Ακούς το «Αγαλμα», το «Αν σ’ αρνηθώ», το «Βρέχει φωτιά στη στράτα μου» και νομίζεις ότι τα τραγούδια έγραψαν τρεις διαφορετικοί συνθέτες. Τρεις δημιουργοί που έχουν μεγαλώσει σε διαφορετικές γειτονιές, με διαφορετικές παρέες και έχουν ετερόκλητα μουσικά ακούσματα. Και όμως, πρόκειται για τρία από τα δημοφιλέστερα τραγούδια του ίδιου συνθέτη, του Μίμη Πλέσσα.
Είναι εντυπωσιακό με πόση άνεση και μαεστρία περνούσε από μια χαριτωμένη μπόσα νόβα σε μια λαμπρή τζαζίστικη ενορχήστρωση και από εκεί σε μια αισθηματική λαϊκή μελωδία. Οι ανάγκες των ταινιών για τις οποίες έγραψε μουσική τον υποχρέωναν να προσαρμόζεται κάθε φορά σε διαφορετικό ύφος. Όμως το ταλέντο του ανταποκρινόταν σε κάτι βαθύτερο από μια επαγγελματική επιδεξιότητα. Οι μελωδίες του είχαν αμεσότητα, αίσθημα, ήταν αδύνατον να τους αντισταθείς έτσι κελαρυστές καθώς σε πλημμύριζαν. Όταν τον Δεκέμβριο του 2013 τον ρώτησα γι’ αυτή του την ευχέρεια, μου απάντησε: «Δεν δέχτηκα ποτέ να αντιγράψω ούτε τον εαυτό μου. Το “Αγαλμα” είναι ζεϊμπέκικο, το “Τι σου ‘κανα και πίνεις” επίσης, το “Βρέχει φωτιά” το ίδιο. Κανένα όμως δεν έχει σχέση με το άλλο».
Ο Μίμης Πλέσσας έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 100 ετών. Σε λίγες μέρες, στις 12 Οκτωβρίου, θα έκλεινε ακριβώς έναν αιώνα ζωής. Την είδηση του θανάτου του γνωστοποίησε η σύζυγός του, Λουκίλα Καρρέρ, με ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Και ξαφνικά «Επεσε βαθιά σιωπή… Κι εσύ δεν θα’ σαι πλάι μου Αστέρι της Ζωής μου». Ευγνώμων για όλα. Σε λατρεύω για πάντα», έγραψε η Καρρέρ.
Αυτό που χαρακτήριζε τον Πλέσσα, ήταν η εργατικότητα. «Δεν έχω δώσει ραντεβού με τον Αγιο Πέτρο – εφόσον μπορώ, εργάζομαι», είχε πει το 2013 στην ίδια συνέντευξη στην «Κ». Τα τελευταία χρόνια, τέσσερις ημέρες την εβδομάδα δούλευε με τον μουσικό Αλέξανδρο Αυλητή. «Την ημέρα που θα πάψω να παράγω, θα πεθάνω. Δεν είναι το πιάνο που με κρατάει, αλλά το μυαλό».
Στην πανδημία του έλειψαν οι έξοδοι, παραπονιόταν μέσα στο lockdown όταν συναντηθήκαμε με το ζευγάρι για τελευταία φορά. «Πολλοί μου λένε “πού τον τρέχεις κάθε μέρα;”» έλεγε το δικό της παράπονο η Λουκίλα. Επειδή είμαι 40 χρόνια νεότερή του, σκέφτονται “αυτή τον τρέχει”. Δεν πιστεύουν ότι ο Μίμης επιζητά την έξοδο».
Οδός Ηρακλείου
Ο Μίμης Πλέσσας δεν έκρυβε την αδυναμία που είχε στη μητέρα του. «Σαν μουσικός είμαι αυτοδίδακτος, σαν χημικός είμαι διδάκτωρ. Η μανούλα μου ήθελε να μη γίνω μουζικάντης. Της είχα λατρεία και το δέχθηκα. Κατάφερα όμως να κάνω τους μουζικάντηδες μουσικούς».
