«Οπως βλέπετε, σ’ αυτά τα πενήντα τετραγωνικά εργάζομαι και ζω εδώ και πολλά χρόνια. Ούτε είχα ούτε θα ήθελα να έχω ποτέ περισσότερα», είχε πει σε συνέντευξή του στην «Κ» και στη δημοσιογράφο Σούλα Αλεξανδροπούλου το 1975 ο Οδυσσέας Ελύτης (2/11/1975). Εραστής της «βασικής ζωής», ο νομπελίστας ποιητής έζησε σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Σκουφά, ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, όπου όμως όλα είχαν για εκείνον ξεχωριστή σημασία καθώς συνδέονταν με την ποίησή του, τη ζωή και τα ταξίδια του.
Εχει λοιπόν κάτι το συμβολικό η πρόσκληση των εγκαινίων ενός διαφορετικού, νέου «σπιτιού» του Ελύτη στην Πλάκα να περιέχει τους στίχους: « […] δεν είναι πάντα πιο μικρό το σπίτι απ’ το βουνό, δεν είναι πάντα πιο μεγάλος από το λουλούδι ο άνθρωπος». Το «Σπίτι του Ελύτη», ένα μουσείο αφιερωμένο στη μνήμη και στο έργο του Ελληνα νομπελίστα ποιητή, πρόκειται να ανοίξει την 1η Νοεμβρίου, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ακόμη και η ημερομηνία είναι συμβολική: μία ημέρα πριν συμπληρωθούν 113 χρόνια από τη γέννησή του, που ήταν στις 2 Νοεμβρίου 1911, και 28 χρόνια μετά τον θάνατό του, η πρόταση που έκανε το 2013 η ποιήτρια και συγγραφέας Ιουλίτα Ηλιοπούλου προς το υπουργείο Πολιτισμού για το Μουσείο «Οδυσσέας Ελύτης» ευοδώνεται. Η ίδια, ως γνωστόν, έχει στην κατοχή της το Αρχείο Ελύτη και τώρα με απόλυτη αφοσίωση είναι αφιερωμένη στον σχεδιασμό του μουσείου. Οπως είπε στην «Κ», έχει την «αγωνία που προηγείται ενός τοκετού».
Οι επισκέπτες θα έρθουν σε επαφή με την αισθητική του, τη λιτή ζωή του, αλλά και την αντίληψή του για την τέχνη.
Οι διαδικασίες για τη δημιουργία του χώρου και την αποκατάσταση του οικήματος στην οδό Διοσκούρων ξεκίνησαν το 2020. Το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας ΑΕΡΤΟΝ, στην οποία είναι πρόεδρος η κ. Ηλιοπούλου, υπεγράφη το 2023 και μεταξύ άλλων προέβλεπε την παραχώρηση της χρήσης του κτιρίου και των δύο βοηθητικών κτισμάτων στην ΑΕΡΤΟΝ για τη στέγαση και τη φιλοξενία του αρχείου του ποιητή. Πρόκειται για ένα σπίτι – μουσείο «που θα στεγάσει κάτι από το υλικό μέρος της ζωής του, κάτι από την αισθητική και τη λιτότητα που πρέσβευε», είχε σχολιάσει τότε η κ. Ηλιοπούλου.
Το μουσείο θα δώσει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να έρθουν σε επαφή με την αισθητική, τη λιτή ζωή του ποιητή, αλλά και την αντίληψή του για την τέχνη. Το έργο του, ποίηση και πεζά, τα εικαστικά έργα του, οι πολλές μελοποιήσεις, οι ακόμη περισσότερες μεταφράσεις καθιστούσαν επιτακτική τη συστηματική προβολή αλλά και τη σωστή διαφύλαξη ενός σημαντικού μέρους του προσωπικού αρχείου του. Στο κτίριο έχουν σχεδιαστεί χώροι για την έκθεση, αλλά και τη φύλαξη του αρχείου του Ελύτη, όπως και για το οπτικό υλικό, το οποίο προβάλλει το πολυποίκιλο έργο του. Ταυτόχρονα, μέσα από φωτογραφίες, κείμενα, ηχητικό και οπτικό υλικό θα παρουσιάζεται ανάγλυφα η ζωή του ποιητή, ενώ θα αποκατασταθεί το γραφείο του με τα προσωπικά του αντικείμενα.
Η αποκατάσταση του κτιρίου είχε ενταχθεί σε έναν συνολικό σχεδιασμό του υπουργείου για την ανάδειξη κτιρίων ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και την απόδοσή τους για χρήσεις πολιτισμού. «Από τον Σεπτέμβρη 2019 η στρατηγική μας είναι να αναδείξουμε και να αποδώσουμε πολιτιστικές χρήσεις σε κτίρια τα οποία να αποδεικνύουν την ιστορική συνέχεια της πρωτεύουσας, αποτελώντας πόλους ενδιαφέροντος για τους επισκέπτες της πόλης των Αθηνών», είχε πει σε δηλώσεις της η υπουργός Λίνα Μενδώνη. Οπως έχει ήδη ανακοινώσει το υπουργείο, θα επιχορηγήσει τη λειτουργία του μουσείου και θα παράσχει εξειδικευμένη τεχνογνωσία και υποστήριξη στη λειτουργία του χώρου.
