
Γκαμπριέλ Φορέ
Ο Γάλλος συνθέτης Γκαμπριέλ Φορέ απεβίωσε το 1924 σε ηλικία 79 ετών και φέτος τιμάται η επέτειος της εκατονταετηρίδας από τον θάνατό του. Ειδικά αφιερώματα και συναυλίες διοργανώνονται διεθνώς. Το Wigmore Hall του Λονδίνου ξεκινάει από τις 13 Σεπτεμβρίου μια σειρά συναυλιών με εξέχοντες σολίστ. Ο Φορέ άφησε ανεξίτηλο ίχνος στη γαλλική κουλτούρα, άνοιξε δρόμους στη μελωδία, όπως και στη μουσική δωματίου, στη χορωδιακή μουσική και στο ρεπερτόριο του πιάνου.
ΕΛΣΙΝΚΙ
Φινλανδικός μοντερνισμός
Τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Φινλανδού πρωτοπόρου καλλιτέχνη Λαρς Γκούναρ («Νούμπεν») Νόρντστρομ (1924-2014) προκαλούν εκδηλώσεις που φωτίζουν τις μεταπολεμικές καινοτομίες στη χώρα. Ο Νούμπεν ήταν σκαπανέας της φινλανδικής αφηρημένης τέχνης. Με σπουδές αρχιτεκτονικής εσωτερικών χώρων και αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, υπήρξε ιδιαίτερα επιδραστικός. Η έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη, του Ελσίνκι, παρουσιάζει έργα του από τις δεκαετίες του ’40 και του ’50.
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Παιδικά βλέμματα
H Αμερικανίδα φωτογράφος Τζέιμι Τζόνσον ειδικεύεται στον κόσμο των παιδιών μέσα από τα ταξίδια της από το Λάος ώς την Κούβα και από τον Αμαζόνιο ώς τη Μογγολία. Η δουλειά της είναι ερευνητική και εντάσσεται στη φωτογραφία δρόμου με ένα σαφές ανθρωπιστικό μήνυμα.
Η ενότητά της «Μεγαλώνοντας εν κινήσει» καταγράφει παιδιά σε μετακίνηση, ενηλικίωση, μετανάστευση, εφήμερες συνθήκες. Παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στο κατάστημα της Leica στην Ουάσιγκτον.