Η μητέρα του ήταν από τη Χάλκη. Να πώς την περιέγραφε: «Κλειδοκυμβαλούσα, λάτρευε τη μουσική και τραγουδούσε. Γι’ αυτό περιέχω Ανατολή και Δύση μαζί». Ο πατέρας του από τη Ζάκυνθο . Το πατρικό του ήταν στην οδό Ηρακλείου πίσω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Επιτυχημένοι βιοτέχνες πιλοποιοί πριν από τον πόλεμο, από τους καλύτερους της Αθήνας, τα πολλά χρήματα «τα έβγαλαν από τα ψαθάκια που έκαναν στη Ζάκυνθο, γιατί υπήρχε ένα έθιμο: δυο φορές τον χρόνο οι άνθρωποι έπαιρναν καινούργια. Η ζωή μας ήταν άνετη, όμως κάποτε οι βιοτέχνες αντικαταστάθηκαν από τους βιομήχανους».
Ο νεαρός Μίμης βοήθησε από νωρίς την οικογένειά του, έπαιζε σε μαγαζιά, θέατρα, καμπαρέ. Στην Κατοχή σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο και τα βράδια έπαιζε πιάνο στην «Αρζεντίνα». «Οταν είχε καταστραφεί η οικογένειά μου, για να φάω με την αδελφούλα ένα κομμάτι μπομπότα, μετέφερα πτώματα».
Χημεία και μουσική; «Δεν θα ήμουν ό,τι είμαι, αν δεν χρησιμοποιούσα επιστήμη στην τέχνη μου και το αντίστροφο». Η Αμερική ήταν η μεγάλη του ευκαιρία. Πήγε το 1950 για την αγορά μηχανημάτων κλωστοϋφαντουργίας της οικογενειακής εταιρείας. Σε μια μουσική βραδιά βραβεύτηκε με τέσσερα χρόνια μουσικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Ντουλούθ της Μινεσότα. Όμως ξάφνιασε τον πρύτανη, όταν του ζήτησε να αλλάξει την υποτροφία και να την κάνει για τη χημεία. «Είμαι χημικός, όχι μουσικός». Εκείνος του απάντησε: «Αν γνωρίζεις χημεία όσο καλά έπαιξες μουσική χθες, σου υπόσχομαι να σε πάω στο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο του κόσμου». Και έγινε πραγματικότητα, ο Μ. Πλέσσας συνέχισε στο Πανεπιστήμιο του Κορνέλ και σύντομα πήρε το διδακτορικό του στη Βιολογική Χημεία.
Υπήρξε ο πρώτος σολίστ της ελαφράς μουσικής στην Ελληνική Ραδιοφωνία. Πιανίστας, συνθέτης, μαέστρος, έγραψε μουσική για 104 ταινίες, 70 θεατρικά έργα και μιούζικαλ, δεκάδες επιτυχίες – με τον «Δρόμο» σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου να αναδεικνύεται σε έναν από τους πιο εμπορικούς δίσκους. Και βέβαια ανέδειξε καλλιτέχνες όπως οι Τζένη Βάνου, Ζωή Κουρούκλη, Γιάννης Πουλόπουλος κ.ά.
«Εγω δεν ήμουνα γιεγιές όταν έγραψα το Crazy girl. Από την άλλη, όμως μεριά, ήξερα πολύ καλά με ποιον τρόπο να σατιρίσω αυτό το ειδος της μουσικής. Ούτε ήμουνα, βέβαια, ο λαϊκός συνθέτης ή είχα πάει σε τεκέ όταν έγραψα το ”Βρέχει φωτιά στη στράτα μου”» υπογραμμίζει στο «Ενας δρόμος, χίλιες νότες» (εκδ. Αγκυρα-Μ. Δελαπόρτας).
Τα τραγούδια που αγάπησε περισσότερο; «”Ποιος το ξέρει” και ”Επεσε βαθιά σιωπή”… Το δικό μου έργο είναι τα τραγούδια μου, τα παιδιά μου, ο Αντώνης και η Ελεάνα, και τα εγγόνια μου, η Τζέλα και ο Στάθης» είχε πει στην «Κ» το 2013.
Κεντρική φωτό: Ο Μίμης Πλέσσας στο πιάνο του. «Την ημέρα που θα πάψω να παράγω, θα πεθάνω. Δεν είναι το πιάνο που με κρατάει, αλλά το μυαλό». [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]
