Διαβάζοντας για την ευθανασία ως ύστατη λύση του βαριά κακοποιημένου ζώου στη Ζίτσα, μου ήρθε στη μνήμη (ίσως ως αντιστάθμισμα για την ντροπή που αισθάνεται κανείς για το ανθρώπινο είδος και τις πράξεις του) μια άλλη ιστορία, με καλό τέλος και πρωταγωνιστή ένα υποζύγιο. Αφορά ένα εξαιρετικά τυχερό γαϊδουράκι, του οποίου η ζωή ήταν μελιστάλαχτη και απαθανατίστηκε μάλιστα από τον Αμερικανό φωτογράφο Ρόμπερτ Μακέιμπ.
Τον Αύγουστο του 1962, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας. Πήγε, μάλιστα, μέχρι τη Θεσσαλονίκη για να δει την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, εμβληματικό θεσμό συνεργασίας των δύο χωρών. Η υποδοχή του ήταν θερμότατη από εκατοντάδες πολίτες και εκείνος έφερε ως δώρο ένα τρακτέρ για να τιμήσει τη νέα γενιά αγροτών που θα ξαναέφτιαχναν τη χώρα, μετά τα σκληρά χρόνια του πολέμου και του Εμφυλίου.
Οι Ελληνες αποφάσισαν με τη σειρά τους να του κάνουν δώρο ένα όμορφο γαϊδουράκι. Ο αντιπρόεδρος, που αγαπούσε τα κατοικίδια και αργότερα υιοθέτησε δύο σκυλιά ράτσας μπιγκλ, το συμπάθησε ιδιαίτερα. Ηταν, όμως, πολύ δύσκολο για τον μικρό όνο να ταξιδέψει στις ΗΠΑ εκείνα τα χρόνια. Χρειαζόταν ολόκληρη επιχείρηση. Αποφασίστηκε, λοιπόν, το ζώο να παραμείνει στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, αλλά να απολαμβάνει ένα αλλόκοτο είδος διπλωματικής ασυλίας. Ετσι, όταν το φωτογράφισε ο Μακέιμπ, το 1963, ο γαϊδουράκος ήταν η διασημότητα της Σχολής και βέβαια κανένας δεν διανοήθηκε να τον βάλει ποτέ να δουλέψει. Εζησε πολλά χρόνια, με πολλή αγάπη και φροντίδα, διότι είχε την προστασία του Τζόνσον.
Αναφορικά, πάντως, με τη συμπεριφορά των Ελλήνων προς τα ιπποειδή, είτε στα νησιά είτε στην ενδοχώρα, αξίζει να θυμηθεί κανείς και κάτι άλλο: χάρη στο Σχέδιο Μάρσαλ, 20.000 μουλάρια, 9.000 γαϊδούρια και περίπου 19.500 άλογα εισήχθησαν στην Ελλάδα από τη γειτονική Τουρκία, τη Δυτική Ευρώπη αλλά και τις ΗΠΑ, τα οποία διατέθηκαν προς πώληση σε γεωργούς και κτηνοτρόφους, με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής. Ο λόγος που είχε τεράστια σημασία αυτή η μέριμνα από αμερικανικής πλευράς είναι ότι δεν υπήρχαν άλλα μέσα για την καλλιέργεια, την άρδευση και τις μεταφορές. Ο νεόφερτος πληθυσμός των ιπποειδών μοιράστηκε σε πολλές περιοχές της ενδοχώρας, με αφετηρία τη Θεσσαλονίκη, την Κοζάνη και τις Σέρρες. Δεν είναι υπερβολή: αν καταφέραμε να ξαναφτιάξουμε την πατρίδα μας επανεκκινώντας την αγροτική οικονομία, που ήταν τότε ο πυλώνας μας, το χρωστάμε και σε αυτά τα ταπεινά πλάσματα. Ευτυχώς που, τόσο οι άνθρωποι όσο και η Πολιτεία, έχουν πλέον αναπτύξει τα σωστά αντανακλαστικά για την προστασία τους.
