Το τριήμερο στην ηλιόλουστη (τις περισσότερες ώρες) Θεσσαλονίκη πέρασε με ένα χείμαρρο ταινιών: ελληνικές και ξένες, από τη βαλκανική γειτονιά μας μέχρι τα πέρατα του κόσμου, μαυρόασπρα διαμάντια του παρελθόντος, αλλά και σύγχρονη εικονική πραγματικότητα στο τμήμα VR. Πολλά και ενδιαφέροντα, στα οποία θα αναφερθούμε σε επόμενα σημειώματα, καθώς οι παγκόσμιοι αστέρες του σινεμά δεν μπορούν να… περιμένουν, όταν μάλιστα έχουμε δει τρεις από αυτούς να περνούν τις πόρτες του Ολύμπιον μέσα σε μερικές ώρες.
Ξεκινώντας αντίστροφα, από το βράδυ της Κυριακής όταν κατέφθασε ο Ματ Ντίλον, ο «αναγεννησιακός άνθρωπος», όπως τον χαρακτήρισε στη συνέντευξη Τύπου της επομένης ο Γιώργος Κρασσακόπουλος. Ο επικεφαλής προγράμματος του φεστιβάλ δεν υπερέβαλε· ο επιφανής Αμερικανός καλεσμένος είναι ηθοποιός, σκηνοθέτης, εικαστικός και μουσικός – στη Θεσσαλονίκη βρέθηκε για να παραλάβει τον τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο, αλλά και για να παρουσιάσει τόσο το «Την έλεγαν Μαρία», το νέο φιλμ στο οποίο πρωταγωνιστεί, όσο και και την εικαστική εγκατάσταση «Interfears» του Γέσπερ Γιουστ, όπου έχει επίσης κεντρικό ρόλο. Στο περιθώριο όλων αυτών, μας πληροφόρησε και ότι πριν από την αναχώρησή του από την Αμερική, πρόλαβε να ρίξει την ψήφο του στην Κάμαλα Χάρις…
Ειπώθηκαν πολλά από τον (ελαφρώς χαοτικό στις τοποθετήσεις του) Ντίλον, ωστόσο, τα πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα προέκυψαν από το προηγούμενο βράδυ και την προβολή της ταινίας, η οποία αφηγείται την ιστορία της ηθοποιού Μαρίας Σνάιντερ, με έμφαση στην τραυματική εμπειρία που εκείνη έζησε στη διάρκεια των γυρισμάτων του περιβόητου «Τελευταίου τανγκό στο Παρίσι» του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι. «Αριστούργημα» και «τρομερά επιδραστικό» χαρακτήρισε το «Τανγκό» ο Ματ Ντίλον, ο οποίος υποδύεται τον Μάρλον Μπράντο, δίπλα στην εξαιρετική Αναμαρία Βαρτολομέι, που ερμηνεύει τη Σνάιντερ. Η δραματική κορύφωση του φιλμ έρχεται με την περίφημη «σκηνή με το βούτυρο», εκεί όπου εννοείται με ξεκάθαρο τρόπο ότι ο Μπράντο κακοποίησε σεξουαλικά τη συμπρωταγωνίστριά του σε συνεννόηση με τον Μπερτολούτσι, προκειμένου ο τελευταίος να πάρει το αυθόρμητο κινηματογραφικό αποτέλεσμα που επιθυμούσε.
Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης βρέθηκαν και οι Ρέιφ Φάινς και Ζιλιέτ Μπινός, οι οποίοι παρουσίασαν την «Επιστροφή», τη δική τους εκδοχή πάνω στο ακροτελεύτιο κεφάλαιο της «Οδύσσειας».
«Δεν πιστεύω ότι η πρόθεσή τους ήταν σαδιστική, έψαχναν το κάτι παραπάνω σε μια διαφορετική εποχή και τελικά έκαναν ένα πολύ μεγάλο λάθος, τραυματίζοντας ψυχικά τη Μαρία. Δεν πρέπει όμως να το υπεραπλουστεύουμε. Προσωπικά, δεν νομίζω ότι η ταινία μας είναι πολιτική ή δογματική, αλλά ότι αφηγείται μια ανθρώπινη ιστορία με ευαισθησία», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Ντίλον, μιλώντας ακόμη για την εμπειρία του με τους νέους συμβούλους εγγύτητας –τους θεωρεί θετική προσθήκη– οι οποίοι φροντίζουν ώστε οι ηθοποιοί να προστατεύονται στις ερωτικές σκηνές. «Εχω ακούσει βέβαια και κάποιες αστείες ιστορίες, με κάτι ειδικές στολές (suit of armor), που εμποδίζουν το ένα σώμα να αγγίξει το άλλο. Αυτά είναι ανοησίες…».
«Ηταν γραφτό…»
Τις προηγούμενες ημέρες, στη Θεσσαλονίκη βρέθηκαν βέβαια και άλλοι αστέρες: ο Ρέιφ Φάινς και η Ζιλιέτ Μπινός, οι οποίοι, μαζί με τον σκηνοθέτη Ουμπέρτο Παζολίνι, μας παρουσίασαν στην «Επιστροφή» τη δική τους εκδοχή πάνω στο ακροτελεύτιο κεφάλαιο της «Οδύσσειας». «Στην αρχή, όταν ρώτησα τον Ουμπέρτο, μου είπε πως η συνεργασία μας ήταν ιδέα του Ρέιφ. Αργότερα, όταν ρώτησα τον Ρέιφ, πήρα την αντίστροφη απάντηση. Το σημαντικό είναι ότι πιστεύω στη μοίρα. Ηταν γραφτό να κάνουμε αυτή την ταινία μαζί. Αγαπώ τόσο πολύ να δουλεύω μαζί του, αλλά δυστυχώς είμαστε και οι δύο συνεχώς απασχολημένοι», είπε η Μπινός-Πηνελόπη, η οποία συνάντησε ξανά τον Φάινς-Οδυσσέα σχεδόν τρεις δεκαετίες έπειτα από τον «Αγγλο Ασθενή».
Εκείνος από την πλευρά του μίλησε για τον χαρακτήρα που κλήθηκε να υποδυθεί ως εξής: «Πρόκειται για μια εσωτερική οδύσσεια. Ενας άνδρας που φτάνει σπίτι μετά κόπων και βασάνων, χωρίς να είναι σίγουρος αν μπορεί να μείνει εκεί. Ενας άνδρας πνευματικά διαλυμένος από όλες τις δυσκολίες του ταξιδιού, ένα εσωτερικό ταξίδι που περνάει μέσα από την Πηνελόπη, με την οποία βρίσκεται σε ένα τραγικό αδιέξοδο, καθώς είναι ανήμποροι να επανασυνδεθούν ψυχικά έπειτα από όλα όσα έχουν περάσει». Ο ίδιος, πάντως, διατηρεί σχέση αγάπης με την Ελλάδα: «Εχω ταξιδέψει πολύ στην Ελλάδα και ιδίως στην Πελοπόννησο. Θεωρώ πως η χώρα σας είναι εξαιρετική. Υπάρχει μια φοβερή ενέργεια με την οποία μπορώ να ταυτιστώ, που τη συναντά κανείς στα νησιά, στις θάλασσες και στα τοπία της, στην τοπογραφία και στα βουνά της. Ισχυρά πνεύματα κατοικούν εκεί».
