Η διαβόητη περιοχή Skid Row στο Λος Αντζελες απλώνεται σε 50 τετράγωνα ανάμεσα στην 3η και στην 7η Οδό, την Αλαμέδα και τη Μέιν. Είναι μια περιοχή με έναν από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς αστέγων (2.783 σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή) σε ολόκληρη την Αμερική, μια σύγχρονη Αγρια Δύση όπου ευδοκιμούν μόνο τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, η πορνεία, οι ταραχές, η βία. Ενα σημείο μηδέν. Εκεί ακριβώς, κάτω από το χαλί της χώρας, αποφάσισε να εστιάσει τον φακό του ο Μαρκ Λέιτα. Ο 60χρονος Αμερικανός φωτογράφος κατάφερε να αποσπάσει συγκλονιστικές, εκ βαθέων συνεντεύξεις από εξαρτημένους, pimps (προαγωγούς), ντίλερ, μέλη συμμοριών, εκδιδόμενες, αστέγους, κατευθείαν από τα σωθικά του Skid Row, τις οποίες φόρτωσε στο κανάλι του στο YouTube με ελεύθερη πρόσβαση. Ονόμασε το πρότζεκτ «Soft White Underbelly», αφού και αυτή η γειτονιά του LA αποτελεί το ευάλωτο, μαλακό, υπογάστριο της Αμερικής.
Οι εικόνες του Οστιν, που είναι κλέφτης, της άστεγης Γκλόου, της πόρνης Κέλι, της Λιν που είναι εξαρτημένη στην κρίσταλ μεθ, του Μάικλ που κάνει χρήση του κρακ, της Νίκι, που είναι αλκοολική, απέχουν πολύ από τις εικόνες με τις οποίος ο Λέιτα έκανε καριέρα. Ο φωτογράφος δούλεψε τα περισσότερα χρόνια της επαγγελματικής του ζωής στη διαφήμιση. Ωσπου κάποια στιγμή ένιωσε ότι δεν ήθελε να είναι αυτή η κληρονομιά του· έπρεπε να εστιάσει το ταλέντο του σε κάτι με περισσότερο νόημα, όπως είπε στην «Κ», απαντώντας από το Λος Αντζελες στις γραπτές μας ερωτήσεις. «Μετά το πρώτο μου βιβλίο, “Created Equal” (σ.σ. με δίπτυχα πορτρέτα που διερευνούν τις κοινωνικές, οικονομικές και άλλες διαφορές, ανισότητες αλλά και ομοιότητες εντός των ΗΠΑ), έπιασα ένα στούντιο στο Skid Row και άρχισα να βγάζω εκεί πορτρέτα. Τελικά, γύρισα και μερικές συνεντεύξεις σε βίντεο, το οποίο ξεκίνησε και αυτό το πρότζεκτ. Ομως άρχισα να ασχολούμαι πιο σοβαρά πριν από περίπου ένα χρόνο».
Πώς όμως κατάφερε να κάνει αυτούς τους ανθρώπους να ανοιχτούν στον ίδιο, και μάλιστα μπροστά στην κάμερα; «Ελάχιστες ήταν οι φορές που κάποιος φοβήθηκε να ανοιχτεί. Πιστεύω ότι διαισθάνονται ότι δεν τους κρίνω με κανέναν τρόπο. Και πιστεύω ότι πάρα πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους κρατούσαν τις ιστορίες τους για τόσο μεγάλο διάστημα που ένιωσαν τόσο καλά με αυτή την ευκαιρία να τη μοιραστούν που έρρευσε από μέσα τους». Τα περισσότερα βίντεο είναι καθηλωτικά· ο θεατής δεν μπορεί να τραβήξει τα μάτια του από την εικόνα, αλλά ούτε και από την αφήγηση μιας τραγικής συνήθως προσωπικής ιστορίας. Για πολλούς, ήταν τέτοια η παιδική τους ηλικία, τόσο βαρύ το παρελθόν τους, που ισχύει το they didn’t have a single chance – δεν είχαν καμία τύχη να μην καταλήξουν στον δρόμο. «Πιστεύω ότι η εξάρτηση είναι σύμπτωμα κάποιου βαθύτερου θέματος τις περισσότερες φορές. Η αυτοεκτίμηση είναι εύκολο να θρυμματιστεί στα παιδικά χρόνια, με αποτέλεσμα να αρχίζουμε να επιλέγουμε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Οπότε είναι πολύ σημαντική η θετική ανατροφή, ένα περιβάλλον που παρέχει ελπίδα για το μέλλον. Φυσικά στα θέματα εξάρτησης, παίζει ρόλο και η χημεία του εγκεφάλου. Είναι περίπλοκο και κάτι για το οποίο δεν υπάρχει γενικός κανόνας».
Πώς άλλαξε τον ίδιο τον Μαρκ Λέιτα η δουλειά στο Skid Row; «Αυτό που λέω παρακολουθώντας αυτές τις ιστορίες είναι ότι αποτελεί ταχύρρυθμο μάθημα στην ενσυναίσθηση», μας είπε. «Συνήθιζα να είμαι πιο επικριτικός, όμως ακούγοντας τη μία ιστορία μετά την άλλη καταλαβαίνω τα πράγματα πολύ καλύτερα».
Ο Μαρκ Λέιτα, όπως λέει, «έγινε» φωτογράφος στα 14 του. «Συνήθιζα να ζωγραφίζω και να βάφω συνέχεια ώσπου μια μέρα δανείστηκα την κάμερα του πατέρα μου και αυτό ήταν. Ερωτεύτηκα τον συνδυασμό της φωτογραφίας ως ψυχρού επιστημονικού ντοκουμέντου και της ικανότητάς της να είναι γλαφυρή και ποιητική». Δεν θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα το «Soft White Underbelly»: αποστασιοποιημένο και ζεστό ταυτόχρονα, καταφέρνει να ανοίξει ένα μεγάλο παράθυρο στο περιθώριο, δίνοντας φωνή σε όσους δεν έχουν. «Αν κάτι έχω σκοπό είναι να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο, να ενημερώσω για αυτά που είναι χαλασμένα στην πατρίδα μας» λέει ο ίδιος στο εισαγωγικό βίντεο της σειράς. «Αν θέλουμε να φτιάξουμε τη χώρα, πρέπει να καταλάβουμε ποιο είναι το πρόβλημα».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε το «Soft White Underbelly» στο YouTube.
Η άστεγη Γκλόου, η πόρνη Κέλι, ο χρήστης κρακ Μάικλ, η Λιν που είναι εξαρτημένη στην κρίσταλ μεθ, η Νίκι που είναι αλκοολική, ο Στίβεν που κάνει χρήση LSD. Μερικοί από τους ανθρώπους του «υποκόσμου» του Λος Αντζελες για τις ιστορίες των οποίων ενδιαφέρθηκε ο 60χρονος Αμερικανός φωτογράφος Μαρκ Λέιτα.
