Σε μία έκθεση συμβολισμού, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης στρέφει την προσοχή σε ένα κεφάλαιο της δυτικής τέχνης του 19ου αιώνα. Με άξονα ένα διάσημο μπούστο –του 1868– μιας μαύρης γυναίκας, δημιουργία του μεγάλου Ζαν-Μπατίστ Καρπό (Carpeaux, 1827-1875) και τίτλο «Γιατί να γεννηθώ σκλάβα» (απόκτημα του μουσείου το 2019), η έκθεση φέρνει κοντά 35 γλυπτά της εποχής της αποικιοκρατίας, όλα από σημαντικούς καλλιτέχνες της Δύσης, που διερευνούν όλοι όψεις των φυλετικών διακρίσεων αλλά και αντιλήψεις γύρω από θέματα ισχύος, ομορφιάς και ανταγωνισμού.
Η έκθεση είναι μικρή και είναι τοποθετημένη ανάμεσα στην αίθουσα Μεσαιωνικής Γλυπτικής και στην πτέρυγα Ρόμπερτ Λέμαν. Ωστόσο, θα διαρκέσει ένα χρόνο και αποτελεί μοντέλο μιας νέας γενιάς εκθέσεων, που στήνονται γύρω από ένα κεντρικό έκθεμα με σκοπό να αφηγηθούν την ιστορία ενός βλέμματος. Εν προκειμένω, η έμφαση δίνεται εδώ σε γλυπτά που γεννήθηκαν μέσα από μια αντι-αποικιοκρατική λογική την εποχή που η Βρετανική Αυτοκρατορία και η Γαλλία κατά κύριο λόγο επέκτειναν το δίκτυο των αποικιών τους.
Επί της ουσίας, πρόκειται για πορτρέτα (κατά την κλασική και ελληνιστική αντίληψη) που δίνουν υπόσταση στον ή στην εικονιζόμενη. Μέσα από την υπογράμμιση του μοντέλου ως «προσώπου», πλέον προχωρούσε μια συζήτηση που είχε επιταχυνθεί με τον Διαφωτισμό αλλά σκόνταφτε στα μεγάλα, κερδοσκοπικά δίκτυα του 19ου αιώνα. Παρότι η δουλεία καταργήθηκε αρχικά στη Γαλλία το 1794 (αλλά και πάλι έπρεπε να καταργηθεί το 1848), στη Βρετανική Αυτοκρατορία το 1833 και στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1865, οι αντιλήψεις περί ανωτερότητας της λευκής φυλής ήταν κυρίαρχες.
Γι’ αυτό και τα γλυπτά αυτά με μοντέλα μαύρους άντρες και μαύρες γυναίκες ήταν κατά μία έννοια κάποια ένδειξη απόστασης από τις επικρατούσες αντιλήψεις, αλλά και μια διακριτική αλλά σαφής διαμαρτυρία για τους φυλετικούς διαχωρισμούς. Ορισμένα παραδείγματα ωστόσο, όπως του Γάλλου γλύπτη Σαρλ-Ανρί-Ζοζέφ Κορντιέ (1827-1905), παρουσιάζουν τα μοντέλα τους ως εθνογραφικούς τύπους και μέσα στο κάδρο αντίληψης της λευκής πλειοψηφίας.
Η έκθεση θέτει ένα ζήτημα πρόσληψης αντιλήψεων και ερμηνείας όχι μόνο της δουλείας που κληροδοτήθηκε στον 19ο αιώνα, που κλήθηκε να την καταργήσει, αλλά και της «αισθητικής» της αποικιοκρατίας, που έφερνε στις προθήκες της Δύσης πλούτο και καταναλωτικά αγαθά.
Ματιές στον κόσμο
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Μετροπόλιταν, νέα όψη
Το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ανακοίνωσε το όνομα της Φρίντα Εσκομπέδο, της 42χρονης αρχιτέκτονος από το Μεξικό, η οποία θα αναλάβει τη μελέτη της αναμόρφωσης των αιθουσών για τη Μοντέρνα και Σύγχρονη Τέχνη, προϋπολογισμού 500 εκατ. δολαρίων. Η αρχιτεκτονική μελέτη θα έχει στόχο να δώσει ζωτικό χώρο στις συλλογές που θα μπορούν πλέον να αναπτυχθούν απρόσκοπτα.
ΠΑΡΙΣΙ
Γκρασιέλα Ιτουρμπίδε
Στο Ιδρυμα Καρτιέ στο Παρίσι παρουσιάζεται η έκθεση με φωτογραφίες της Γκρασιέλα Ιτουρμπίδε, με τίτλο «Ηλιοτρόπιο 37», από το όνομα του δρόμου όπου βρίσκεται το ατελιέ της στο Μεξικό. Η έκθεση, σχεδιασμένη αρχιτεκτονικά από τον Μαουρίσιο Ρότσα, συγκεντρώνει πάνω από 200 μαυρόασπρες φωτογραφίες της μακράς διαδρομής της Ιτουρμπίδε από τη δεκαετία του 1970 έως σήμερα με άξονα την κοινωνική φωτογραφία.
ΣΑΝ ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ
Τα 100 χρόνια
Η Οπερα του Σαν Φρανσίσκο γιορτάζει έναν αιώνα δημιουργίας και εγκαινιάζει σειρά επετειακών παραγωγών για το 2022 και το 2023. Είναι η τρίτη παλαιότερη όπερα στις ΗΠΑ, μετά τη Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης και την Οπερα του Σινσινάτι. Η επέτειος θα είναι μια γιορτή για όλη την πόλη, αλλά και μέσα στην Οπερα θα ανεβούν ξεχωριστές παραγωγές. Το νέο έργο του Τζον Ανταμς «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» θα κάνει την αρχή τον Σεπτέμβριο.
ΠΟΜΠΗΙΑ
Ενας σπάνιος νεκρός
Η ανθρωπολόγος Βαλέρια Αμορέτι εξετάζει ένα κρανίο που βρέθηκε σε τάφο στα περίχωρα της Πομπηίας. Η ταφή είχε γίνει μερικά χρόνια πριν από την έκρηξη του ηφαιστείου και σύμφωνα με τη σωζόμενη επιγραφή ανήκει σε ελεύθερο δούλο, ο οποίος απέκτησε περιουσία ανεβάζοντας παραστάσεις στα ελληνικά και στα λατινικά. Ο σκελετός βρέθηκε σε πολύ καλή κατάσταση και το εύρημα είναι σπάνιο, καθώς επικρατούσε η συνήθεια της καύσης.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Η δόξα της Γαλλίας
Ο Βρετανός συγγραφέας Γκράχαμ Ρομπ υπηρετεί την ιδέα της Γαλλίας με σύστημα και επιτυχία. Τα βιβλία του φωτίζουν τη διαχρονική Γαλλία, με προεκτάσεις στο σήμερα, όπως το νέο του βιβλίο με τίτλο «France: An Adventure History». Διασχίζει 1.000 χρόνια Ιστορίας και μιλάει για τα πάντα, από τη μεσαιωνική χώρα έως τον 21ο αιώνα. Ο Γκράχαμ Ρομπ, γνωστός και για τις βιογραφίες του Ρεμπό και του Ουγκό, είναι ο πιο «Γάλλος» Βρετανός.
