Στη Ρώμη ήταν που μου έτυχε να σκεφτώ, σε κάποιο από εκείνα τα ατελείωτα γεύματά της, τις σχετικά πρόσφατες πηγές της πολυτέλειάς μας, αυτόν τον λαό των οικονόμων αγροτών και των λιτών στρατιωτών, των θρεμμένων με σκόρδο και με κριθάρι, που οι κατακτήσεις τον έκαναν να κυλιέται ξαφνικά μέσα στις κουζίνες της Ασίας καταβροχθίζοντας πολύπλοκες τροφές με την αξεστιά χωρικών που τους έχει κυριέψει η βουλιμία. Οι Ρωμαίοι μάς σκάνε στις ορτολάνες, πνίγονται στις σάλτσες, δηλητηριάζονται από μπαχαρικά.
Ο αυτοκράτορας Αδριανός αφιερώνει τις παραπάνω σκέψεις στην αξία της διατροφής με μέτρο, παρουσιάζει την πολυφαγία ως ρωμαϊκό βίτσιο και αποθεώνει την ελληνική σοφία στην κουζίνα. Τα ψάρια που ψήνουν οι Ελληνες δίπλα στη θάλασσα, νοστιμισμένα μόνο με λίγα σπυριά αλάτι, τις φρέσκες, ελάχιστα επεξεργασμένες τροφές, τις φτωχικές φαινομενικά αλλά τόσο επαρκείς που μοιάζουν, όπως λέει, να συγκρατούν κάποιο συστατικό αθανασίας.
Διαβάζοντας κανείς τα λόγια του Ρωμαίου αυτοκράτορα και λάτρη του ελληνικού πολιτισμού για την αξία της απλότητας και του μέτρου στη διατροφή, έτσι όπως τα παρουσιάζει στην κλασική μυθιστορηματική βιογραφία «Αδριανού απομνημονεύματα» η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χατζινικολή), αβίαστα αναρωτιέται: Ποιο είναι το όριο και πότε ξεπερνιέται; Τι θέση πρέπει να έχει η ηθική στις διατροφικές επιλογές μας και πότε ο πειραματισμός και η αναζήτηση της πρωτοτυπίας φλερτάρουν με την ξιπασιά και την αλαζονεία; Πότε η γνώση των ειδικών της γαστρονομίας γίνεται σχολαστικισμός και αντί να προσφέρει ενημέρωση, προκαλεί δυσφορία; Και πότε η αφθονία μετατρέπεται σε χυδαία επίδειξη πλούτου; Το φαγητό, υποστηρίζουν κάποιοι, είναι ηδονή, όμως το κυνήγι της ηδονής που προέρχεται από το φαγητό, καταργεί την εγκράτεια, κάνει τον άνθρωπο δούλο των επιθυμιών του.
Φιλοσοφικά τα ερωτήματα, αλλά ο τρόπος που τρεφόμαστε, το τι επιλέγουμε να καταναλώσουμε, σε ποιες ποσότητες, πώς τοποθετούμε τον εαυτό μας και τις ανάγκες μας ευρύτερα μέσα στη φύση, είναι θεμελιώδη στοιχεία της ταυτότητάς μας και γι’ αυτό μας απασχολούν αιώνες.
Τελικά, όπως όλα στη ζωή, έτσι και στη διατροφή, τη γαστρονομία, την κατανάλωση, η ισορροπία είναι το ζητούμενο. Μια «κορυφή» φοβερά δύσκολο να κατακτηθεί.
