Πριν από 80 χρόνια, η Κατίνα Παξινού βραβευόταν με Οσκαρ β΄ γυναικείου ρόλου. Η ερμηνεία της ως Πιλάρ στην ταινία «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα», παραγωγή της Παραμάουντ (1943), είχε μείνει αξέχαστη. Η Παξινού ήταν η πρώτη Ελληνίδα ηθοποιός που έπαιρνε μια τόσο υψηλή διάκριση, σε μια ταινία βασισμένη στο βιβλίο του Ερνεστ Χέμινγουεϊ, που έγινε μεγάλη εμπορική επιτυχία. Δίπλα της, η Ελληνίδα ηθοποιός είχε κορυφαία ονόματα του Χόλιγουντ, την Ινγκριντ Μπέργκμαν και τον Γκάρι Κούπερ. Η ταινία ήταν υποψήφια για εννέα Οσκαρ, αλλά το μόνο Οσκαρ πήρε η Κατίνα Παξινού. Ηταν ατύπως το επίσημο διαβατήριο για τον διεθνή κινηματογράφο. Στο Μπρόντγουεϊ έπαιζε ήδη. Aπό τα χρόνια του πολέμου είχε εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη, όπου παρέμεινε έως το 1952.
Το Οσκαρ το είχε δεχθεί ντυμένη με μια κομψή σκούρα «ελληνική» τουαλέτα του Jean Desses. Και θα δήλωνε: «Το δέχομαι για λογαριασμό όλων των συναδέλφων μου του Εθνικού Θεάτρου, ζωντανών ή νεκρών…».
Το αφιέρωμα στις διεθνείς κινηματογραφικές ταινίες, στις οποίες έπαιξε η Κατίνα Παξινού, θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου έως την Κυριακή 20 Οκτωβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (θα προβληθεί και ένα «Παρασκήνιο») σε συνεργασία με το Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, που πρόσφατα προχώρησε σε νέα μουσειολογική ανάδειξη του Μουσείου Μινωτή-Παξινού, κοντά στο Εθνικό Θέατρο. Είναι μια χειρονομία συμβολικής αλλά και ουσιαστικής αναζωπύρωσης του ενδιαφέροντος για την τεράστια προσωπικότητα της Κατίνας Παξινού (1900-1973) και δημιουργίας μιας νέας αφορμής για να σκεφτεί κάποιος και να μιλήσει για τη μεγάλη ηθοποιό.
Στην Αγίου Κωνσταντίνου, όπου βρίσκεται το νεοκλασικό οίκημα στο οποίο στεγάζεται το Μουσείο Μινωτή-Παξινού, ξετυλίγονται οι ιστορίες γύρω από το μυθικό ζεύγος. «Εστίασα στην εποχή 1939-1950», λέει η μουσειολόγος Σοφία Ε. Πελοποννησίου, υπεύθυνη Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΜΙΕΤ και του Μουσείου Μινωτή-Παξινού. «Η Παξινού και ο Μινωτής θριαμβεύουν με την ερμηνεία τους στη Γερμανία και στην Αγγλία, δοκιμάζονται μέσα στον πόλεμο με τον Μινωτή σε στρατόπεδο και την Παξινού να παίζει καθημερινά στο θέατρο παρόλο τον συνεχή βομβαρδισμό του Λονδίνου, και στη συνέχεια να ναυαγεί επιχειρώντας το ταξίδι στην ελεύθερη Αμερική. Είναι θαυμαστό πως όταν τελικά θα φτάσει εκεί, όχι μόνο καταφέρνει να κερδίζει τις εντυπώσεις με την υποκριτική της δεινότητα, αλλά παραμένει πιστή στις αρχές της και να μιλάει με πάθος και παντού εναντίον του ναζισμού, σε μια εποχή που η Αμερική δεν έδειχνε τη διάθεση να εμπλακεί και οι δικοί της άνθρωποι βρίσκονταν στο έλεός τους. Κάτι που θα κάνει και ο Μινωτής όταν θα τα καταφέρει, ύστερα από δύο χρόνια, να βρεθεί κοντά της. Γι’ αυτό και θεωρώ πως η επιτυχία της να κερδίσει τον ρόλο της Πιλάρ και να τιμηθεί με το Οσκαρ δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα του ταλέντου και του τρόπου που βυθιζόταν σε κάθε ρόλο, αλλά και του χαρακτήρα, της προσωπικότητας και του ήθους της. Και γι’ αυτό και έχει αξία και μέχρι τις μέρες μας».
Το αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη (με είσοδο 6 ευρώ) περιλαμβάνει τον «Ρόκο και τ’ αδέλφια του» (18/10, 8 μ.μ.), το «Πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» (19/10, 8 μ.μ.) και το «Νησί της Αφροδίτης» (20/10, 8 μ.μ.). Το «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα» θα ανοίξει το αφιέρωμα στις 17 Οκτωβρίου, στις 7.30 μ.μ.
