Ηταν το 1914 όταν οι πρώτοι Αρμένιοι πρόσφυγες κατοίκησαν μια περιοχή με χωράφια, το περίφημο Δουργούτι, εκεί όπου σήμερα απλώνονται τα δυτικά όρια του Νέου Κόσμου, στο ύψος των μεγάλων ξενοδοχείων της λεωφόρου Συγγρού. Τους έφερε εκεί το Τάγμα των Ιπποτών της Μάλτας. Είναι το πρώτο κύμα Αρμένιων ρωμαιοκαθολικών προσφύγων οι οποίοι ιδρύουν την Καθολική Αρμενική Εκκλησία και το σχολείο της κοινότητας. Για δεκαετίες η περιοχή θα πάρει το όνομά της από την αθηναϊκή οικογένεια Δουργούτη ή Δουρούτη, στην οποία ανήκε, αλλά και από τους πρώτους της κατοίκους (Αρμένικα). Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το πληθυσμιακό μείγμα θα εμπλουτιστεί δημιουργώντας μια από τις πάμπολλες προσφυγικές παραγκουπόλεις της πρωτεύουσας. Καταλύτης για τη σημερινή φυσιογνωμία της συνοικίας θα είναι ένα εκτεταμένο σχέδιο στέγασης σε επτά πολυκατοικίες που θα σχεδιάσουν τρεις γνωστοί αρχιτέκτονες της εποχής, ο Δημήτρης Κυριακός, ο Κίμων Λάσκαρης και ο Αγγελος Σιάγας. Η μεταπολεμική ανοικοδόμηση θα συμπληρώσει την εικόνα του Νέου Κόσμου όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Η πρόσφατη ολοκλήρωση των εργασιών ανάπλασης της πλατείας Αρμενίων από τα συνεργεία του Δήμου Αθηναίων είναι ένα ακόμα επεισόδιο στο έργο αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής. Ο Νέος Κόσμος, αόρατος για διαδοχικές δημοτικές αρχές και κυβερνήσεις (με εξαίρεση τη χωροθέτηση του ομώνυμου σταθμού μετρό και την κατασκευή του τραμ), ζει τα τελευταία χρόνια τη δική του άνοιξη. Σοβαρό ρόλο σε αυτή τη νέα περίοδο έχει διαδραματίσει η λειτουργία της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση που έβαλε τη γειτονιά στον χάρτη πολλών δημιουργικών Αθηναίων. Μια σειρά από ψαγμένα μπαρ, καφέ και ωραία εστιατόρια ξεφυτρώνουν στα παλιά Αρμένικα. Οσο για την ομώνυμη πλατεία ήταν πλήρως εγκαταλελειμμένη για δεκαετίες και ευτύχησε να δει μερικές καλές μέρες μόνο για μια σύντομη περίοδο στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν μια (πολύ) εφήμερη κατασκευή λειτούργησε περισσότερο ως προσωρινή «κουρτίνα» για να κρυφτεί το αστικό παραπέτασμα παρά για κάτι μακροβιότερο.
Τώρα ο δήμος είχε πολύ υψηλότερες φιλοδοξίες. Η εμβληματική πλατεία, η οποία περικλείεται από τη λεωφόρο Συγγρού και τις οδούς Βολταίρου, Στρογκόνωφ και Καλλιρρόης, αναβαθμίστηκε με μία σειρά από αισθητικές και λειτουργικές παρεμβάσεις που στόχο έχουν να μεταμορφώσουν την αστική εμπειρία περιοίκων και διερχομένων, πολλοί από τους οποίους είναι ξένοι τουρίστες, πελάτες των μεγάλων ξενοδοχείων της περιοχής. Η πλατεία επανασχεδιάστηκε και έγινε πλέον ανοικτή και ασφαλής, με σύγχρονες προδιαγραφές που ανταποκρίνονται στις επείγουσες συνθήκες της κλιματικής κρίσης. Το πράσινο της πλατείας ενισχύθηκε με 19 νέα δέντρα και μεγάλα παρτέρια, ενώ για τη δαπεδόστρωση χρησιμοποιήθηκαν ψυχρά υλικά. Δημιουργήθηκε, επίσης, ένα νέο σιντριβάνι με επιδαπέδιους πίδακες, ενώ στον χώρο τοποθετήθηκαν πέργκολες με αναρριχώμενα φυτά που δημιουργούν κατάλληλα σκιασμένους χώρους, αλλά και καθιστικά που κάνουν πιο άνετη τη διαμονή των επισκεπτών. Ας ελπίσουμε ότι το ίδιο πνεύμα αναγέννησης θα επιδειχθεί και για την απέναντι… όχθη της λεωφόρου Συγγρού που τώρα πλέον δείχνει ακόμα θλιβερότερη.
Επιμέλεια: Μαργαρίτα Πουρνάρα
