Ο κύριος Γκρι κρατάει στα χέρια του ένα κομψό τομίδιο με χρώμα μπλου ηλεκτρίκ (ή κάπως έτσι). Στο εξώφυλλο, διακρίνει μια μακρόστενη, ασπρόμαυρη φωτογραφία: Μια γέφυρα. Να είναι αυτή όπου κρέμασαν το 1862 τον Πέιτον Φάρκουαρ;
Μα ο Φάρκουαρ δεν υπήρξε ποτέ. Είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας που επινόησε ο Αμπροουζ Μπιρς. Ο Μπιρς ήταν δημοσιογράφος και διηγηματογράφος, παλαίμαχος του αμερικανικού Εμφυλίου. Και ο μικρός, λεπτός τόμος που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Στερέωμα, στη σειρά «Αστερισμοί», περιλαμβάνει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του διηγήματα: «Περιστατικό στη γέφυρα του Αουλ Κρικ», σε μετάφραση, επίμετρο και βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα Χρήστου-Αρμάντο Γκέζου.
Αλλά σχεδόν κάθε ιστορία που σκαρφίστηκε ο Μπιρς μοιάζει πέρα για πέρα αληθινή. Ακόμα και αυτές που σφηνώνονται στη σκιώδη χώρα του υπερφυσικού. Ιστορίες με στρατιώτες στον πόλεμο και ιστορίες με διαβόλους και φαντάσματα, στον Μπιρς δεν έχουν όλα αυτά μεγάλη διαφορά.
Ο καταδικασμένος σε θάνατο που φαντασιώνεται ότι το σκάει από τους δήμιούς του. Οτι βρίσκεται ξανά στην αγκαλιά της γυναίκας του και στη γαλήνη του σπιτιού τους. Είναι όμως έτσι – ώς το τέλος;
Ο ίδιος είχε «δει πολύ πόλεμο». Τόσο που κάποια μέρα να τους παρατήσει όλους (είχε κι ένα γιο αυτόχειρα στη ζωή του) και να κατέβει στο σπαρασσόμενο από επαναστάσεις Μεξικό το 1913. Και κάπου εκεί να χαθούν τα ίχνη του για πάντα. Εμειναν όμως οι ιστορίες του. Οπως αυτή που εκτυλίσσεται στο Αουλ Κρικ του Εμφυλίου. Ενα διήγημα που εν μέρει συμβαίνει γύρω από το δεμένο με σχοινιά σώμα του Φάρκουαρ· και εν μέρει βαθιά μέσα στο κεφάλι του.
Οι απαρχές του ψυχολογικού θρίλερ; Πιθανώς. Ο Λάβκραφτ, όπως επισημαίνει ο Γκέζος στο επίμετρό του, το πήγε ακόμα παραπέρα: δεν νοείται αμερικανική λογοτεχνία του φανταστικού δίχως τον Μπιρς.
Ο Μπιρς μας παρουσιάζει τον χαρακτήρα του διηγήματος με περασμένη θηλιά στον λαιμό, έτοιμος να απαγχονιστεί στη γέφυρα. Η αιτία έχει να κάνει με τον πόλεμο αλλά αυτό μικρή σημασία έχει. Είναι ένας ακόμα ασήμαντος θάνατος εν μέσω ενός σφαγείου. Αλλά είναι ο δικός του θάνατος και είναι και ο δικός μας θάνατος, καθώς ο Φάρκουαρ είναι ο ήρωάς μας. Ο καταδικασμένος σε θάνατο που φαντασιώνεται ότι το σκάει από τους δήμιούς του. Οτι βρίσκεται ξανά στην αγκαλιά της γυναίκας του και στη γαλήνη του σπιτιού τους. Είναι όμως έτσι – ώς το τέλος; Ο Μπιρς είχε έντονη αίσθηση του παραλόγου της ζωής, του γκροτέσκου χαρακτήρα της, πολύ πριν τον 20ό αιώνα και τους δικούς του συγγραφείς. Είχε επίσης τον δικό του τρόπο να συνδυάζει μια περίεργη τρυφεράδα με έναν αδυσώπητο σαρκασμό.
Ηταν επίσης μετρ στα ανατρεπτικά φινάλε των ιστοριών του. Το «Αουλ Κρικ» δεν αποτελεί εξαίρεση. Οχι τυχαία, οι Γάλλοι το έκαναν ταινία το 1962 – και διόλου τυχαία ο Ροντ Σέρλινγκ προσάρμοσε για τη θρυλική σειρά «Η ζώνη του λυκόφωτος», στην τελευταία της σεζόν (1964), τη γαλλική αυτή διασκευή.
Φωτ. Ο Ροζέρ Ζακέτ ως Πέιτον Φάρκουαρ, με τη θηλιά περασμένη στον λαιμό του, στη μεταφορά του διηγήματος του Αμπροουζ Μπιρς.
