«Οσοι γνωρίζουν τον Σταύρο Ξαρχάκο ξέρουν καλά τη λατρεία που έχει στον ήλιο, στο αττικό φως, στην Αίγινα». Με αυτά τα λόγια προλόγισε ο ραδιοφωνικός παραγωγός Ξενοφών Ραράκος τη συναυλία που πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου στον ναό της Αφαίας, στην Αίγινα. Ο συνθέτης είχε σκεφτεί καιρό πριν μια σειρά συναυλιών με τίτλο «Ταξίδι στο φως» σε εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους, ώστε να συναντηθεί έστω και πρόσκαιρα το αρχαίο μας παρελθόν με τον πολιτισμό τού σήμερα.
Η είσοδος ήταν ελεύθερη και οι 160 θεατές προσήλθαν στον κατάφυτο αρχαιολογικό χώρο με δελτία εισόδου. Λίγο μετά τη δύση του ηλίου ακούστηκε ο Γιάννης Κότσιρας να τραγουδά τους πρώτους στίχους από το τραγούδι των Νίκου Γκάτσου και Σταύρου Ξαρχάκου «Τούτος ο τόπος είν’ ένας μύθος από χρώμα και φως, ένας μύθος κρυφός», δίνοντας το στίγμα για το πώς θα κυλήσει η βραδιά. Ακούστηκαν πολλά από τα σπουδαία τραγούδια του Ελληνα συνθέτη, όπως το «Μάνα μου Ελλάς» με τις φωνές και των δύο ερμηνευτών –Ηρώς Σαΐα και Γιάννη Κότσιρα– αλλά και του πιανίστα Νεοκλή Νεοφυτίδη και έπειτα η Σαΐα μας θύμισε το «Δεν έχει αρχή», που πολλοί έχουν συνδέσει με την Τζένη Καρέζη, αλλά και το κλασικό love song «Ενα πρωινό» που ακουγόταν στην ταινία «Κορίτσια στον ήλιο», και επιστροφή στη «Λόλα», για να ριγήσουμε με το σπαρακτικό «Χάθηκε το φεγγάρι», σε στίχους του Βαγγέλη Γκούφα. Η συγκινησιακή φόρτιση ήταν ήδη πολύ έντονη όταν τραγούδησαν όλοι πάνω στη σκηνή «Τα τρένα που φύγαν». Δεν είχαμε την ευκαιρία να ρωτήσουμε τον συνθέτη για ποιο λόγο συμπεριέλαβε αυτό το τραγούδι στο πρόγραμμα της συναυλίας, νομίζω όμως πως η απάντηση ήταν προφανής. Οι καλλιτέχνες τις πιο αιχμηρές απαντήσεις τις δίνουν πάντα μέσα από το έργο τους.
Οση ώρα έπαιζαν, μουσικοί και ερμηνευτές είχαν τα μάτια τους καρφωμένα πάνω στον Σταύρο Ξαρχάκο και εκείνος στα δικά τους. Σχεδόν καταλάβαινες τους διαλόγους που «άνοιγε» με τον ακορντεονίστα στα δεξιά του και τα μπουζούκια του στα αριστερά. Εμάς μας είχε γυρισμένη την πλάτη. Λίγο πριν από το τέλος στράφηκε και μας είδε. Πήρε το μικρόφωνο και μας αφηγήθηκε μια ιστορία. «Είχα έρθει στον ναό της Αφαίας με έναν πολύ καλό μου φίλο. Οταν αντίκρισε το μνημείο, στεκόταν και δεν μιλούσε. Αργότερα κατέβηκε προς την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, είχε καθίσει σε μια πέτρα και μουρμούραγε κάτι. Αυτό που μουρμούραγε, έγινε τραγούδι». Κατέβασε το μικρόφωνο και ξεκίνησε ο Ερωτόκριτος, με τη φωνή του Κότσιρα. Αντί για καληνύχτα, ο συνθέτης μάς είπε: « Ο φίλος μου ήταν ο Νίκος Ξυλούρης. Το καταλάβατε, πιστεύω».
Η συνεργασία πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη της Metlen Enegy & Metals και εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο στο Σούνιο με αφορμή τον νέο φωτισμό του ναού του Ποσειδώνα. Επόμενοι σταθμοί είναι το Μουσείο της Ακρόπολης (11/11), οι Φίλιπποι, το Αρχαίο Θέατρο Δελφών, η αρχαία Μεσσήνη και ο αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας.
