Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν το 2023 από τον θάνατο του Στίβεν Αντωνάκου, του σπουδαίου Ελληνα καλλιτέχνη της διασποράς που καταξιώθηκε στην Αμερική. Γεννημένος το 1926 στον Αγιο Νικόλαο Λακωνίας, έφυγε από την Ελλάδα σε παιδική ηλικία και το μόνο που θυμόταν από το χωριό του ήταν το φως των κεριών στην εκκλησία. Η ανάμνηση αυτή ήταν καθοριστική για τη ζωή του, μιας και μεγάλο μέρος του έργου του στράφηκε στο τεχνητό φως, αυτό που προέρχεται από λαμπτήρες νέον. Μ’ έναν μαγικό τρόπο κατάφερε να του δώσει κατάνυξη μέσα από τις αποχρώσεις τους πάνω στο λευκό φόντο. Μια από τις ωραιότερες εμπειρίες μου στη Νέα Υόρκη ήταν η επίσκεψη στο στούντιό του ένα μεσημέρι. Πάτωμα, οροφές και έπιπλα ήταν όλα κατάλευκα, ώστε με το δειλινό τα χρώματα από τις εγκαταστάσεις του να αντανακλώνται παντού. Το νέον είχε χάσει την «αυθάδεια» και τον δυναμισμό που έχει στις πινακίδες και στις επιγραφές και είχε γίνει σχεδόν ιερό, όπως εκείνα τα κεριά που θυμόταν από παιδί.
Μία δεκαετία μετά τον θάνατό του, η σύζυγός του Ναόμι και η κόρη τους Ευαγγελία αποφάσισαν να δωρίσουν μια ολόκληρη ενότητα έργων του με τίτλο «Greek Travel Collages». Ως καλλιτέχνης ο Αντωνάκος ασχολήθηκε με τα κολάζ στα πρώτα του βήματα. Τοποθετούσε μαζί ετερόκλητα αντικείμενα τα οποία σχημάτιζαν ένα οπτικό «αφήγημα»» μικρού μεγέθους. Δεκάδες δημιουργίες του θα δοθούν στο Foundation for Art & Preservation in Embassies (FEPA), που εφοδιάζει αμερικανικές πρεσβείες ανά την υφήλιο με έργα σημαντικών Αμερικανών καλλιτεχνών, προωθώντας έτσι την πολιτιστική διπλωματία. Πρόκειται για ένα φορέα που στηρίζεται σε συνεργασία ιδιωτικού και δημοσίου τομέα. Eδώ και 37 χρόνια συγκεντρώνει –σε μια τεράστια συλλογή– έργα που προέρχονται από δωρεές εικαστικών, αλλά κάνει και αναθέσεις για νέα κτίρια πρεσβειών. Συνολικά πάνω από 250 Αμερικανοί καλλιτέχνες και ξένοι που σταδιοδρόμησαν στις ΗΠΑ στη ζωγραφική, στη φωτογραφία, στη γλυπτική, στο βίντεο, στις μεικτές τεχνικές έχουν δωρίσει έργα τους, ώστε να παρουσιάζονται σε 140 πρεσβείες της Αμερικής. Ανάμεσά τους είναι ιερά τέρατα της τέχνης, όπως η Λουίζ Μπουρζουά, ο Ρόι Λίχτενσταϊν αλλά και ο Φρανκ Στέλα, ο Σολ Λε Βιτ, ο Τζάσπερ Τζόουνς, ο Τζεφ Κουνς κ.ά.
Ο Αντωνάκος προστίθεται στον κατάλογο του FEPA μαζί με μια άλλη ιδιαιτέρως αξιόλογη Ελληνοαμερικανίδα καλλιτέχνιδα, τη Λίντα Μπένγκλις. Με αυτήν την αφορμή έγινε μια συνάντηση πριν από μερικές ημέρες στην Αθήνα, όπου η Ναόμι και η Ευαγγελία μίλησαν σε Ελληνες καλλιτέχνες, συλλέκτες, ανθρώπους των μουσείων για τον Στίβεν αλλά και την πρωτοβουλία τους. Το κλίμα ήταν συγκινητικό και θερμό, μιας και ο Αντωνάκος ήταν ένας καλλιτέχνης που αν και θεωρούσε την τέχνη του οικουμενική, ποτέ δεν ξέχασε την πατρίδα του.
