Την πρώτη φορά που αναφερθήκαμε στον «Προμηθέα Λυόμενο», το μνημειακού χαρακτήρα έργο του Δανού ζωγράφου Καρλ Μπλοχ (1834-1890), ήταν τον Ιανουάριο του 2023. Τότε ανακοινώθηκε ότι αυτός ο πίνακας με ύψος περίπου τέσσερα μέτρα, ο οποίος ανήκει στη συλλογή έργων τέχνης από το πρώην Βασιλικό Κτήμα Τατοΐου, ιδιοκτησίας ελληνικού Δημοσίου, επρόκειτο να ξαναβγεί στο φως. Και μάλιστα έχοντας ήδη «κλείσει εισιτήριο» για την Κοπεγχάγη.
Ουρές φιλοτέχνων σχηματίστηκαν τον περασμένο χειμώνα έξω από το Κρατικό Μουσείο Τέχνης της Δανίας (SMK – Statens Museum for Kunst) για την αναδρομική έκθεση του Μπλοχ, που θεωρείται από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 19ου αιώνα στη Δανία. Στο βίντεο της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων & Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ βλέπουμε το κοινό να περιμένει υπομονετικά έξω από την είσοδο του δανικού μουσείου, για να θαυμάσει ανάμεσα σε άλλα το συγκεκριμένο έργο, που για χρόνια οι ιστορικοί τέχνης θεωρούσαν χαμένο.
Νωρίτερα, το βίντεο έχει καταγράψει όλη τη διαδικασία της συντήρησης και τεκμηρίωσης του πίνακα, την αντιμετώπιση των κατά τόπους φθορών, τον καθαρισμό και την επιπεδοποίηση του υφασμάτινου υποστρώματος, την αισθητική του αποκατάσταση και την επιχείρηση συσκευασίας πριν από το ταξίδι του «Προμηθέα Λυόμενου» από την Ελλάδα στη Δανία. Τελειώνει, μάλιστα με την υπόσχεση της ανάρτησης του πίνακα στην Αθήνα.
Αυτό είναι πλέον γεγονός. Από αύριο, το ελληνικό κοινό μπορεί, για πρώτη φορά, να δει τον πίνακα στο Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου – σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Συντήρησης και Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού.
Εκτέθηκε κατά το παρελθόν στο βασιλικό ανάκτορο της Κοπεγχάγης, το 1932. Εκτοτε, τα ίχνη του χάθηκαν, για να έρθει και πάλι στο φως μόλις τον Ιανουάριο του 2023 στο Τατόι.
Ο «Προμηθέας Λυόμενος», που βγήκε από τα σκοτάδια της αποθήκης στους προβολείς της δημοσιότητας, βρήκε ξανά τη γοητεία του προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία θέασης που ξαφνιάζει τον θεατή με την κλίμακα και την εκφραστική του δύναμη.
Θεωρείται το κορυφαίο έργο του Μπλοχ και φιλοτεχνήθηκε το 1864 για λογαριασμό του 17χρονου τότε, γεννημένου στη Δανία, βασιλιά Γεωργίου A΄ της Ελλάδας, ο οποίος τον παρήγγειλε με την ευκαιρία της ενθρόνισής του (1863). Απεικονίζει τον Προμηθέα να απελευθερώνεται από τα δεσμά που του είχε επιβάλει ο Δίας, ενώ ο Ηρακλής έχει μόλις σκοτώσει τον αετό που, σύμφωνα με το μύθο, κατέτρωγε καθημερινά το συκώτι του Τιτάνα. Πρόκειται για ένα αλληγορικό έργο της περιόδου του ρομαντισμού, που χαρακτηρίζεται από την υποβλητική σύνθεση και τις δραματικές αντιθέσεις φωτός και σκιάς.
Το έργο εστάλη στην Ελλάδα και τοποθετήθηκε στα παλιά ανάκτορα, τη σημερινή Βουλή, πάνω από το κλιμακοστάσιο. Εκτέθηκε στη Δανία άλλες δύο φορές, το 1910 και το 1932, στο βασιλικό ανάκτορο της Κοπεγχάγης. Εκτοτε, τα ίχνη του χάθηκαν. Το 2012 εντοπίστηκε από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων (ΔΣΑΝΜ) στους χώρους του Τατοΐου, και οδηγήθηκε στα εργαστήρια συντήρησης.
Η έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Κανελλοπούλου (CAMU) παρακολουθεί την πορεία του από τη δημιουργία του έως σήμερα, παρουσιάζει τη βιογραφία και το έργο του ζωγράφου, αναλύει τη χρήση του προμηθεϊκού μύθου στην αρχαία και σύγχρονη τέχνη, δίνει στοιχεία για την εποχή και το περιβάλλον δημιουργίας του πίνακα, και παρουσιάζει σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις που μας βοηθούν να κατανοήσουμε το έργο.
Η έκθεση θα ολοκληρωθεί στις 6 Ιανουαρίου και στη συνέχεια ο πίνακας θα επιστρέψει στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου μέχρι την οριστική τοποθέτησή του στο μουσείο του Τατοΐου, στο ισόγειο της μόνιμης έκθεσης. Η έπαυλη του Τατοΐου υπήρξε η θερινή κατοικία του Γεωργίου Α΄. Η τοποθέτηση, συνεπώς, του «Προμηθέα Λυόμενου» στον εισαγωγικό χώρο της έκθεσης σηματοδοτεί νοηματικά την έναρξη της βασιλείας του.
