Στις 11 Σεπτεμβρίου ο Εσθονός Αρβο Περτ, ίσως ο μεγαλύτερος εν ζωή συνθέτης σύγχρονης και θρησκευτικής μουσικής, έγινε 89 ετών. Εξετάζοντας πρώιμες συνθέσεις του για παιδιά, ένα μέρος του έργου του, που μπορεί να μην ήταν ισάξιο με τα αριστουργηματικά εσωτερικά, μυστικιστικά και μυσταγωγικά έργα του, που τον καταξίωσαν, καταλαβαίνουμε ότι αποτελούν για τον ίδιο ένα ξεχωριστό, ιδιαίτερο κομμάτι με πολλές μνήμες και την αθωότητα των παιδικών χρόνων.
Πρόσφατα η κυκλοφορία σε δίσκο βινυλίου της συλλογής «Anima POP» από τη δισκογραφική εταιρεία Raadio Kohila Records με μουσικές εσθονικών φιλμ κινουμένων σχεδίων της περιόδου 1965-1986 μας επιφύλαξε μια μεγάλη έκπληξη, αφού μας σύστησε τον Aρβο Περτ ως συνθέτη τέτοιων μουσικών που απευθύνονται για τη διασκέδαση των μικρών, μαζί με άλλους συνθέτες, όπως τους Ρέιν Ράναπ, Σβεν Γκρούνμπεργκ, Ολαβ Εχαλα, Τόνου Ααρε, Τόνου Νάισου κ.ά. Ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι ο Περτ με το ειδικό βάρος και το βαθύ, ανεξίτηλο ίχνος του στη λεγόμενη «σοβαρή» μουσική συνέθεσε για εσθονικά κινούμενα σχέδια; Ο Περτ ανοίγει αυτή τη μακριά λίστα κομματιών διαφόρων καλλιτεχνών ιδανικά. Ντύνει μουσικά δυο ταινίες κινουμένων σχεδίων, το «Hiirejaht» (1968) σε σκηνοθεσία του Εσθονού ανιμέιτορ, σεναριογράφου, σκηνοθέτη Ελμπερτ Τουγκάνοβ και το «Operaator Kops» (1966) με σκηνοθετική υπογραφή Χέινο Παρς. Και οι δυο ξεχωριστά δείγματα της παραγωγής στα στούντιο της Tallinnfilm της περιόδου εκείνης όπου συγκεντρώθηκε μια νεανική ομάδα ικανών καλλιτεχνών και σκιτσογράφων με εξαιρετικά αποτελέσματα. Μια γενιά που αποκαλύπτεται σε αυτή τη συλλογή η οποία συνδυάζει πλείστα μουσικά είδη, αλλά και αισθητικά ρεύματα: ποπ, πρωτοποριακή μουσική, ψυχεδέλεια, pop art και άλλους τόπους που συγκλίνουν εδώ. Ο Περτ συνθέτει με εφευρετικό τρόπο, αξιοποιεί την κιθάρα σερφ με φαντασία, φρεσκάδα, απλότητα, αναζωογονητική πνοή, παιγνιώδη διάθεση κάνοντάς μας να μην μπορούμε να πιστέψουμε στα αυτιά μας. Ξεφεύγοντας από τα συμβατικά πρότυπα της ρουτίνας της ελαφριάς ή ακαδημαϊκής μουσικής, ο Περτ και οι συνθέτες πειραματίστηκαν δοκιμάζοντας τις δυνάμεις τους στα όρια της ορχηστρικής ηχητικής παλέτας και των ηλεκτρονικών ηχοτοπίων. Το σερφ λάουντζ «Hiirejahi» και το εξωτικό με το ιδιόμορφο πιάνο «Operaator Kops» διαφοροποιούνται από τις μουσικές που κυριαρχούσαν στην πρώην Σοβιετική Ενωση και αποτελούν χαρακτηριστικές περιπτώσεις επιδραστικής μουσικής για τη μελλοντική εσθονική μουσική των ανιμέισον.
