Το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου μιλάει για ένα θριαμβευτικό καλοκαίρι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε, στις 85 ημέρες διάρκειάς του παρουσιάστηκαν 92 ξένες και ελληνικές παραγωγές στις οποίες πήραν μέρος περίπου 2.500 καλλιτέχνες και τις οποίες παρακολούθησαν περισσότεροι από 240.000 θεατές.
«Eνας απολογισμός-ρεκόρ, με σημαντικές πρεμιέρες, διεθνείς συνεργασίες, κορυφαίους ερμηνευτές, ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες», λέει. Μάλιστα φέτος το φεστιβάλ απλώθηκε σε συνολικά 13 χώρους, ορισμένοι εκ των οποίων είναι «αναπάντεχες σκηνές», όπως η Ιχθυόσκαλα Κερατσινίου, το Νοσοκομείο «Σωτηρία», η Παλιά Βουλή. Δεν είναι άστοχοι οι θριαμβικοί τόνοι.
Προφανώς και είναι αρμοδιότητα του καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ να δίνει… σκηνή στην ελληνική καλλιτεχνική πιάτσα (μην ξεχνάμε και την παράμετρο του βιοπορισμού των καλλιτεχνών της χώρας). Ωστόσο, η εστίαση πρέπει να γίνει στην προσπάθεια του φεστιβάλ για την εξωστρέφειά του. Ο Γιώργος Λούκος το «άνοιξε» προσκαλώντας ξένες παραγωγές, η νυν καλλιτεχνική διευθύντριά του Κατερίνα Ευαγγελάτου το εμπλούτισε, έκανε ένα βήμα παρακάτω.
Η Ευαγγελάτου ξεκίνησε το «grape», όπως ονομάζεται, στο πλαίσιο του οποίου προσκαλούνται καλλιτεχνικοί διευθυντές, εκπρόσωποι πολιτιστικών οργανισμών και μέσων ενημέρωσης από όλο τον κόσμο για να δουν ελληνικές παραστάσεις, με στόχο την προώθησή τους στο εξωτερικό. Φέτος ήλθαν περισσότεροι από 60 προσκεκλημένοι. Θα πάρει καιρό (λόγω του προγραμματισμού των διεθνών φεστιβάλ και των φορέων) να δούμε τη φετινή «σοδειά». Παράλληλα, παραστάσεις του grape 2023 συνεχίζουν τα ταξίδια τους ανά τον κόσμο.
Την ίδια στιγμή, στην Επίδαυρο έχουμε δει παραστάσεις διεθνώς καταξιωμένων καλλιτεχνών, όπως, πρόσφατα, του Βέλγου Ιβο βαν Χόβε με την Κομεντί Φρανσέζ, του ιδρυτή του διάσημου Theater Hollandia, Oλλανδού Γιόχαν Σίμονς, του νέου διευθυντή του Φεστιβάλ της Αβινιόν, Πορτογάλου Τιάγκο Ροντρίγκες, πάλι με την Κομεντί Φρανσέζ, του Γερμανού Ούλριχ Ράσε με το Residenz Theater του Μονάχου.
Βέβαια, η πρόσκληση σε ξένους καταξιωμένους καλλιτέχνες να συνεργαστούν με Ελληνες στο πλαίσιο του φεστιβάλ (π.χ. φέτος ο Ρώσος Τιμοφέι Κουλιάμπιν με την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι») δεν είναι πρωτόφαντη επιλογή. Εδώ και χρόνια οι κρατικές σκηνές και ιδιωτικές παραγωγές αναθέτουν σε ξένους σκηνοθεσίες έργων για την Επίδαυρο, επιτρέποντας στο ελληνικό κοινό να ζυμωθεί με τη ματιά ξένων καλλιτεχνών πάνω σε εμβληματικά κείμενα της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας.
Χρήσιμο έργο, εάν σκεφτούμε τα πεδία «μαχών» που, δυστυχώς ακόμη, στήνονται για το πώς πρέπει να ανεβαίνουν τα έργα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη. Ο ρόλος της εκπαίδευσης σε αυτό το θέμα είναι καθοριστικός, αλλά δεν πρέπει να αγνοούμε το ευρύτερο ιδεολογικό – πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ανθεί κατά καιρούς αυτή η συζήτηση.
Η εξωστρέφεια του φεστιβάλ επιτρέπει, επίσης, στην ελληνική καλλιτεχνική σκηνή να γνωρίσει την οπτική ξένων. Για όσους είναι ανοιχτοί να διακρίνουν και να αναγνωρίσουν τη δική τους θέση μέσα στο διεθνές στερέωμα και στις εξελίξεις, αυτό αποτελεί πολύτιμη υπηρεσία. Φέτος, εκτός από τον διεθνώς καταξιωμένο Θεόδωρο Τερζόπουλο («Ορέστεια») και τον δυναμικό Αρη Μπινιάρη («Ορνιθες»), λίγα έχουμε να θυμόμαστε.
