Πολλοί αναρωτιούνται τελευταία για τον ρόλο της τέχνης –και ιδιαίτερα των εικαστικών– στον σύγχρονο κόσμο. Πίνακες και γλυπτά αγγίζουν αστρονομικές τιμές στις δημοπρασίες, που παραπέμπουν όλο και περισσότερο σε αλαζονικό παιχνίδι αυτοεπιβεβαίωσης βαθύπλουτων Αράβων σεΐχηδων, Κινέζων επιχειρηματιών ή Ρώσων ολιγαρχών. Πόση πραγματική αξία προσθέτει, όμως, κάτι τέτοιο σε οποιοδήποτε έργο τέχνης; Και ποια η θέση του καλλιτέχνη –από ηθικής αλλά και δημιουργικής απόψεως– απέναντι σε αυτήν την κατάσταση;
Στις αρχές του μήνα, ένα έργο street art έκανε την εμφάνισή του στον τοίχο ενός «Κέντρου Νεότητας» στο Μπρίστολ της Αγγλίας. Εικονίζει ένα ζευγάρι να αγκαλιάζεται τρυφερά, χωρίς, ωστόσο, οι δύο άνθρωποι να κοιτάζονται στα μάτια. Αντιθέτως, αυτά είναι στραμμένα στις οθόνες των smartphones που κρατούν ο ένας πίσω από την πλάτη του άλλου. Το έργο εξαρχής θεωρήθηκε δημιουργία του διάσημου street artist Banksy και μεταφέρθηκε στο εσωτερικό του κτιρίου για να προστατευθεί, ενώ ο κ. Ντένις Στίντσκοουμπ, επικεφαλής του Κέντρου, κάλεσε το κοινό να το επισκεφθεί με προαιρετικές δωρεές. Το Κέντρο, το οποίο υποστηρίζει παιδιά και νέους που αντιμετωπίζουν κοινωνικά και οικονομικά ή άλλα προβλήματα, χτυπήθηκε το τελευταίο διάστημα από σοβαρές οικονομικές δυσκολίες με αποτέλεσμα να βρεθεί στα πρόθυρα του λουκέτου.
Οι αρχές του Μπρίστολ, πάντως, σύντομα αφαίρεσαν τους «Mobile Lovers» για να τους τοποθετήσουν στη Δημοτική Πινακοθήκη της πόλης, χωρίς όμως αυτό να είναι και το τέλος της ιστορίας. Μερικές μέρες αργότερα, ο κ. Στίντσκοουμπ έλαβε μια επιστολή υπογεγραμμένη από τον Banksy: «Εχετε την άδειά μου να κάνετε ό,τι νομίζετε σωστό με το έργο. Θαυμάζω πολύ τη δουλειά που γίνεται στο Κέντρο και θα χαιρόμουν αν αυτό μπορεί να βοηθήσει με οποιονδήποτε τρόπο», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο γράμμα, του οποίου η αυθεντικότητα δεν αμφισβητείται. Αλλωστε και ο δήμαρχος του Μπρίστολ ανέφερε πως ο καλλιτέχνης επικοινώνησε μαζί του για να το επιβεβαιώσει, ενώ ταυτόχρονα έδωσε εντολή (ο δήμαρχος) να επιστραφεί το έργο στον κύριο Στίντσκοουμπ. Πριν από μερικές μέρες, ο τελευταίος γνωστοποίησε πως έχει λάβει επίσημη προσφορά που ξεπερνάει το ένα εκατομμύριο λίρες από ενδιαφερόμενο αγοραστή. Δήλωσε δε χαρούμενος, αφού κάτι τέτοιο θα εξασφαλίσει τόσο την επιβίωση όσο και τη συνέχεια του κλαμπ για αρκετά χρόνια.
Αυτή η όμορφη και διδακτική ιστορία από τη δυτική Αγγλία δείχνει ένα δρόμο μακριά από τη ματαιόδοξη προσέγγιση που περιγράφηκε στην αρχή. Ο μυστηριώδης Banksy ξέρει καλά τη χρηματική αξία που τείνουν να προσλάβουν τα έργα του, φαίνεται όμως να ξέρει επίσης πως η τέχνη πρέπει να βρίσκεται σε ανοιχτή ανταπόκριση και με την κοινωνία.
