Αν ένα παιδί γεννημένο μετά το 2000 δει το πρόσωπο του Τζέιμς Ερλ Τζόουνς, είναι σχεδόν απίθανο να τον αναγνωρίσει. Για να είμαστε ειλικρινείς, ακόμα και κάποιος μεγαλύτερος σε ηλικία θα δυσκολευόταν πιθανώς να κάνει τη σύνδεση με τον ηθοποιό που έφυγε αργά το βράδυ της Δευτέρας από τη ζωή, σε ηλικία 93 ετών.
Αυτό βέβαια μέχρι να ακούσει τη φωνή του· αυτό το χαρακτηριστικό μπάσο του βαρύτονου, που φέρνει στον νου δύο πολύ διαφορετικούς κινηματογραφικούς… πατέρες.
Ο ένας εγκατέλειψε τον γιο του προτού εκείνος καν γεννηθεί, ενώ επέστρεψε χρόνια αργότερα με σκοπό να τον σκοτώσει και κατέληξε να του σώσει τη ζωή: ήταν ο Νταρθ Βέιντερ, ο πιο διάσημος «κακός», που εμφανίστηκε ποτέ στη μεγάλη οθόνη. Ο δεύτερος δίδασκε τον μικρό γιο του, τον Σίμπα «την ισορροπία και τον σεβασμό για όλα τα πλάσματα, από το ταπεινό μυρμήγκι μέχρι τη ζωηρή αντιλόπη». Μέχρι που εκείνος τον είδε να χάνεται τραγικά μπροστά στα μάτια του, στο φαράγγι με τα γκνου: ήταν ο Μουφάσα, ο πρώτος βασιλιάς των λιονταριών. Ο Τζέιμς Ερλ Τζόουνς χάρισε τη φωνή του και στους δύο αυτούς εμβληματικούς χαρακτήρες που σημάδεψαν μικρούς και μεγάλους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο Αμερικανός ηθοποιός ωστόσο δεν πέρασε ολόκληρη την καριέρα του σε στούντιο ηχογράφησης· κάθε άλλο.
Υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς Αφροαμερικανούς ερμηνευτές της γενιάς του, τόσο σε τηλεόραση και σινεμά όσο και στη θεατρική σκηνή, με καριέρα που απλώθηκε σε έξι διαφορετικές δεκαετίες.
Στον κινηματογράφο έπαιξε κυρίως δεύτερους ρόλους, σημαντικούς ωστόσο, αφού και μόνο η αρχοντική παρουσία σε συνδυασμό με τη φωνή του, χάριζε έξτρα δραματικό βάρος στην κάθε σκηνή.
Στο ιδιοφυές «Dr. Strangelove» (1964) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ υποδύθηκε τον πιλότο ενός βομβαρδιστικού· Στο «The Man» (1972) έπαιξε τον πρώτο μαύρο πρόεδρο των ΗΠΑ· το 1977, την ίδια χρονιά με τον πρώτο «Πόλεμο των Αστρων», πήρε μέρος και στο «The Roots», την εμβληματική για τη μαύρη κουλτούρα τηλεοπτική σειρά· ντύθηκε επίσης τρομακτικός «κακός» στον «Κόναν τον Βάρβαρο» (1982)· το 1988 έπαιξε έναν ακόμα βασιλιά, τον Τζάφε Τζόφερ, πατέρα του «Πρίγκιπα της Ζαμούντα» του Εντι Μέρφι (και επανήλθε για το σίκουελ της ταινίας το 2021), ενώ τη δεκαετία του 1990 συμμετείχε και στο «Κυνήγι του Κόκκινου Οκτώβρη».
Το παιδί που απέφευγε να μιλάει στο γυμνάσιο γιατί τραύλιζε, κατάφερε και κέρδισε δύο βραβεία Tony ερμηνεύοντας Σαίξπηρ.
Ολα αυτά από έναν ηθοποιό που μέχρι το γυμνάσιο σχεδόν δεν μιλούσε, ταλαιπωρημένος από ένα τρομερό τραύλισμα, που του προκάλεσε το ισχυρό σοκ της εσωτερικής μετανάστευσης σε πολύ μικρή ηλικία.
Οχι μόνο το ξεπέρασε με τη βοήθεια ενός δασκάλου του από το σχολείο, αλλά με την εξάσκηση απέκτησε μοναδική χροιά, φτάνοντας να ερμηνεύει Σαίξπηρ και να κερδίζει δύο θεατρικά βραβεία Tony για τους ρόλους του στο «The Great White Hope» –τον μετέφερε και στο σινεμά αποσπώντας οσκαρική υποψηφιότητα– και στο περίφημο «Fences» του Ογκαστ Γουίλσον. Η εμβληματική ατάκα «This is CNN» για το σήμα του μεγάλου αμερικανικού δικτύου έχει επίσης τη δική του φωνητική υπογραφή.
Στα «ειδικά εφέ»
Πίσω όμως στον Νταρθ Βέιντερ. Ως γνωστόν, ο άνθρωπος που επελέγη να «κρυφτεί» πίσω από τη θρυλική μάσκα ήταν ο Βρετανός μποντιμπίλντερ Ντέιβιντ Πράουζ, κυρίως λόγω σωματοδομής.
Η μπριστολέζικη προφορά του τελευταίου ωστόσο δεν άρεσε καθόλου στον Τζορτζ Λούκας, οπότε κλήθηκαν… ενισχύσεις. Ο Τζόουνς έλαβε ως αμοιβή μόλις 7.000 δολαρίων για τη δουλειά του στο «A New Hope», ενώ στους τίτλους τέλους εμφα-νίστηκε μόνο στην κατηγορία των «ειδικών εφέ», κάτι το οποίο συνέβη και στο δεύτερο μέ-ρος της τριλογίας «Empire Strikes Back».
Σταδιακά ωστόσο όλοι οι φαν του «Πολέμου των Αστρων» έμαθαν ποιος ήταν πίσω από το πιο επιβλητικό και συνάμα τρομακτικό χαρακτηριστικό του Νταρθ Βέιντερ, το οποίο ήταν φυσικά η φωνή του. «RIP Dad» (αναπαύσου εν ειρήνη μπαμπά) έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Μαρκ Χάμιλ, ο οποίος υποδύθηκε τον κινηματογραφικό του γιο, Λουκ Σκάιγουοκερ.
Ο Κέβιν Κόστνερ από την πλευρά του, συμπρωταγωνιστής του Τζόουνς στο «Field of Dreams» (1989), τον αποχαιρέτισε ως εξής: «Αυτή η εκρηκτική φωνή, αυτή η ήρεμη δύναμη. Η ευγένεια που εξέπεμπε. Τόσο πολλά μπορούν να αναφερθούν για την κληρονομιά του, οπότε απλά θα πω πόσο ευγνώμων είμαι που αυτή συμπεριλαμβάνει το “Field of Dreams”».
