«Είχε έρθει η ώρα για μια διαφορετική εποχή στη μόδα», λέει η Αννα Γουίντουρ καθισμένη πίσω από ένα τραπέζι και φορώντας τα χαρακτηριστικά μαύρα γυαλιά της που δεν αποχωρίζεται ποτέ. Κοιτώντας απευθείας στην κάμερα, η διευθύντρια της αμερικανικής Vogue με τα καρέ μαλλιά και το επιβλητικό ύφος μιλάει για τη δεκαετία του 1990 ή αλλιώς για τα χρόνια που διαμόρφωσαν όχι μόνο τις τάσεις στην πασαρέλα, αλλά και ολόκληρες κοινωνικές πεποιθήσεις.
Αυτό είναι το κεντρικό θέμα τού «In Vogue: The 90s», της σειράς ντοκιμαντέρ σε παραγωγή της streaming πλατφόρμας Hulu και του Disney+ που κυκλοφόρησε στις αρχές Σεπτεμβρίου και εντυπωσιάζει για το περιεχόμενο και τη δομή της.
Τα τελευταία χρόνια, τα ’90s έχουν πάρει μια κάπως μυθική υπόσταση. Οσοι τα έζησαν τα αναπολούν, ενώ οι νεότερες γενιές ήθελαν απεγνωσμένα να είχαν βιώσει εκείνη τη δεκαετία. Η νοσταλγία είναι διάχυτη στα έξι επεισόδια της σειράς, ιδιαίτερα για τα σουπερμόντελ Ναόμι Κάμπελ, Κρίστι Τέρλινγκτον, Λίντα Εβαντζελίστα, Σίντι Κρόφορντ, τα οποία η Vogue ανέδειξε και απογείωσε τη «χρυσή» εκείνη εποχή. Με τη βοήθεια αρχειακού υλικού από επιδείξεις μόδας, φωτογραφίσεις και συναντήσεις στα γραφεία του περιοδικού, το πρότζεκτ «ζωντανεύει» τη δεκαετία αποκαλύπτοντας ιστορίες πίσω από τις πιο καθοριστικές στιγμές της ποπ κουλτούρας.
Περισσότερo από ρούχα
Καλύπτοντας τα πάντα, από το γκραντζ που σχετιζόταν με την indie-rock μουσική μέχρι το γκλάμουρ, και από το street style μέχρι το κόκκινο χαλί, το ντοκιμαντέρ τονίζει ότι η μόδα ήταν κάτι περισσότερο από τα ρούχα. Αποτελούσε ένα όχημα αυτοέκφρασης και το πρόσωπο ενός κινήματος.
«Μιλάμε για μια τελείως διαφορετική εποχή. Μια εποχή που καλλιτέχνες, από γλύπτες και ζωγράφοι μέχρι σχεδιαστές και μοντέλα, ήθελαν να δημιουργήσουν μόδα, τάσεις, ιστορία. Πράγματα όμορφα, ωραίες εικόνες», λέει στην «Κ» η Βίκυ Καγιά, η οποία ξεκίνησε την καριέρα της στο μόντελινγκ σε ηλικία 14 ετών. Η ίδια θυμάται ότι στα πρώτα της βήματα στην Ελλάδα διάβαζε πολλά περιοδικά για να μάθει τη μόδα, καθώς στην Αθήνα «δεν υπήρχε σχετική βιβλιοθήκη όπως στο Παρίσι ή στο Λονδίνο».
«Ηταν μια περίοδος που καλλιτέχνες, από γλύπτες και ζωγράφοι μέχρι σχεδιαστές και μοντέλα, ήθελαν να δημιουργήσουν μόδα, τάσεις, ιστορία», λέει η Βίκυ Καγιά.
Σύντομα άρχισε να αφουγκράζεται και να καταλαβαίνει τον παλμό. «Αισθανόμουν πολύ τυχερή που ανήκα σε έναν χώρο με ανθρώπους παθιασμένους, καλλιτέχνες ξεχωριστούς, πολύ διαφορετικοί ο ένας από τον άλλον, που ήθελαν να παράγουν τέχνη και μόδα πρώτα και πάνω από όλα, χωρίς απαραίτητα να πληρώνονται αδρά, και μετά ήρθαν τα χρήματα και η δόξα. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε σαν εργάτες της μόδας και όχι για να γίνουμε γνωστοί ή πλούσιοι».
Για την κ. Καγιά, η αισθητική των ’90s ήταν αξεπέραστη, «γιατί αυτό το αφαιρετικό μίνιμαλ, απλό αλλά σέξι ταυτόχρονα και κουλ, είναι διαχρονικό». Επίσης, με το γκραντζ «πήγαμε σε κάτι διαφορετικό που όμως ξεγύμνωσε την αληθινή και φυσική ομορφιά της γυναίκας. Δηλαδή, μέσα από “κουρέλια” και ένα αψυχολόγητο styling, έβλεπες την πραγματική ομορφιά ενός μοντέλου που ήταν σαν μίσχος».
Στην αισθητική και στο στυλ που διακρίνει τη δεκαετία συνέβαλαν πολύ η Γουίντουρ και οι συνεργάτες της, καθώς παρακολουθούσαν στενά τις νέες προτάσεις και τους ανερχόμενους δημιουργούς εντός και εκτός Αμερικής, όπως για παράδειγμα ο Τζον Γκαλιάνο και ο Αλεξάντερ Μακουίν.
