Δεν υπάρχει ένας μόνον τρόπος για να περιγράψει κανείς τον πρωτοπόρο μουσικό παραγωγό Μπράιαν Ινο, όπως δεν υπάρχει μια μοναδική εκδοχή του ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στις κατάμεστες αίθουσες του φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας». Πιστό στην αγάπη του «πατέρα της ambient» για το τυχαίο και την generative μουσική, καμία κόπια του «Eno» δεν είναι ίδια. Προκύπτει από το πρόγραμμα «Brain One» (αναγραμματισμός του Brian Eno), το οποίο επιλέγει τα αποσπάσματα που προβάλλονται στην εκάστοτε αίθουσα, μέσα από 30 ώρες συνεντεύξεων και 500 ώρες αρχειακού υλικού. Στην Αθήνα είδαμε μία από τις 52 πεντάκις εκατομμύρια εκδοχές που μπορεί να προκύψουν.
Σε αυτήν, ο 76 ετών σήμερα Μπράιαν Ινο ανακαλεί τα ξεκινήματά του, το ανδρόγυνο στυλ του πίσω στις δεκαετίες ’60 και ’70, αλλά και το δύσκολο, όπως ομολογεί, ερώτημα που τον απασχολούσε πάντα, σαν κινητήριος δύναμη σε όλη την πορεία του: «Γιατί μας αρέσει η μουσική;». Για να συμπληρώσει αργότερα ότι «κάνουμε τέχνη γιατί θέλουμε να καταλάβουμε πώς λειτουργεί ο κόσμος των συναισθημάτων».
Αναφέρεται στις «λοξές στρατηγικές» που εφηύρε ο ίδιος ως εφαλτήριο της δημιουργικής διαδικασίας, τις περίφημες κάρτες «Oblique Strategies». Η πρώτη κάρτα που δημιουργήθηκε, προέτρεπε «να τιμάς το λάθος σου σαν κρυφή πρόθεση». Τραβώντας τυχαία κάρτες από αυτό τον σωρό, προέκυψαν οι πειραματισμοί του Ινο με τον Ντέιβιντ Μπόουι το καλοκαίρι του 1977, που οδήγησαν στη σύνθεση του «Moss Garden» από τον δίσκο «Heroes» της τριλογίας του Βερολίνου. O Ινο κουβαλάει πάντα μαζί του ένα μαγνητόφωνο, ηχογραφεί διαρκώς μελωδίες. Για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ, κάθεται σε ένα τραπέζι γεμάτο με τέτοιες κασέτες από την 50χρονη καριέρα του, διαλέγει μία στην τύχη και πατάει «play». Είναι 1984. Τον ακούμε να δουλεύει ως παραγωγός με τους U2, ενώ ο Bono δοκιμάζει το «Pride» (In the name of love), που έμελλε να γίνει μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους. Βλέπουμε πλάνα από το στούντιο και τον τρόπο με τον οποίο καθοδηγεί την μπάντα, στον ήχο που ήθελε να βγάλουν. O νεαρός Μπόνο μοιάζει να δυσκολεύεται να καταλάβει, στη συνέχεια όμως το καταφέρνει. Σε ένα άλλο αρχειακό απόσπασμα, ο Ντέιβιντ Μπόουι μιλάει για τη στενή συνεργασία τους στο Βερολίνο. «Δεν ξέρω τι ακριβώς είναι αυτό που κάνει στο στούντιο», λέει, εννοώντας το σαν κομπλιμέντο, και συμπληρώνει πως η δουλειά του Ινο έχει μια φιλοσοφική διάσταση.
Οταν ολοκληρώνεται το ντοκιμαντέρ, εμφανίζεται η Λόρι Αντερσον να τραβάει μια κάρτα που γράφει «Τελείωσε;». Μάλλον όχι, αφού οι σκέψεις του Ινο μένουν μαζί μας στο διηνεκές.
«Blur: To The End»
Στην εναρκτήρια σκηνή του ντοκιμαντέρ για τους Blur βρισκόμαστε στη βρετανική εξοχή, στην πόλη του Ντέβον, όπου ο 56χρονος σήμερα Ντέιμον Αλμπαρν, τραγουδιστής του σχήματος, ταΐζει τις κότες στον κήπο του. Μάλλον όχι η εικόνα που περιμέναμε. «Αυτά που κοροϊδεύαμε όταν ήμαστε 20, τα ζούμε τώρα», λέει ο ντράμερ Ντέιβ Ρόουντρι, αναφερόμενος στην αλλαγή του τρόπου ζωής τους και φυσικά στο κομμάτι «Country House» που είχαν γράψει το 1995, ως κυνικό σχόλιο για τους φτασμένους αλλά μίζερους επαγγελματίες που φτιάχνουν στην εξοχή το σπίτι των ονείρων τους. Βασικό κορμό του «Blur: To The End» αποτελεί η απόφαση της μπάντας να επανενωθεί για τη δημιουργία του δίσκου «Ballad of Darren», που κυκλοφόρησε το 2023 και η προετοιμασία για τις πρώτες στην ιστορία των Blur συναυλίες τους στο Γουέμπλεϊ, που πραγματοποιήθηκαν την ίδια χρονιά. Από αυτές τις εμφανίσεις προκύπτουν και οι πιο ξεσηκωτικές σκηνές του ντοκιμαντέρ, το οποίο έως εκείνο το σημείο κινείται σε ήπιους ρυθμούς.
Αναπόφευκτα, δεν λείπει ο αναστοχασμός για τα χρόνια της britpop κυριαρχίας τους και των τριβών μεταξύ των μελών του συγκροτήματος. «Το να είσαι σε μπάντα είναι σαν να είσαι σε γάμο. Ή θα έχεις δίκιο ή θα είσαι ευτυχισμένος», σημειώνει ο Αλμπαρν, ο οποίος πλέον παραδέχεται ότι έχει βάλει νερό στο κρασί του, αλλά και ότι «η επιτυχία σε τρελαίνει περισσότερο από την αποτυχία».
«Ξεροκέφαλοι»
Σε αντίστοιχο κλίμα και το ντουέτο των σαρανταπεντάρηδων σήμερα Νταν Αουερμπαχ και Πάτρικ Κάρνεϊ, που ωμά αναφέρουν ότι «είμαστε δυο ξεροκέφαλοι, ισχυρογνώμονες, παγιδευμένοι μαζί για μια αιωνιότητα», στο «This is a Film About The Black Keys». Ενα ντοκιμαντέρ με κλασική δομή, όπου παρακολουθούμε την πορεία τους από την αμερικάνικη πολιτεία του Οχάιο στις αρχές των ’00s, έως την αποθέωση που γνώρισαν με τους δίσκους «Brothers» και «El Camino». Ωστόσο, αυτό που παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι τα πλάνα από τη συνεργασία τους με τον παραγωγό Ντέιντζερ Mάους, με τον οποίον απογείωσαν τον ήχο τους κι έκαναν ξανά τη ροκ μέινστριμ, εκεί γύρω στο 2010, αλλά και η αγωνία για τη διατήρηση της αυθεντικότητας του ήχου τους.
