Η Λου, η Τέρρα, ο Ροζάριο, η Εύη, ο Νίκος, ο Πιερ -Λουπ και ο Κριστιάν χορεύουν ασταμάτητα για μία ώρα. Προσπαθούν να ελέγξουν την ανάσα τους και να ακολουθήσουν τις οδηγίες του Αντώνη Φωνιαδάκη σε μια τεχνικά απαιτητική και ρυθμική χορογραφία, σε μουσική σύνθεση του Ζιλιέν Ταρίντ, εμπνευσμένη από έργα των Μπαχ, Πάχελμπελ και Χέντελ. Οι επτά χορευτές άφησαν για δύο μήνες τη βάση τους σε Αμερική και Ευρώπη και έδιναν καθημερινά ραντεβού σε μια αίθουσα χορού στον Κεραμεικό, προκειμένου να προετοιμαστούν για το «Lento», την τελευταία δουλειά του Ελληνα χορογράφου, που κάνει πρεμιέρα σήμερα στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Ο τίτλος της παράστασης, δάνειο από έναν μουσικό όρο που δηλώνει ένα τέμπο πιο αργό από το adagio, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τη δυναμική κίνηση των χορευτών. «Πολλοί θα περίμεναν να δουν αυτό που ο τίτλος προτείνει, ωστόσο, μου φαίνεται πως έχει μεγάλο ενδιαφέρον αυτή η διαφορά ανάμεσα στη χορογραφική γλώσσα και στο μουσικό ύφος».
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ελληνας χορογράφος καταπιάνεται με το μπαρόκ: το 2012 είχε δημιουργήσει το «Glory», ένα έργο για το μπαλέτο της Γενεύης με μια μείξη μπαρόκ συνθέσεων τις οποίες είχε «διαβάσει» και τότε δημιουργικά ο μουσικός και σταθερός συνεργάτης του Ζιλιέν Ταρίντ. Ακολούθησε το 2014 η σκηνοθεσία της όπερας «Κάστωρ και Πολυδεύκης» του Ζαν Φιλίπ Ραμό στο Παρίσι. «Μου πάει το μπαρόκ, έχει κάτι που με ελκύει και με φοβίζει ταυτόχρονα. Υπάρχουν στιγμές με ήρεμες μελωδικές φράσεις που με γαληνεύουν, αλλά όταν αρχίζει το πράγμα και αγριεύει, με αγχώνει, μου σφίγγεται το στομάχι. Στις προηγούμενες δουλειές υπήρχαν συγκεκριμένη ιστορία και χαρακτήρες που έπρεπε να λάβω υπόψη μου, ενώ εδώ μπορούσα να αντιμετωπίσω το μπαρόκ με μια άλλη κινητική δυναμική».
Χειρίστηκε, όπως λέει, τη χορογραφία σαν παρτιτούρα, «σαν τη γραφή του κορμιού στον χώρο που μπορεί ενδεχομένως να σε ταξιδέψει σε σχέση με τη μουσική σε κάποια τοπία πολύ προσωπικά», αλλά απέφυγε να πατήσει πάνω σε κάποια αφήγηση. Αντιθέτως, εμπιστεύθηκε μόνο τη μουσική και ακολούθησε την αρχή του κοντραπούντο, εφαρμόζοντάς την στην κίνηση. Κάθε χορευτής εισάγει το δικό του μοτίβο, έτσι που στο τέλος όλα μαζί να λειτουργούν σαν ένα συνεκτικό αλλά περίπλοκο σύνολο.
Παρατηρώ ότι η χορογραφία έχει ελάχιστες παύσεις, μια καταιγιστική ροή. «Μου αρέσει η συνεχόμενη ροή γιατί νομίζω ότι προκαλεί μια αίσθηση απώλειας του χρόνου. Δεν ξέρεις αν έχει περάσει πολλή ή λίγη ώρα. Και επίσης η συνεχόμενη ροή σπάει τη “συνταγή” που υπαγορεύει ότι μετά το ήσυχο θα ακολουθήσει κάτι ρυθμικό, ότι μετά το μελωδικό θα έρθει κάτι πιο “βάναυσο”». Σχολιάζει επίσης ότι πρέπει να σκεφτούμε τι έχουμε μάθει να ορίζουμε ως παύση και τι ως ταχύτητα. «Πάντα αντιδρώ στο ερώτημα του τι κάνει ένα έργο ισορροπημένο. Ισως γιατί ποτέ δεν έκανα τα πράγματα με βάση τις θεωρίες των άλλων. Ακολούθησα μια φόρμα συνεχόμενης έντασης και δούλεψα πάνω σε αυτήν, έγινε το στυλ μου».
