Ελλειμμα όλων των ελληνικών αστικών κέντρων είναι η απουσία στόχευσης για το μέλλον. Εχουμε μήπως ακούσει, π.χ., κάποιο όραμα για την Αθήνα του 2050; Μείζονα ζητήματα, όπως είναι η καλλιέργεια μιας νέας ταυτότητας για κάθε τόπο, απασχολούν διεθνώς όλες τις επιστημονικές ειδικότητες και προκαλούν νέα σκέψη.
Ιδέες, προτάσεις και αφορμές προβληματισμού για το μέλλον των πόλεων αναβλύζουν από την έρευνα του δρος Ανδρέα Χ. Μήλιου, οικονομολόγου με ειδίκευση στο μάρκετινγκ, που εκδόθηκε με τον τίτλο «Πώς να αναδείξεις τον τόπο σου. Μάρκετινγκ και διαχείριση επωνυμίας τόπων και πόλεων (city branding)». Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος με πρόλογο του καθηγητή Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Παναγιώτη Λιαργκόβα.
Το απόσταγμα της εμπειρίας του Ανδρέα Μήλιου φαίνεται όχι μόνο στη θεωρητική ανάπτυξη αυτού του διαχρονικού θέματος, που τα τελευταία χρόνια έχει νέα δυναμική με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την πρόκληση νέων δεδομένων διεθνώς, αλλά κυρίως στις πρακτικές εφαρμογές και στα απτά και λεπτομερή παραδείγματα. Ζητήματα διακριτής ταυτότητας των πόλεων συνδέονται ολοένα και πιο επιτακτικά τις τελευταίες δεκαετίες με την οικονομική ανάπτυξη, το γόητρο και τον ανταγωνισμό, τη συναισθηματική διασύνδεση, τη νοηματοδότηση του αστικού χώρου, τον τουρισμό και την εργασία, αλλά πλέον είναι και ζήτημα βιωσιμότητας των αστικών κέντρων.
«Το βιβλίο πραγματεύεται τον ρόλο της εικόνας των πόλεων ως άυλου κεφαλαιουχικού αγαθού που μοχλεύει την ανάπτυξη και την αξία τους», λέει ο Ανδρέας Μήλιος. «Είναι γραμμένο με τη μορφή πρακτικού οδηγού, ώστε με καλές πρακτικές πόλεων του εξωτερικού και μελέτες περίπτωσης ελληνικών πόλεων να καθοδηγεί βήμα βήμα τούς μη ειδικούς και τα στελέχη των ΟΤΑ στη διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης προγραμμάτων μάρκετινγκ και branding».
Τα πολλά διεθνή παραδείγματα πόλεων που σφυρηλάτησαν ισχυρές ταυτότητες (Αμβούργο, Εδιμβούργο, Βαρκελώνη, Βερολίνο, Χονγκ Κονγκ) πλαισιώνονται από τρεις διαφορετικές ελληνικές περιπτώσεις: την Αθήνα, την Καστοριά και την Καλαμάτα. Ο Ανδρέας Χ. Μήλιος έχει οργανώσει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα διαχείρισης της επωνυμίας καθεμιάς από τις πόλεις και θα ήταν ευχής έργον αν η τοπική αυτοδιοίκηση μπορούσε να εμπνευστεί και να διδαχθεί.
«Επέλεξα ως μελέτες περίπτωσης την Καστοριά, την Καλαμάτα και την Αθήνα βασικά επειδή διαθέτουν μοναδικά στοιχεία στις ταυτότητές τους, που αν αξιοποιηθούν με κατάλληλα προγράμματα μάρκετινγκ και branding μπορούν να αναδειχθούν σε παγκόσμιους ελκυστικούς προορισμούς για διαφορετικά κοινά-στόχους», λέει ο Ανδρέας Μήλιος. «Η Καστοριά διαθέτει αυθεντική ταυτότητα που συντίθεται από απαράμιλλο φυσικό περιβάλλον, πλούσια βυζαντινή κληρονομιά και ιδιαίτερη παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Η διαλεκτική σχέση του αστικού ιστού με τη λίμνη και η εγγύτητά του με τους ιστορικούς ορεινούς όγκους Βίτσι και Γράμμος είναι δύο στοιχεία που της προσδίδουν μοναδικότητα. Τα στοιχεία της ταυτότητάς της μπορούν να υποστηρίξουν εύκολα την ένταξη της πόλης στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO». Στον νότο της χώρας, η Καλαμάτα είναι αστικό κέντρο που επίσης διαθέτει ισχυρή ταυτότητα ενισχυμένη από τη θαυμάσια γεωγραφική θέση. «Ο εναγκαλισμός του αστικού ιστού με τη θάλασσα», λέει ο Ανδρέας Μήλιος για την Καλαμάτα, «η εγγύτητα των ορεινών όγκων και οι δυνητικές εμπορικές και επιβατικές δυνατότητες του λιμανιού και του αεροδρομίου μπορούν να πυροδοτήσουν την ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής». Η Καστοριά και η Καλαμάτα «έχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, καθώς, με ορθολογικό στρατηγικό σχεδιασμό, μπορούν να υποστηρίξουν με επιτυχία πολλές μορφές εναλλακτικού τουρισμού (φυσιολατρικό, θρησκευτικό, ιστορικό, λαογραφικό, συνεδριακό, πολιτισμικό, πολιτιστικό, αθλητικό κ.λπ.)».
Ιδιαίτερης σημασίας είναι το κεφάλαιο για την Αθήνα. Αξίζει να μελετηθεί. Κρατώ ένα από τα αδύνατα σημεία της πρωτεύουσας: «η απουσία στέρεου αφηγήματος και οράματος για τον κύριο ρόλο που μπορεί και θέλει να διαδραματίσει η Αθήνα ως παγκόσμια πόλη».
