Η 4η Ιουλίου, επέτειος της αμερικανικής ανεξαρτησίας, έχει αντικατασταθεί από τη 19η Σεπτεμβρίου. Είναι η ημέρα που τα πυροτεχνήματα πέφτουν επειδή οι δυνάμεις του Αξονα κέρδισαν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1945, η ναζιστική Γερμανία και η Ιαπωνία έχουν μοιραστεί τον κόσμο, η σβάστικα κυματίζει στο αμερικανικό Καπιτώλιο και η Νέα Υόρκη είναι η πρωτεύουσα του ευρύτερου ναζιστικού Ράιχ. Οι ναζί συνεχίζουν να κυνηγούν και να επιδιώκουν την εξόντωση των μειονοτήτων, να κλείνουν ανθρώπους σε στρατόπεδα.
Το απολύτως δυστοπικό σενάριο αναπτύσσεται στο μυθιστόρημα «Ο άνθρωπος στο απόρθητο κάστρο» που έγραψε ο Φίλιπ Κ. Ντικ το 1962. Η τρομακτική εναλλακτική πραγματικότητα διαδραματίζεται την ίδια χρονιά, αλλά ο φόβος που ιδιοφυώς αναμοχλεύει ο συγγραφέας –για τις πολλές εκφράσεις του ολοκληρωτισμού αλλά και τις πιθανότητες για μια άλλη Αμερική, υπόδουλη σε φασιστικές δυνάμεις, έχοντας χάσει τον ρόλο του «φάρου των δυτικών αξιών»– τρυπώνει το 2024 στην ψυχολογία των θεατών της ομώνυμης, βασισμένης στο βιβλίο, σειράς της Amazon.
Στη σειρά αποτυπώνεται η μυθιστορηματική στιγμή που αποφασίζεται ότι το Αγαλμα της Ελευθερίας, μια ενοχλητική υπενθύμιση ενός ελεύθερου κόσμου, επιτέλους πρέπει να γκρεμιστεί. Και γκρεμίζεται σε μια μεγάλη εορταστική εκδήλωση.
Το 2015, στο πλαίσιο της διαφημιστικής καμπάνιας για την κυκλοφορία της, ένα βαγόνι του μετρό της Νέας Υόρκης καλύφθηκε με ναζιστικές και αυτοκρατορικές ιαπωνικές εικόνες, όπως αυτές που εμφανίζονται στη σειρά, συμπεριλαμβανομένων σημαιών των ΗΠΑ με το σύμβολο του αυτοκρατορικού αετού στη θέση των 50 αστεριών – μια αλλαγή από τη σβάστικα που χρησιμοποιείται στη σημαία της σειράς. Στις διαμαρτυρίες ανήσυχων, σοκαρισμένων πολιτών, η Αρχή Μεταφορών απάντησε με ανακοίνωση στην οποία ανέφερε ότι δεν θα απορριφθούν οι διαφημίσεις: «Αυτή η καμπάνια, είτε τη βρίσκετε δυσάρεστη είτε όχι, δεν προωθεί τον ναζισμό – διαφημίζει μια τηλεοπτική εκπομπή». Ωστόσο, μετά τις συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες και τελικώς με την παρέμβαση του τότε κυβερνήτη της πολιτείας της Νέας Υόρκης Αντριου Κουόμο και του δημάρχου Μπιλ ντε Μπλάζιο, η διαφήμιση αποσύρθηκε.