Η «ιέρεια» της Vogue, η οποία είναι και η πρωταγωνίστρια του «In Vogue: The 90s», διαμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο η μόδα γινόταν αντιληπτή, πουλούσε και καταναλωνόταν, ενώ γεφύρωσε τους κόσμους της υψηλής μόδας και της δημοφιλούς κουλτούρας. Οι αποφάσεις και η αισθητική της ευαισθησία όχι μόνο ανύψωσαν τη βιομηχανία της μόδας, αλλά βοήθησαν και στον εκδημοκρατισμό της, καθιστώντας τη πιο προσιτή και σχετική σε ένα ευρύτερο κοινό. Υπήρξε τολμηρή, αναβάθμισε το περιοδικό και τα fashion editorials, συνέβαλε στην εκκίνηση και μετέπειτα πορεία των σουπερμόντελ, φιλοξένησε αστέρες του Χόλιγουντ στα εξώφυλλα και επηρέασε τους σχεδιαστές.
Για όλη τη συναρπαστική διαδρομή της Γουίντουρ ως επικεφαλής του περιοδικού μιλούν στη σειρά οι άνθρωποι του περιοδικού, Εντουαρντ Ενινφουλ, Τον Γκούντμαν, Χέιμις Μπόουλς, αλλά και μερικές από τις διασημότητες που κοσμούσαν τα εξώφυλλα, όπως οι Γκουίνεθ Πάλτροου, Βικτόρια Μπέκαμ, Μέρι Τζ. Μπλατζ, Κιμ Καρντάσιαν.
Ναόμι, Κρίστι, Λίντα
Μεγάλο κεφάλαιο ήταν, φυσικά, τα σούπερ μόντελ που συνδέονται άμεσα με τα ’90s. Από τις πρώτες φωτογραφίσεις ως ομάδα, η Ναόμι, η Κρίστι, η Λίντα, η Κέιτ και η Σίντι απασχολούσαν όλο τον κόσμο για την ομορφιά και τη φρεσκάδα που απέπνεαν τα πρόσωπά τους στις εικόνες και στις δημόσιες εμφανίσεις. «Ηταν πράγματι αγαπημένες. Σε fashion week της Ιταλίας που πήγα με το πρακτορείο μου, τις θυμάμαι όλες εκεί», επιβεβαιώνει η Βίκυ Καγιά. «Η μία έπλεκε, η άλλη διάβαζε, η άλλη μιλούσε. Κι εγώ ήμουν σε μια γωνιά και έκανα τα μαθήματά μου για το σχολείο. Ολοι κάναμε τη δουλειά μας. Δεν πάθαινες το starstruck που παθαίνεις σήμερα», εξηγεί η κ. Καγιά.
Η επιρροή τους ήταν σημαντική στην τηλεοπτική διαφήμιση, στον κινηματογράφο και στη μουσική. Λίγο πριν από το απόγειο της καριέρας τους, ο Τζορτζ Μάικλ προσκάλεσε τα μοντέλα να συμμετάσχουν στο διάσημο βιντεοκλίπ του τραγουδιού του «Freedom» το 1990. Παρόλο που δεν υπήρχαν χρήματα για κάτι πιο φαντασμαγορικό, η εμφάνιση των γυναικών καθήλωσε τους θεατές. Ηταν πρωτότυπο για τα δεδομένα της κουλτούρας της μόδας. Και για πρώτη, ίσως, φορά τα σουπερμόντελ έγιναν πραγματικά σούπερ – γνωστά σε κάθε σπίτι παγκοσμίως.
Στον αντίποδα –κάτι που δεν είναι ασύνηθες–, υπήρξαν και δύσκολες καταστάσεις σε έναν κόσμο που άλλαζε συνεχώς και ήταν απαιτητικός κυρίως για τις γυναίκες που εργάζονταν στον χώρο. «Για παράδειγμα, η μεγάλη απόρριψη και ο τρόπος που χειρίζονταν τα μοντέλα τότε είναι πολύ διαφορετικός από το τώρα. Ο έλεγχος διαρκής, όλοι είχαν μια μεζούρα για να μετρούν μέση, στήθος, λεκάνη, πόδια», λέει η κ. Καγιά. «Ασφαλώς και δεν υπήρχε Photoshop, κάναμε φιλμ με Polaroid. Γι’ αυτό και θα έπρεπε να είσαι τέλεια, από όλες τις απόψεις».
Ο διάλογος
Σε αυτή τη δεκαετία, ωστόσο, γίνεται μια επιχειρηματική έκρηξη. Τα ’90s εγκαινιάζουν επίσης την αρχή της συνεργασίας μεταξύ των οίκων μόδας και του Χόλιγουντ, μετατρέποντας τόσο τις ταινίες όσο και τις τελετές βραβείων στις επιδείξεις μόδας τού σήμερα.
«Χώρεσαν πολλά και διαφορετικά στυλ. Και υπήρξε ένας μεγάλος διάλογος που συνεχίζεται ακόμα με τη μουσική, το Χόλιγουντ και τους σελέμπριτι», λέει η Ελις Κις.
Πλέον μιλάμε για μια παγκόσμια βιομηχανία της μόδας. «Ξεκίνησαν να αγοράζονται πάρα πολλοί οίκοι από συγκεκριμένους ομίλους. Κατά κάποιο τρόπο συγκεντρώνονται οίκοι μαζί και δημιουργούν μια πολύ διαφορετική δυναμική, με κύριο παράδειγμα τον όμιλο LVΜΗ», λέει η Ελις Κις, διευθύντρια της ελληνικής Vogue, τονίζοντας ότι «τη δεκαετία αυτή χώρεσαν πολλά και διαφορετικά στυλ. Και υπήρξε ένας μεγάλος διάλογος που συνεχίζεται ακόμα μεταξύ της μόδας και της μουσικής, της μόδας και του Χόλιγουντ, της μόδας και των σελέμπριτι».
Η σειρά ντοκιμαντέρ «In Vogue: The 90s» προβάλλεται από την πλατφόρμα Disney+.