Και το ύφος του με την έντονη σωματικότητα και την κίνηση επιστρέφει τα τελευταία χρόνια στις σκηνές. «Ομολογώ ότι τα τελευταία 7-8 χρόνια αισθάνομαι πως όταν μου αναθέτουν δουλειές, ξέρουν πού απευθύνονται, τι θα πάρουν ως αποτέλεσμα. Εχω κάνει και εγώ πιο εικαστικές δράσεις επάνω στη σκηνή που δεν έχουν σχέση με την ένταση με την οποία με έχει συνδέσει το κοινό. Ωραία είναι όλα αυτά, να υπάρχουν νέες ιδέες που εμπλουτίζουν τη γλώσσα του χορού, αλλά δεν μπορεί να είναι ο μόνος δρόμος. Γιατί μην ξεχνάς ότι τα παιδιά πάνε να κάνουν χορό σε σχολές για να μάθουν να χορεύουν».
Πάντα αντιδρώ στο ερώτημα του τι κάνει ένα έργο ισορροπημένο. Ισως γιατί ποτέ δεν έκανα τα πράγματα με βάση τις θεωρίες των άλλων. Ακολούθησα μια φόρμα συνεχόμενης έντασης και δούλεψα πάνω σε αυτήν, έγινε το στυλ μου.
Διαρκής ρυθμός
Οση ώρα παρακολουθώ τους χορευτές να προσπαθούν να υπερνικήσουν τη σωματική κόπωση που επιφέρει αυτός ο διαρκής ρυθμός, αναρωτιέμαι αν είναι από τους χορογράφους που ωθούν την ομάδα τους τεχνικά, σωματικά, στα όριά της. «Η προσφορά του ερμηνευτή απέναντι στον θεατή την ώρα της παράστασης δεν μπορεί να είναι ένα ψέμα. Θέλω το κοινό να βλέπει την προσπάθεια, να διακρίνει την ευθραυστότητά τους. Κι έπειτα αυτό είναι το μπαρόκ, θέλει πραγματικά να σε καθηλώσει, να σε κάνει να παγώσεις, δεν έχει σκοπό να σε καθησυχάσει». Οι κινήσεις των χορευτών σε κάποιες σκηνές είναι πιο σκληρές, «τετράγωνες», μου φέρνουν στον νου ανθρωποειδή που προσπαθούν να διαβάσουν την ανθρώπινη κίνηση. «Δεν ακούμε σήμερα το μπαρόκ όπως το άκουγαν τότε. Ζούμε σε μια εποχή με πολλές αγωνίες, ένταση και βία. Τα κορμιά είναι σφιχτά, δεν υπάρχει χαλάρωση. Πώς θα χόρευαν μπαρόκ σήμερα οι νέοι; Πηγαίνουν στα clubs και χτυπιούνται εμμονικά, αλλά η ένταση στο σώμα πηγάζει από τα υψηλά ντεσιμπέλ; Μήπως είναι τα σημερινά βιώματα που κινούν το σώμα;».
Αποχαιρετώντας τον, τον ρωτώ για την παράσταση «Troja», εμπνευσμένη από τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη, την οποία δημιούργησε για το ανσάμπλ του Gärtnerplatztheater στο Μόναχο, αλλά και τον μύθο του Ικαρου που ετοιμάζει για το Κρατικό Μπαλέτο στο Αννόβερο. «Εχω κάνει μέσα σε 20 χρόνια περισσότερα από 100 έργα. Μήπως ήρθε η στιγμή να αναμετρηθώ με έργα στα οποία υπάρχει ήδη μια αναφορά; Να προτείνω μια δική μου ανάγνωση;».
Στο ίδιο πλαίσιο, θα παρουσιάσει φέτος τον Μάιο τη δική του εκδοχή πάνω στο «Bolero» του Ραβέλ (το είχαμε δει πρώτη φορά πριν από δύο καλοκαίρια στην Καλαμάτα) όπως και ένα ακόμη έργο πάνω σε μουσική του ίδιου συνθέτη.
8 και 9/11, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Η παράσταση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 7ου Φεστιβάλ Μπαρόκ Moυσικής.
