Ηταν πάλι μια Εξοδος. Μόνο που έγινε τον 15ο αιώνα. Οι Σεφαραδίτες, δηλαδή οι Εβραίοι της Ιβηρικής που εκδιώχθηκαν από τη γη τους από τον Φερδινάνδο και την Ισαβέλλα ως θρησκευτικά ανεπιθύμητοι, διέσχισαν θάλασσες, πεδιάδες και βουνά προς αναζήτηση μιας καινούργιας πατρίδας.
Ενα μεγάλο μέρος τους έφτασε στον τόπο μας, όπως ρίζωσε και σε άλλα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κυρίως την Πόλη και τη Σμύρνη. Η παρουσία τους στην Ελλάδα ενίσχυσε το εβραϊκό στοιχείο που είχε έρθει ήδη από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ηταν οι πλήρως εξελληνισμένοι Ρωμανιώτες που είδαν τους ομοθρήσκους τους να φθάνουν κατά κύματα. Οι νεοφερμένοι έφτιαξαν κοινότητες, έδωσαν το στίγμα τους σε κάθε έκφανση της ζωής, άφησαν το ισχυρό αποτύπωμά τους σε πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, διακρίθηκαν σε όλα τα επαγγέλματα.
Ενα καταπληκτικό βιβλίο από τις εκδόσεις Καπόν έρχεται, λοιπόν, να μας συστήσει αυτούς τους διωχθέντες που πλούτισαν με την παρουσία τους την Ιστορία μας.
Σε μια κατάμεστη αίθουσα, στην Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου η παρουσίαση του πονήματος «Σεφαραδίτες. Από την Ισπανία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την ελληνική Θεσσαλονίκη, 1492-1932», των Ιακώβ Σιμπή και Καρίνας Λάμψα, το οποίο αναλύει όλη αυτή την πορεία. Η εκδότρια Ραχήλ Καπόν αναφέρθηκε στον χρόνο που απαίτησε αυτή η πολύ φροντισμένη έκδοση, όπως και στο κενό που καλύπτει στην ελληνική βιβλιογραφία, καθώς αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για ερευνητές και σπουδαστές. «Στους “Σεφαραδίτες”, οι συγγραφείς παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της πολύχρονης έρευνάς τους με μια συναρπαστική σύνθεση πέντε αιώνων εβραϊκής ζωής – από το μοιραίο Διάταγμα της Αλάμπρα έως τις παραμονές του Ολοκαυτώματος», τόνισε.
Χαιρετισμό απηύθυνε ο πρόεδρος του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος Μίκης Μοδιάνο, ο οποίος επικεντρώθηκε στη σεφαραδίτικη ενδυμασία στην οθωμανική εποχή. Ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας Γιώργος Καλαντζής έδωσε έμφαση στη σωστή διδασκαλία της Ιστορίας, στην εκπαίδευση ως θεμέλιο λίθο για τη μάχη ενάντια στη μισαλλοδοξία. Οι συγγραφείς του βιβλίου, Καρίνα Λάμψα και Ιακώβ Σιμπή, μίλησαν για τη ζωή των Σεφαραδιτών στην οθωμανική κοινωνία και για τα αίτια του διωγμού των Εβραίων από την Ισπανία.
«Κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες, οι Σεφαραδίτες ανέπτυξαν έναν θαυμαστό πολιτισμό. Επλήγησαν από λοιμούς και καταστροφικές πυρκαγιές, από οικονομικές και εσωτερικές κρίσεις… Πάντα, όμως, κατάφερναν να ορθοποδήσουν, και τραβούσαν μπροστά, διατηρώντας τη συνοχή τους και την παράδοσή τους, μέχρι που έφτασε ο τρομερός εικοστός αιώνας», υπογράμμισε η Καρίνα Λάμψα. Σε αυτή τη σκοτεινή περίοδο η χώρα μας έχασε τη συντριπτική πλειονότητα του εβραϊκού πληθυσμού της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η ψυχαναλύτρια Αριέλα Ασέρ αναφέρθηκε στην κουλτούρα των Σεφαραδιτών. Η εκδήλωση έκλεισε με τη Σαβίνα Γιαννάτου, που ανέλυσε και τραγούδησε σεφαραδίτικες μελωδίες. Το πάνελ συντόνισε η καλή συνάδελφος Κατερίνα Οικονομάκου.
