Η νέα έκθεση στο Λούβρο, στο Παρίσι, είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για να σταθεί κανείς πάνω σε ένα κεφάλαιο της ιστορίας της τέχνης, πάντα γοητευτικό και πολύσημο. Η έκθεση με θέμα τις «Φιγούρες του τρελού» είναι μια καταβύθιση στον κόσμο των ανθρώπων που ήταν στην υπηρεσία της κοινωνίας ως γελωτοποιοί ή στο περιθώριο της κοινωνίας ως παράξενοι τύποι, περιθωριακοί, τσαρλατάνοι, μάντεις, χειροπράκτες… Θα διαρκέσει έως τις 3 Φεβρουαρίου 2025 και παρουσιάζεται στην πρόσφατα ανακαινισμένη αίθουσα «Ναπολέων» του Λούβρου σε επιμέλεια της Ελιζαμπέτ Αντουάν-Κένινγ, επιμελήτριας στο Τμήμα Διακοσμητικών Τεχνών, και του Πιερ-Ιβ Λε Πογκάμ, επιμελητή στο Τμήμα Γλυπτικής.
Τα έργα τέχνης που συναποτελούν το αφήγημα της έκθεσης επιχειρούν να εικονογραφήσουν μερικά από τα αμέτρητα πρόσωπα αυτών των ανθρώπινων τύπων που διαπέρασαν τη φαντασία από τον 13ο έως τον 16ο αιώνα. Αναφερόμαστε, συνεπώς, στον ύστερο Μεσαίωνα και στην Αναγέννηση, στη δυτική, βόρεια και κεντρική Ευρώπη, και σε όλον εκείνον τον προνεωτερικό πλούτο των παραδόσεων και της λαϊκής ζωής που τροφοδότησε προλήψεις, δοξασίες, θρύλους, δεισιδαιμονίες και παραμύθια. Ο γελωτοποιός εκείνων των αιώνων αποδόθηκε με κάθε εκφραστικό μέσον και εμφανίστηκε ως φιγούρα, κρυπτική και συμβολική, σε γκραβούρες, ταπισερί, ζωγραφικά έργα, γλυπτά και σε κάθε είδους αντικείμενα προορισμένα για καθημερινή χρήση ή για διακόσμηση. Η παρουσία αυτών των ανθρώπινων μορφών ήταν παντοδύναμη στη δυτική τέχνη επί αιώνες (όπως και στη λαϊκή φαντασία) και όπως επισημαίνεται από το Λούβρο, η συμβολή του γελωτοποιού παραμένει αινιγματική και συνδέεται με την είσοδο σταδιακά στους νεωτερικούς αιώνες. Ο γελωτοποιός προκαλεί κατά κανόνα το γέλιο ή τη θυμηδία, είναι προορισμένος για την αποστολή αυτή. Παράλληλα, όμως, αποκαλύπτει ένα σωρό από συνοδευτικά, κρυπτικά προσωπεία συνδεδεμένα με την ερωτική, την αγοραία, την τραγική ή τη βίαιη φύση. Ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο, όπως αναφέρεται στο δελτίο Τύπο του Λούβρου, ο γελωτοποιός διασκεδάζει, προειδοποιεί ή αποκηρύσσει, ανατρέπει τις κοινωνικές αξίες και ενίοτε διασαλεύει την καθεστηκυία τάξη.
Πάνω από 300 έργα συνθέτουν την έκθεση αυτή προερχόμενα από 90 γαλλικά, ευρωπαϊκά και αμερικανικά μουσεία και συλλογές. Αποκαλύπτεται ένα ταξίδι μέσα από την εντυπωσιακή πολυπλοκότητα ενός κόσμου στις παρυφές της βρετανικής, φλαμανδικής, γερμανικής και γαλλικής κουλτούρας.
ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
ΜΟΝΑΧΟ
Ρούμπενς και Μπρίγκελ
Καρπός συνεργασίας δύο κορυφών της ιστορίας της τέχνης είναι ο πίνακας «Η Παρθένος με γιρλάντα από άνθη», έργο της περιόδου 1616-18. Ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και ο Γιαν Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος συνεργάζονταν συχνά και το έργο αυτό είναι το αποτέλεσμα της συνδυαστικής
ιδιοφυΐας τους. Η Παλαιά Πινακοθήκη του Μονάχου προβάλλει την παρούσα περίοδο αυτό το αριστούργημα και καλεί το κοινό να το μελετήσει και να το θαυμάσει (έως τις 12 Ιανουαρίου).
ΒΙΕΝΝΗ
Μετάλλια και προτομές
Μία από τις τρέχουσες εκθέσεις στο Μουσείο της Ιστορίας της Τέχνης της Βιέννης είναι αφιερωμένη στην τέχνη των μεταλλίων συνδεδεμένων με μονάρχες και ηγεμόνες («Αυτοκρατορικές εντυπώσεις») από το 1500 περίπου έως το 1918 και την πτώση της αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Είναι ένα θαυμάσιο είδος μικροτεχνίας, που αποτελεί συλλεκτικό αντικείμενο και ιδιαίτερη κατηγορία στον συλλεκτικό κόσμο. Τα μετάλλια πλαισιώνονται από έργα γλυπτικής όπως προτομές ηγεμόνων.
ΑΜΒΕΡΣΑ
Ετος Τζέιμς Ενσορ
To επετειακό έτος για τον Βέλγο ζωγράφο Τζέιμς Ενσορ (1860-1949), με αφορμή τα 75 χρόνια από τον θάνατό του, προκαλεί εκθέσεις και εκδηλώσεις στην πατρίδα του. Το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας παρουσιάζει την έκθεση «Ο Ενσορ πέραν του Ιμπρεσιονισμού» (διάρκεια έως τις 19 Ιανουαρίου), τη μεγαλύτερη αναδρομική που έχει γίνει για το έργο του. Το μουσείο της Αμβέρσας έχει την πλουσιότερη συλλογή έργων του Ενσορ στον κόσμο ως αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Στο Ρίτζεντ Παρκ
Το γλυπτό της Λεονόρα Κάρινγκτον (1917-2011) με τίτλο «Η χορεύτρια» έχει εγκατασταθεί έως τις 27 Οκτωβρίου στο Ρίτζεντ Παρκ του Λονδίνου εκ μέρους του ευρωπαϊκού δικτύου rossogranada ως μία από τις συμμετοχές της 12ης Frieze Sculpture (επιμέλεια: Φάτος Ούστεκ). Η συγκεκριμένη χορεύτρια είναι μια επαναλαμβανόμενη φιγούρα στα ζωγραφικά και γλυπτικά έργα της Λεονόρα Κάρινγκτον. Εμφανίστηκε πρώτη φορά στη σουρεαλιστική ζωγραφική της το 1954.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Συλλογή Δασκαλόπουλου
Το εικονιζόμενο έργο της Μάρως Μιχαλακάκου «Oh! Happy Days» (2012) προέρχεται από τη δωρεά της συλλογής του Δ. Δασκαλόπουλου και αποτελεί μέρος, όπως και πολλά ακόμη έργα της συλλογής, της ομαδικής έκθεσης στο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης με θέμα την έμπνευση καλλιτεχνών από διάφορα υλικά και την εφαρμογή στην τέχνη τους. Τα έργα της συλλογής του Δ. Δασκαλόπουλου δωρήθηκαν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγου και στο Γκούγκενχαϊμ της Νέας Υόρκης.
