«Είδα τη μορφή ενός αγγέλου μέσα στο μάρμαρο και τη σμίλεψα μέχρι να την απελευθερώσω απ’ αυτό», έλεγε ο Μιχαήλ Αγγελος. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που γλυπτική δεν είναι να αφαιρείς περίσσιο υλικό από ένα ακαθόριστο σχήμα αλλά να συνθέτεις εσύ ο ίδιος έναν ολόκληρο κόσμο; Η Αλεξάνδρα Αθανασιάδη ήταν πάντοτε η αγαπημένη μου καλλιτέχνις γιατί τα έργα της έχουν μια αλχημιστική μαγεία. Δημιουργούσε γλυπτά και περιβάλλοντα από πράγματα τα οποία μάζευε σε παραλίες, ταρσανάδες, αποθήκες. Το ξύλο που ξέβρασε η θάλασσα γινόταν η ράχη ενός υπερήφανου αλόγου, μια σκουριασμένη επιφάνεια μεταμορφωνόταν σε θώρακα, ένας θώρακας έπαιρνε τη μορφή βιβλίου. Αντικείμενα ξεχασμένα και φθαρμένα αποκτούσαν ζωή. Η φαντασία της –που πάντοτε κάλπαζε σαν άγριο άτι– προλάβαινε να δει ένα περίγραμμα ή ένα τμήμα μιας σύνθεσης σε κάτι που εμείς θα προσπερνούσαμε χωρίς να του ρίξουμε δεύτερη ματιά. Η ψυχή της είχε πάντα ανάγκη να αφεθεί στο παιχνίδι, στον πειραματισμό, στη δημιουργία, ακόμα και στις πιο σκοτεινές περιόδους της ζωής της, όπως όταν το οπλισμένο χέρι των τρομοκρατών δολοφόνησε τον πατέρα της, την 1η Μαρτίου του 1988. Το πένθος, ο ζόφος, η απόγνωση έγιναν τέχνη, ομορφιά, στοργή προς όλους μας.
Δεν αγαπώ τη δουλειά της μόνο για τον λόγο αυτό, αλλά και για κάτι ακόμα. Οι καλλιτέχνες δύσκολα «απομακρύνονται» από την ασφάλεια που τους παρέχει μια ήδη επιτυχημένη ενότητα. Στην έκθεση που εγκαινιάζεται την ερχόμενη Πέμπτη 10/3 στην γκαλερί Ζουμπουλάκη στην πλατεία Κολωνακίου, με τίτλο «Dreamscape», η Αθανασιάδη παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εγκατάσταση, αυτόνομη και αυθύπαρκτη, που ανοίγει ένα άλλο κεφάλαιο. Δεν είναι καινούργια η ιδέα. Αντιθέτως. Πρόκειται για μια εικόνα που κατοικούσε στο μυαλό της για 30 χρόνια. Η καραντίνα και ο εγκλεισμός της πανδημίας καλλιέργησαν τις συνθήκες ώστε να πάρει σάρκα και οστά. Η ίδια το περιγράφει ως κάτι που κινείται «μεταξύ φανταστικής θαλασσογραφίας και χειμερινού τοπίου». Η πρώτη «ύλη» της προέρχεται από τη φύση και το μέλημά της είναι να μας κάνει να αναλογιστούμε πώς θα την προστατεύσουμε. Εχοντας δει το νέο έργο στο ατελιέ της, ταυτίστηκα αμέσως με αυτή την αναγκαιότητα, την παρώθησή της να κοιτάξουμε ο καθένας εντός για να συνειδητοποιήσουμε τι είναι αυτό που οδηγεί εμάς τους ανθρώπους στην καταστροφή αντί για τον σεβασμό, τη συμφιλίωση με το θαύμα της ύπαρξης.
Πολύ συχνά, παρατηρώντας τη γλύπτρια στον κήπο της, νομίζω ότι έχει το μαγικό χάρισμα να «συνομιλεί» με τα δέντρα, τα πουλιά, τα έντομα, σαν τους σοφούς που ξέρουν πως, στην πλάση, ζώα, φυτά και άνθρωποι έχουμε θέση ισάξια. Σε μια περίοδο που ζούμε πάλι υπό την απειλή του πολέμου και της παράνοιας, το «Dreamscape» έρχεται να μας γιατρέψει τον φόβο.
Οπως όλα τα έργα της Αθανασιάδη, η εγκατάσταση που θα δούμε στο Κολωνάκι έχει κάτι τρυφερό και ευάλωτο. Ιδανικά μάς προσφέρει ένα καταφύγιο, έναν περίκλειστο χώρο γαλήνης ώστε να στοχαστούμε. Αυτό που παραμένει σταθερό σημείο αναφοράς σε όλη της την πορεία, που ξεκίνησε με μια έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών το 1989, όταν η τρομερή γκαλερίστα Μαριλένα Λιακοπούλου κατάλαβε αμέσως το ταλέντο της. Εκτοτε έχει κάνει πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, έχει ανοίξει και κλείσει κύκλους, έχει μιλήσει για τη φθορά και την αναγέννηση, πάντα με έναν τρόπο ιαματικό για την ίδια και τους γύρω της. Μετά την ατομική στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, θα ακολουθήσει ένα αναδρομικό αφιέρωμα στη δουλειά της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Ιδρύματος Γουλανδρή στην Ανδρο, φέτος το καλοκαίρι.