Tίτλοι μεγάλων αμερικανικών εφημερίδων μόχλευαν τον φόβο που προκαλεί η υλοποίηση μιας πιθανότητας όπως αυτή που συμβαίνει μόνο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Μεσούσης της προεκλογικής περιόδου, τίτλοι μεγάλων αμερικανικών εφημερίδων έδιναν τον ίδιο τόνο, μόχλευαν τον φόβο που προκαλεί η υλοποίηση μιας τερατώδους πιθανότητας όπως αυτή που συμβαίνει μόνο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας. Οι New York Times συνόψισαν τις προεκλογικές εξαγγελίες Τραμπ στο κέντρο της πρώτης σελίδας, σημειώνοντας ότι ο υποψήφιος πρόεδρος έχει ορκιστεί να επεκτείνει την προεδρική εξουσία, να διώξει τους πολιτικούς αντιπάλους και να πατάξει τη μετανάστευση με μαζικές απελάσεις και στρατόπεδα κράτησης. Σημείωνε την αποφασιστικότητά του να υπονομεύσει το ΝΑΤΟ, να χρησιμοποιήσει τον αμερικανικό στρατό εναντίον των μεξικανικών καρτέλ ναρκωτικών «κατά ενδεχόμενη παραβίαση του διεθνούς δικαίου» και να χρησιμοποιήσει ομοσπονδιακά στρατεύματα εναντίον Αμερικανών πολιτών. Σε επόμενη πρώτη σελίδα έγραφε με κεφαλαία γράμματα: «Ο Τραμπ λέει ότι θα διώξει τους εχθρούς του, θα διατάξει μαζικές απελάσεις, θα χρησιμοποιήσει στρατιώτες εναντίον πολιτών, θα εγκαταλείψει συμμάχους. ΠΙΣΤΕΨΤΕ ΤΟΝ». «Για να βοηθήσει στην επίτευξη αυτών και άλλων στόχων», κατέληγε η εφημερίδα, «οι σύμβουλοί του εξετάζουν δικηγόρους που θεωρούνται πιο πιθανό να υιοθετήσουν επιθετικές νομικές θεωρίες σχετικά με το εύρος της εξουσίας του».
Η απόφαση των ιδιοκτητών των Los Angeles Times και της Washington Post να μην υποστηρίξουν τη Χάρις, εκτός από άλλες σημασίες της απόφασης –ή ίσως εξαιτίας αυτών–, ενίσχυσε τον φόβο: Oπως επισήμαινε η Αμερικανίδα ιστορικός Χέδερ Ρίτσαρντσον, «κατά έναν περίεργο τρόπο οι εφημερίδες επιτέλεσαν μια υπηρεσία: έδειξαν στους Αμερικανούς πώς θα ήταν η ζωή κάτω από έναν δικτάτορα». Πριν καν αυτός εκλεγεί. «Υπακούοντας εκ των προτέρων», όπως σχολίαζε στα αγωνιώδη για το εκλογικό αποτέλεσμα προεκλογικά βίντεο ο ιστορικός Τίμοθι Σνάιντερ.
Η συγκέντρωση
Αρθρογράφοι σχολίασαν ότι κακώς ταυτίστηκε η συγκέντρωση των MAGA (Make America Great Again) στο Madison Square Garden με τη συγκέντρωση εκεί των Αμερικανών φιλοναζιστών τον Φεβρουάριο του 1939, όταν περίπου 18.000 άνθρωποι προσήλθαν σε εκδήλωση «αληθινού αμερικανισμού», ενώ δέσποζε ένα πορτρέτο του Τζορτζ Ουάσιγκτον πλαισιωμένο από σβάστικες. Δεν ήταν όμως ο τόπος – κι άλλοι πρόεδροι διεξήγαγαν προεκλογικές συγκεντρώσεις εκεί. Ηταν αυτά που ειπώθηκαν, τα ηθικώς αποτρόπαια σχόλια των επώνυμων υποστηρικτών, ήταν ότι ο Τραμπ δεν εμφανίστηκε με το χαρακτηριστικό μπλε κοστούμι – κόκκινη γραβάτα, αλλά με το μαύρο και χρυσοκίτρινο των νεοφασιστών Proud Boys. Της ομάδας με κεντρικό ρόλο στην επίθεση της 6ης Ιανουαρίου 2021 στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Τώρα η υπόλοιπη ανθρωπότητα ετοιμάζεται για τη νέα προεδρία Τραμπ. Πολλοί από εμάς ελπίζουμε η υλοποίηση μιας τερατώδους πιθανότητας να παραμείνει στο φανταστικό, κινηματογραφικό επέκεινα. Διότι πέραν των πολλών ρεάλ πολιτίκ αναλύσεων που επισήμαιναν τη σπουδαιότητα αυτών των εκλογών και πόσο «τα πάμε καλά ως χώρα» με τον έναν ή την άλλη πρόεδρο, μεγαλύτερη σημασία είχε η υπενθύμιση, μετά φόβου και μέσω αυτού, ότι η δημοκρατία και ο φιλελεύθερος κόσμος δεν είναι αυτονόητα, ένα σύστημα και μια φιλοσοφία εντός και βάσει των οποίων θα ζούμε ό,τι κι αν γίνει. Η υπενθύμιση ότι αυτό το κλισέ είναι το πλέον ουσιαστικό πολιτικό διακύβευμα. Ακόμα –ή κυρίως– και για έναν κόσμο που απομακρύνεται σταθερά από τις μεταπολεμικές αξίες που διαμόρφωσαν τον 20ό αιώνα.
