«”Μπαμπά! Ο κύριος Ωνάσης στο τηλέφωνο!”. Ηξερα τη φωνή του αλλά δεν τον γνώρισα ποτέ από κοντά. Ηταν αόρατος αλλά πάντοτε παρών στη ζωή και την οικογένειά μας. Και σήμερα όμως, τον ζούμε μέσα από το έργο που παράγει το Ιδρυμα», έλεγε τη Δευτέρα στη Στέγη ο Αντώνης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση στο βήμα της παρουσίασης ενός μοναδικού –για τα ελληνικά δεδομένα– εκδοτικού εγχειρήματος: την άρτια και τεκμηριωμένη «Ιστορία των Επιχειρήσεων Ωνάση, 1924-1975» με την επιστημονική επιμέλεια της Τζελίνας Χαρλαύτη που εξεδόθη από το Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ και τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Ο Ωνάσης, ο οποίος άγγιξε τα όρια του μύθου, προσεγγίζεται μέσα από την πλήρη πρόσβαση των αρχείων των επιχειρήσεών του. Ετσι δεν έχουμε μπροστά μας μια βιογραφία αλλά την καταγραφή της πορείας του στο –ναυτιλιακό και όχι μόνον– επιχειρείν που εντέλει μας δίνει πολύ σαφέστερη εικόνα του συναρπαστικού του χαρακτήρα.
Το έργο της ανάγνωσης των αρχείων ήταν τιτάνιο, ομολόγησε η Τζελίνα Χαρλαύτη, μιλώντας για την έρευνά της που διήρκεσε τουλάχιστον μια πενταετία, με περιεχόμενο που βρέθηκε σε εκατοντάδες κούτες. Μέσα από τα συμβόλαια αγοράς ή πώλησης πλοίων, τα ναυλοσύμφωνα, τις αποφάσεις Δ.Σ. και άλλα μάλλον άχαρα έγγραφα βγαίνουν απίστευτα ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Ο Ωνάσης λ.χ., εξήγησε η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Κρήτης, διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας και επικεφαλής του Κέντρου Ναυτιλιακής Ιστορίας, δεν ήταν αυτοδημιούργητος, αλλά ξεκίνησε έχοντας κάποια χρήματα από τον πατέρα του. Δεν ήταν ένας άνθρωπος που έπαιρνε ρίσκα αβασάνιστα ή βιαστικά, αλλά παίδευε τις αποφάσεις στο μυαλό του. Ωστόσο απέκτησε τη θέση του ηγέτη, επειδή στάθηκε ικανός με την ευφυΐα, το ένστικτο και τον κοσμοπολιτισμό του να αναγνώσει το διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον. Στο πλευρό του μάλιστα είχε και την τύχη, ιδιαίτερα σε κρίσιμες στιγμές.
«Κατάφερε αφενός να συνδυάσει ήδη υπάρχουσες πρακτικές σε ένα νέο μοντέλο παγκοσμιοποιημένης επιχείρησης που διοικείτο από πολλαπλά κέντρα, αφετέρου να μπει δυναμικά πρώτος στη μεταφορά του πετρελαίου, να ανοίξει χρηματοπιστωτικές αγορές στη ναυτιλία και να επενδύσει στη νέα τεχνογνωσία κατασκευής πλοίων», επεσήμανε η κ. Χαρλαύτη, συνοψίζοντας τον βίο του Σμυρνιού που έκανε όλο τον κόσμο να ξέρει το όνομά του έως και σήμερα, δεκαετίες μετά τον θάνατό του. Στην παρουσίαση μίλησε για το βιβλίο αλλά και για τον Αριστοτέλη Ωνάση, ο πανεπιστημιακός Κώστας Γραμμένος, πρωτοπόρος στην ανάπτυξη των ναυτιλιακών σπουδών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θυμήθηκε τις φορές που τον είχε δει από κοντά – τελευταία όταν είχε χάσει τον Αλέξανδρο και ήταν πραγματικά συντετριμμένος. Ο Πίτερ Λιβανός ανέβηκε στο βήμα για να αναδείξει και αυτός κάποια από τα επιτεύγματα του Ωνάση με το gravitas του ανθρώπου που γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει η ιστορία της ναυτιλίας. Επίσης, ο πρόεδρος του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά Γιάννης Θεοτοκάς αναφέρθηκε στη δομή και στα περιεχόμενα της έκδοσης, που ήδη έχει βγει στα βιβλιοπωλεία.
