«Το ανοιχτό μάθημα “Υπερασπιστές της Ειρήνης” είναι αφιερωμένο στην απελευθερωτική αποστολή στην Ουκρανία. Κατά τη διάρκεια του ανοιχτού μαθήματος θα μάθετε το ιστορικό των σημερινών γεγονότων, τον κίνδυνο του ΝΑΤΟ για τη χώρα μας και γιατί η Ρωσία έσπευσε να προστατεύσει τον ειρηνικό πληθυσμό των περιοχών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ. Οι ομιλητές θα βοηθήσουν να καταλάβετε πώς να ξεχωρίζετε την αλήθεια από το ψέμα μέσα στην τεράστια διαδικτυακή ροή πληροφοριών, φωτογραφιών και βίντεο».
Αυτή είναι η εισαγωγή εκπομπής «εκπαιδευτικού» περιεχομένου πριν εμφανιστεί ένα γλυκό κοριτσάκι 9-10 χρόνων, το οποίο εξηγεί όλα τα γεωπολιτικά, πολιτισμικά, ηθικά πλεονεκτήματα της Ρωσίας έναντι όλων των άλλων. Στη συνέχεια απευθύνει ερωτήσεις σε δύο ειδικούς, παρόντες στο στούντιο, οι οποίοι αναλαμβάνουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης στη διαστρέβλωση της ιστορίας και των γεγονότων δίνοντας την εκδοχή που εξυπηρετεί τον αυτοκρατορικό δικαιωματισμό του Πούτιν. Οπως συμβαίνει πάντοτε με το ψέμα, δεν υπάρχει καμία ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί με τη σαφήνεια η οποία συνοδεύει την απολυτότητα της κατασκευασμένης εκδοχής αφού σβήνει στο πέρασμά της κάθε συγκείμενο απαραίτητο για μια, κατά το δυνατόν πιστή στην πραγματικότητα, ερμηνεία: οι διαφωνίες με τη Δύση γίνονται «η Δύση ήταν πάντοτε εχθρός της Ρωσίας» και οι διαφορετικές αξίες μεταφράζονται σε «εκφυλισμό της Δύσης».
Το οικοδόμημα της ρωσικής επίσημης κρατικής «αλήθειας» χτίζεται τα τελευταία 24-25 χρόνια. Εμπλουτίζεται και προσαρμόζεται αφού απευθύνεται σε ένα ευρύτατο κοινό, το φάσμα του οποίου περιλαμβάνει ποικίλες δημογραφικές ομάδες εντός και εκτός Ρωσίας. Η μία ομάδα εντός Ρωσίας είναι βεβαίως τα παιδιά αφού ο πρόεδρος Πούτιν, εκτός από δικτάτορας που αφανίζει –με κάθε μέσον– οποιαδήποτε υπαρκτή αντίθετη φωνή αλλά και «προλαμβάνει» με κάθε μέσον την εμφάνιση άλλων, είναι και ηλικιωμένος άνθρωπος που θέλει να διαιωνίσει την κληρονομιά του. Από το 2005, τα παιδιά στη Ρωσία είναι αντικείμενο του κρατικού προγράμματος για την Πατριωτική Εκπαίδευση των Πολιτών με τις κρατικές δαπάνες να τετραπλασιάζονται προκειμένου τα εκπαιδευτικά πατριωτικά προγράμματα να δημιουργήσουν μια «πνευματική ραχοκοκαλιά» που θα εμφορείται από την εθνική περηφάνια. Από το 2022, μαθήματα ιδεολογικής και στρατιωτικής θεματολογίας ενσωματώνονται στα σχολικά προγράμματα σπουδών. Από τη φετινή σχολική χρονιά οι μαθητές μελετούν «παραδοσιακές αξίες» και την έννοια του «ρωσικού κόσμου» με μαθήματα όπως: «Η παραδοσιακή οικογένεια», «Κίνδυνοι και απειλές για τον πνευματικό και ηθικό πολιτισμό της Ρωσίας», «Ο Ρωσικός Κόσμος», «Πνευματικές και ηθικές αξίες του ρωσικού λαού», «Ηρωες των ενόπλων δυνάμεων» και άλλα σχετικά ενώ, αν θέλουν να δώσουν εξετάσεις για την ανώτερη εκπαίδευση, πρέπει να γνωρίζουν τους λόγους για «Την αναβίωση της Ρωσικής Ομοσπονδίας ως παγκόσμιας δύναμης», «Την επανένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία» και «Την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία». Ο ίδιος ο Πούτιν επισκέφθηκε ένα σχολείο στη Δημοκρατία της Τίβα στα σύνορα με τη Μογγολία, για να ηγηθεί μιας συζήτησης στο πλαίσιο της σειράς μαθημάτων «Σημαντικές συζητήσεις» της κυβέρνησης.
