Οταν πριν από μερικά χρόνια η Βρετανία βρισκόταν μπλεγμένη στη δίνη του Brexit και προσπαθούσε για άλλη μια φορά να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό της, δεν ήταν λίγοι εκείνοι (αναλυτές, πολιτικοί, καλλιτέχνες) που ανέτρεξαν πίσω στη δεκαετία του 1980 και στην περίοδο κυριαρχίας της Μάργκαρετ Θάτσερ, προκειμένου να εντοπίσουν τις ρίζες μιας κοινωνικοπολιτικής προβληματικής που διαμόρφωσε το σύγχρονο προφίλ της χώρας. Αντί γι’ αυτό, βέβαια, θα μπορούσαν απλώς να συστήσουν μια λίστα ταινιών, σαν αυτή που παρουσιάζουν αυτές τις μέρες οι εν εξελίξει «Νύχτες Πρεμιέρας», στο αφιέρωμα με τίτλο «This is England». Δεκατρείς ταινίες από τη δεκαετία του 1980, αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους, μεταφέρουν το πνεύμα μιας ολόκληρης εποχής, έχοντας ως κοινό χαρακτηριστικό την αντίδραση –πότε οργίλη και πότε πιο κομψή– απέναντι σε μια αυταρχική εξουσία. Η τελευταία στράφηκε άλλωστε εκείνα τα χρόνια και ενάντια στο σινεμά, περικόπτοντας δραστικά τα κρατικά προγράμματα χρηματοδότησης προς τους κινηματογραφιστές.
Δεν υπάρχει πιο χαρακτηριστική αντίρροπη δύναμη απέναντι στον θατσερικό συντηρητισμό από την έκρηξη της πανκ ροκ. Οι θρυλικοί Sex Pistols βρέθηκαν στην κορυφή του κύματος της συγκεκριμένης μουσικής –και όχι μόνο– υποκουλτούρας, με την αμίμητη φιγούρα του Σιντ Βίσιους να αποτελεί ακόμη και σήμερα σύμβολο περιφρόνησης προς κάθε έννοια καθωσπρεπισμού. Το ηλεκτρισμένο ρομάντζο «Σιντ και Νάνσυ» του Αλεξ Κοξ μας βάζει κατευθείαν στον κόσμο αυτού του συναρπαστικού αντι-ήρωα, τον οποίο υποδύεται μοναδικά ο νεαρός Γκάρι Ολντμαν. Στο πλευρό του, επίσης εξαιρετική, η Κλόι Γουέμπ στον ρόλο της ερωμένης του Βίσιους, Νάνσι Σπάνγκεν.
Η επόμενη επιλογή μας από το αφιέρωμα αφορά και αυτή love story, τούτη τη φορά διά χειρός Στίβεν Φρίαρς. Στο «Ωραίο μου πλυντήριο», ο Βρετανός σκηνοθέτης αφηγείται τον έρωτα ανάμεσα σε έναν εύπορο νεαρό πακιστανικής καταγωγής και έναν Λονδρέζο αλήτη –τον υποδύεται στον πρώτο του βασικό ρόλο ο Ντάνιελ Ντέι Λιούις– έχοντας στο φόντο την Αγγλία της Θάτσερ. Εύστοχο πολιτικό σχόλιο δίχως κραυγές, αλλά και queer σινεμά πολύ πριν αυτό γίνει μόδα, από έναν σπουδαίο της έβδομης τέχνης. Εξίσου σημαντικός για το βρετανικό σελιλόιντ ήταν και ο Τέρενς Ντέιβις, ο οποίος το 1988 παρέδωσε το πρώτο του αριστούργημα με το «Μακρινές φωνές, ασάλευτες ζωές». Η ιστορία μιας οικογένειας εργατών από το Λίβερπουλ μπλέκεται με εκείνη της μεταπολεμικής Βρετανίας, σε ένα φιλμ που, μεταξύ άλλων, ξεχωρίζει και για την υπέροχη αισθητική του.
Οσο για την τελευταία μας πρόταση, αυτή είναι ίσως το απόλυτο βρετανικό φιλμ των ’80s, ένα γλυκόπικρο καλτ διαμάντι με διαχρονική αξία. Στο «Ο φίλος μου κι εγώ», ο Μπρους Ρόμπινσον υπογράφει ένα σενάριο-κέντημα, όπου η μια αξέχαστη ατάκα διαδέχεται την άλλη, καθώς δύο βουτηγμένοι στις καταχρήσεις φίλοι καταφεύγουν στην επαρχία για αλλαγή… παραστάσεων. Εκεί ωστόσο θα μπλέξουν σε μια νέα περιπέτεια, που θα τους οδηγήσει και στο αλησμόνητο φινάλε του φιλμ.
Ακύρωση ταινίας
Κρατήσαμε για το τέλος μια σημαντική σημείωση: το φεστιβάλ ανακοίνωσε την ακύρωση της χθεσινής και σημερινής προβολής του ντοκιμαντέρ «Ρώσοι σε πόλεμο» της Αναστασία Τροφίμοβα, «για λόγους ασφαλείας του κοινού». Η παραπάνω απόφαση ελήφθη έπειτα από απειλές φιλοουκρανικών ομάδων, ενώ κάτι ανάλογο είχε συμβεί και στο πρόσφατο φεστιβάλ του Τορόντο – όχι όμως και σε εκείνο της Βενετίας. Προφανώς και ένα φεστιβάλ οφείλει να μεριμνά για την ασφάλεια του κοινού του, όχι όμως και να αυτολογοκρίνεται υπό το κράτος της απειλής οποιουδήποτε.