Ωστόσο, μια προσεκτική ματιά στη δισκογραφία του Περτ θα σας κάνει να εντοπίσετε κι άλλη μουσική που έγραψε για παιδιά ή με άξονα τα παιδιά. Η παρθενική δουλειά του ήταν συνδεδεμένη με τα παιδιά και τους νέους. Ως φοιτητής στη Μουσική Σχολή και μετά στο Ωδείο του Ταλίν, από το 1956 έως το 1960 συνόδευε στο πιάνο τη θεατρική λέσχη του Tallinn Palace of the Pioneers με αυτοσχεδιαστικές μουσικές του, που γεννήθηκαν σε ένα αυθόρμητο, παιχνιδιάρικο πλαίσιο. Πρόκειται για τα πρώτα γνωστά έργα του, κλασικά στο εσθονικό παιδικό ρεπερτόριο («Frogs», «The Doll Has No Name», «Ladybird’s Song», «I Am Already Big»). Στη δεκαετία του 1960, ως συνθέτης στο εσθονικό κρατικό κουκλοθέατρο έγραψε μουσική για επτά παραγωγές. Το αγαπημένο κομμάτι για πιάνο, «Mommy’s Kiss», αφιερωμένο στη μητέρα του, προέρχεται από το ομώνυμο παιδικό έργο του Ελαρ Κούους, με την ιστορία μιας αξιαγάπητης οικογένειας κουνελιών.
Ποτέ δεν αποκήρυξε τα πρώτα του έργα για παιδιά, παρότι καταξιώθηκε με δημιουργίες εντελώς διαφορετικού ύφους. Η σύνθεσή τους αποτελούσε για τον ίδιο πολύ σοβαρή υπόθεση.
Σε cd του που κυκλοφόρησε το 2004, μαζί με κάποια εξαιρετικά αβανγκάρντ έργα του, συμπεριλαμβάνεται αναθεωρημένη η παιδική καντάτα «Meie aed» («Ο κήπος μας»), που έγραψε το 1959 στα είκοσί του. Η αθωότητα της παιδικής χορωδίας που τραγουδά για τις χαρές της καλλιέργειας σε έναν κοινοτικό κήπο και η σχεδόν νηπιακή απλότητα της μουσικής του αποδεικνύουν ότι σε μια χώρα υπό κομμουνιστικό καθεστώς το 1959 δύσκολα ο Περτ θα μπορούσε να κάνει το μεγάλο προσωπικό βήμα να προχωρήσει, αγνοώντας την ισχύουσα κατάσταση.
Στο cd του «Songs from Childhood» (Eesti Rahvusringhääling 2015, επανέκδοση: TIKS rekords 2022), επιλέγει παιδικά τραγούδια και πιανιστικά κομμάτια που συνέθεσε για θεατρικά έργα και κινούμενα σχέδια μεταξύ 1956-1970, με δέκα κομμάτια ακυκλοφόρητα στο παρελθόν. Ηταν πρωτοβουλία της τραγουδίστριας-μαέστρου Κάντρι Χαντ, που ήθελε να τα εντάξει στο ρεπερτόριο των εσθονικών παιδικών χορωδιών.
Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι ο Περτ ποτέ δεν αποκήρυξε αυτά τα πρώτα του έργα για παιδιά, παρότι καταξιώθηκε με δημιουργίες εντελώς διαφορετικού ύφους. Η σύνθεσή τους αποτελούσε άλλωστε για τον ίδιο πολύ σοβαρή υπόθεση. Δεν είναι τυχαίο ότι είχε πει για το «Mommy’s Kiss»: «Οταν ένα παιδί φεύγει από το σπίτι το πρωί, παίρνει πάντα το φιλί της μητέρας του ή μια αγκαλιά για τον δρόμο. Αλλά στην πραγματικότητα είναι για όλη του τη ζωή – σαν ευλογία μητέρας».