Από το 2022, μαθήματα ιδεολογικής και στρατιωτικής θεματολογίας ενσωματώνονται στα σχολικά προγράμματα σπουδών.
Στα εκπαιδευτικά τηλεοπτικά προγράμματα τίθενται «ερωτήματα» όπως: «Τι είναι μια αυτοκρατορία και πώς την κυβερνάς;» ξεκαθαρίζοντας τη λανθασμένη πρόσληψη της έννοιας από τους αντιπάλους αφού –υπενθυμίζουμε– δεν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, μόνον εχθρικές: «Η Ρωσία αποκαλείται συχνά αυτοκρατορία αλλά για τους αντιπάλους, η λέξη αυτή έχει αρνητική χροιά επειδή την ορίζουν λανθασμένα. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η αυτοκρατορία δεν είναι το ίδιο πράγμα με τον ιμπεριαλισμό. Κάποιοι πίστευαν ότι η Ρωσία θα έπρεπε να κοιτάξει προς άλλες χώρες για ένα μοντέλο διακυβέρνησης. Αυτό επιχειρήθηκε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Γέλτσιν, αλλά η προσπάθεια δεν απέτυχε απλώς – αποδείχθηκε σχεδόν μοιραία».
Στην οθόνη αναβοσβήνουν πλάνα από τανκς στους δρόμους της Μόσχας κατά τη διάρκεια της συνταγματικής κρίσης του 1993. Η φωνή ανακοινώνει την αναπόφευκτη κατάληξη: «Είναι επικίνδυνο να παίρνει κανείς ως πρότυπα άλλες χώρες. Η Ρωσία είναι ένας ιδιαίτερος τύπος αυτοκρατορίας. Είναι στη φύση της χώρας μας να βελτιώνει και να αναπτύσσει τα εδάφη που ενσωματώνει. Ομως ο Ρωσικός Κόσμος δεν μπορεί να περιοριστεί από τα κρατικά σύνορα: είναι ευρύτερος ως προς το μερίδιό του σε εθνοτικές ομάδες, εδάφη, θρησκείες, πολιτικά συστήματα και ιδεολογικές τάσεις».
Σε ρεπορτάζ του Medusa από όπου αντλήθηκαν και τα περισσότερα από τα στοιχεία του παρόντος, όταν αρμόδιος υπάλληλος του υπουργείου Παιδείας ερωτάται γιατί τα εκπαιδευτικά βίντεο δεν λένε λέξη για τις εναλλακτικές απόψεις, απαντά: «Η ιδέα είναι να καλλιεργηθεί μια πατριωτική στάση. Η κριτική σκέψη δεν θα βοηθούσε σε αυτό».
Για την ιχνηλάτηση ωστόσο των «ανυπάκουων» μαθητών υπάρχει λύση: το λογισμικό Profilaktika, το οποίο φέρεται να παρακολουθεί πάνω από 540 εκατομμύρια προφίλ εφήβων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατηγοριοποιώντας με «βαθμολογία αντιπολίτευσης» όσους εξ αυτών παρουσιάζουν «καταστροφική συμπεριφορά», ήτοι: ανήκουν σε «κοινότητες της αντιπολίτευσης», αναρτούν ή κάνουν like σε αναρτήσεις που «δυσφημούν την επιβολή του νόμου» ή «επικρίνουν τις σημερινές αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας». Τους υπολογίζουν σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια και ίσως μπορούν να υποστηρίξουν μια διαφορετική προοπτική από αυτήν του Ιαν Γκάρνερ (συνέντευξη στον Βασίλη Κωστούλα για την «Κ»), ο οποίος θεωρεί ότι «είναι μεγάλο λάθος να υποθέτουμε ότι οι νέοι Ρώσοι θα γίνουν πιο φιλελεύθεροι και πιο δημοκρατικοί», αφού η προπαγάνδα «ανατρέφει μια γενιά μιλιταριστική, έτοιμη να πολεμήσει στον ιδεολογικό πόλεμο». «Ανυπάκουοι» μαθητές θα υπάρχουν πάντα.
