Δύσκολο να φανταστεί κανείς την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, μια μορφή που εμπνέει πάντα τον σεβασμό για το τιτάνιο πνευματικό έργο της, ως τροφαντό γυμνό βρέφος, όλο νάζι. Και όμως, είναι εντυπωσιακό ότι από τον πρώτο χρόνο της ζωής της είχε αυτό το ολοζώντανο, λίγο πειρακτικό βλέμμα, γεμάτο περιέργεια για το μαγικό του κόσμου που μας περιβάλλει. Και τώρα πια, που κοντεύει να φτάσει τα 100, εξακολουθούν τα μάτια της να έχουν την ίδια έκφραση.
Φωτογραφίες της –μωρουδιακές, εφηβικές, νεανικές, με τη θυγατέρα της και τον σύζυγό της, με προσωπικότητες της πολιτικής και της τέχνης– προβλήθηκαν στο πολύ ωραίο αφιέρωμα που έγινε για τη ζωή της την περασμένη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου στο Μουσείο Γουλανδρή στο Παγκράτι. Λογικό ήταν να διοργανωθεί εκεί μια βραδιά-φόρος τιμής, μιας και ο φορέας τής οφείλει πολλά: υπήρξε εγκάρδια φίλη του ζεύγους Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, ήταν από τους θερμότατους υποστηρικτές της δημιουργίας του μουσείου στην Ανδρο, όπου και συντόνιζε μετά τα εγκαίνια κάθε ετήσιας έκθεσης μια στρογγυλή τράπεζα με ενδιαφέροντα θέματα συζήτησης.
Από τα τέλη του 1980 έως σήμερα, η πρύτανης του Πανεπιστημίου της Ευρώπης έχει δώσει, με την παρουσία της, gravitas στο Δ.Σ. του μουσείου, το οποίο εξακολουθεί να βοηθά με όλες τις δυνάμεις της.
Πώς, όμως, κλείνεις όλη την πορεία της μέσα σε δύο ώρες; Δύσκολο το στοίχημα μέσα σε μια κατάμεστη αίθουσα στο αμφιθέατρο του Γουλανδρή, με μια σειρά διακεκριμένων ομιλητών να φωτίζουν, ο καθείς από την πλευρά του, διαφορετικές πτυχές της διαδρομής της, συντονισμένοι με μαεστρία από την καλή συνάδελφο Αννα Γριμάνη. Η τελευταία έχει άλλωστε γράψει το βιβλίο «600 μολύβια και 10 ποιήματα» με μια βιογραφική προσέγγιση στα πλουσιότατα πεπραγμένα της Αρβελέρ.
Πρώτος πήρε τον λόγο ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος, που θυμήθηκε τη «Διάπλασι των Παίδων», τα συνωμοτικά παρατσούκλια των νέων τότε, την πρώιμη μύηση στην Αντίσταση. «Ο,τι είμαι το οφείλω στην Κατοχή», είναι άλλωστε μια από τις φράσεις που δεν σταματά να λέει η Αρβελέρ, η οποία εξ απαλών ονύχων έμαθε τι θα πει γενναιότητα. Ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Γουλανδρή, Κυριάκος Κουτσομάλλης, ο Ιμβριος που βρέθηκε στην Πόλη και μετά στη Γαλλία, έζησε την Αρβελέρ σ’ εκείνα τα παρισινά χρόνια που είχε αρχίσει να διδάσκει πια, κάνοντας το υποφωτισμένο Βυζάντιο να ανατείλει ξανά, με τις αχτίδες του να λάμπουν από τις γνώσεις της και να φτάνουν στα μυαλά και στις καρδιές των φοιτητών της. Είναι τρομερό πώς κατάφερε ένα κορίτσι προσφυγικής οικογένειας, μεγαλωμένο σε καιρούς χαλεπούς, να δοξάσει αυτόν τον χαμένο κόσμο σε παγκόσμιο επίπεδο. Με το πείσμα, την εργατικότητα, το χάρισμα βέβαια. Ο κ. Κουτσομάλλης έκανε αναφορά στην ακαδημαϊκή και ερευνητική της καριέρα που την καταξίωσε σε ένα περιβάλλον άκρως απαιτητικό και δύσκολο.
Υστερα πήρε τον λόγο ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος και αναφέρθηκε σε αυτήν την οικουμενική Ελληνίδα ως «μεγάλη Ευρωπαία», λέγοντας πως κατάφερε να συγκεράσει στο έργο της την αρχαία Ελλάδα, τη Ρώμη και το Βυζάντιο. Τελευταία ομιλήτρια η Φωτεινή Τσαλίκογλου, η οποία ανέλυσε το αίσθημα που εκπέμπει η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ αλλά και τη γνώση της. Η ίδια η τιμώμενη, όπως πάντα με χιούμορ, φρόντισε να ευχαριστήσει τους πάντες και έκλεισε την εκδήλωση με μια φράση που τα συμπύκνωσε όλα: «Οχι μόνο έγραψα για την Ιστορία, έζησα την Ιστορία», είπε και καταχειροκροτήθηκε.
