Πώς το λέει ο Γκλεν Γκουλντ του Τόμας Μπέρνχαρντ; «Ο άνθρωπος αγαπά τη δυστυχία του, και αν βρεθεί για μια στιγμή χωρίς τη δυστυχία του, θα κάνει τα πάντα για να επιστρέψει στη δυστυχία του». Είναι ένας από τους αφορισμούς που εξοβελίζει ο διάσημος «κλειδοκυμβαλιστής» διά στόματος Γιάννη Νιάρρου στο εξαιρετικό «Ο αποτυχημένος» που σκηνοθετεί (και παίζει) ο Εκτορας Λυγίζος στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ.
Μέσα σε ένα παρηκμασμένο ξενοδοχείο της αυστριακής επαρχίας ένας ανώνυμος μεσήλικας αφηγητής (Ε. Λυγίζος) θυμάται τα μαθήματα που έκανε εκεί πριν από 28 χρόνια ως επίδοξος δεξιοτέχνης πιανίστας με τον διάσημο σολίστα Βλαντίμιρ Χόροβιτς. Για την ίδια τέχνη ήταν μαζί του ο φίλος του Βερτχάιμερ (Αρης Μπαλής) και ο Γκλεν Γκουλντ. Οταν οι δύο Αυστριακοί άκουσαν τον Καναδό να παίζει τις «Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ» του Μπαχ είδαν το μέγεθός του και άλλαξε η ζωή τους. Κατάλαβαν τη συντριβή τους και ήταν αναγκασμένοι να βλέπουν τη διαδικασία σύνθλιψής τους. Ειδικά ο Βερτχάιμερ που έζησε ως «αποτυχημένος». Από την αυτοκτονία δεν τον έσωσαν ούτε τα πλούτη του ούτε η ξενοδόχος που τον φρόντιζε (Αμαλία Μουτούση).
Η παράσταση –καλοζυγισμένη, χορογραφημένη στην εντέλεια με μια ιδιαίτερη μουσικότητα στους διαλόγους και με τη μουσική να ρέει στο σώμα της– δίνει τροφή για σκέψη. Τι σημαίνει αποτυχία; Ο τραγικός Βερτχάιμερ είναι ένας άνθρωπος που φθονεί. Μεγάλωσε στα πούπουλα, στράφηκε στην τέχνη για να εκδικηθεί τους γονείς του και δεν άντεξε στην ιδέα ότι υπάρχει καλύτερός του. Δεν κατάφερε να θαυμάσει τον Γκουλντ –που παρουσιάζεται σαν ένα καλλιτεχνικό ιδανικό, μια ιδιοφυΐα– αλλά να τον μισήσει. Εγινε ο «αποτυχημένος» όχι επειδή δεν έπαιζε καλό πιάνο, αλλά επειδή δεν κατάφερε να αποδεχτεί τον εαυτό του. Η δυστυχία του έγινε η ταυτότητά του.
Ποιοι αγαπούν σήμερα τη δυστυχία τους; Αν αλλάξουμε τη λέξη «αποτυχημένος» με τη λέξη «τοξικός» θα βρούμε πολλά παραδείγματα ανάμεσά μας. Στους «κλειδοκυμβαλιστές» του Διαδικτύου και όχι μόνο. Ανθρωποι που τρέφονται από τον φθόνο και τη δυστυχία (τους).
Αυτό όμως που δεν καταφέρνει να δει πραγματικά ο Βερτχάιμερ είναι η κατάληξη του φανταστικού Γκουλντ που πεθαίνει από συγκοπή πάνω στο πιάνο στα 51 του χρόνια. Ο τελειομανής πιανίστας πεθαίνει δέσμιος της τελειοθηρίας του. Ο Βερτχάιμερ είναι τυχερός αλλά δεν το καταλαβαίνει ποτέ.
