Στα αγαπημένα μας μουσεία δεν βλέπουμε μόνο τέχνη. Παρακολουθούμε και τον εαυτό μας να γερνά, να ανακεφαλαιώνει τις εμπειρίες του. Το συνειδητοποίησα καθώς περνούσα το κατώφλι της Tate Modern πριν από λίγες ημέρες. Ο παλιός σταθμός ηλεκτρικής ενέργειας στη νότια όχθη του Τάμεση ήταν ακόμα εργοτάξιο όταν σπούδαζα στο Λονδίνο την εποχή των τρελών αγελάδων. Θυμάμαι να διαβάζω με ενθουσιασμό συνεντεύξεις του αρχιτεκτονικού διδύμου Χέρτσογκ & Ντε Μερόν για το πώς το γιγαντιαίο εγκαταλελειμμένο κτίριο θα γινόταν ο «ναός» των σπουδαιότερων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα. Οταν πρωτοάνοιξε, είχα πια επιστρέψει στα πάτρια. Στην παρθενική μου επίσκεψη το 2000 διάβηκα με καρδιοχτύπι την είσοδο του Turbine Hall και έκανα συνέντευξη με τον πρώτο της διευθυντή, τον Σουηδό Λαρς Νίτβε. Οι τοίχοι μύριζαν ακόμα μπογιά και τα δάπεδα ευωδίαζαν ξύλο. Προχθές, παρατήρησα ότι οι επιφάνειές τους έχουν φθαρεί, τρίζουν λίγο, έχουν την πατίνα του χρόνου και εγώ έχω κλείσει πια 30 χρόνια στο επάγγελμα εκ των οποίων 25 στην «Κ». Μαζί με τα θαυμάσια έργα του Καντίνσκι έβλεπα κάπου εκεί μέσα και τη φευγαλέα εικόνα της νιότης μου.
Σκέφτηκα –σχεδόν τρυφερά– ότι παρακολούθησα ένα μουσείο από τη γέννησή του, στα παιδικά του χρόνια ώς την ωριμότητά του. Μου χάρισε τη συγκίνηση απίθανων εκθέσεων όπως το «Weather Project» του Ολαφουρ Ελίασον με έναν τεράστιο ήλιο να δύει μπροστά στα μάτια εκατοντάδων φιλότεχνων, εγκαταστάσεων όπως του Αϊ Γουέι Γουέι, αναδρομικών του Ματίς και του Ρόθκο. Η αλήθεια είναι ότι με έπιασε και ένα μικρό καμάρι με την Ελλάδα. Το έτος 2000 που εγκαινιαζόταν η Tate, το ΕΜΣΤ μόλις είχε αρχίσει τη λειτουργία του (για να την ξαναδιακόψει μετά), το Μουσείο Γουλανδρή άλλαζε χωροθέτηση κάθε χρονιά και η Αθήνα κινδύνευε να χάσει μία από τις πιο ωραίες συλλογές έργων τέχνης στον κόσμο, το κτίριο της Πινακοθήκης ανέδιδε αέρα δεκαετίας ’60, το ΔΕΣΤΕ (ευτυχώς) μας μάθαινε τι σημαίνει contemporary. Σήμερα το εγχώριο φιλότεχνο κοινό έχει πολύ περισσότερες ευκαιρίες να δει ποιοτικά αφιερώματα αλλά και εκτός συνόρων η ακτινοβολία της είναι μεγαλύτερη. Πάλι στην Τate θυμάμαι να υπάρχει μόνο ένα έργο Κουνέλλη με την υποσημείωση Greek born Italian artist (Ιταλός καλλιτέχνης γεννημένος στην Ελλάδα), ενώ σήμερα στο μεγάλο αφιέρωμα που έχει για την πορεία του οι λεζάντες γράφουν επιτέλους ότι γεννήθηκε και πέρασε τα νεανικά του χρόνια εδώ προτού πάει στη Ρώμη. Από κοντά τα τέσσερα έργα του Κανιάρη, εντεταγμένα στη μόνιμη συλλογή. Σταδιακά, οι καλλιτέχνες της χώρας μας παίρνουν τη θέση που τους αξίζει χάρις και στον Δημήτρη Δασκαλόπουλο που έκανε τεράστιες δωρεές έργων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, δίνοντάς μας πρεστίζ.
Περπατώντας πάνω-κάτω στα φθαρμένα ξύλινα δάπεδα, με το Λονδίνο να ποζάρει απόμακρα από τα στενόμακρα παράθυρα αλλαγμένο και αυτό, παρακολουθούσα επίσης πώς οι επιμελητές της Tate δίδαξαν και άλλα μουσεία ανά τον κόσμο να στήνουν εκθέσεις με τρόπο ελκυστικό. Οπως αυτή για τον εξπρεσιονισμό που τώρα φιλοξενείται στις σάλες της, η οποία παρουσιάζεται λιγότερο ως κίνημα και περισσότερο ως η ιστορία μιας παρέας νεαρών καλλιτεχνών που συγκρότησαν την ομάδα του Γαλάζιου Καβαλάρη (Καντίνσκι, Μίντερ, Μαρκ, Μάκε, Φον Γιαβλένσκι). Η ζωγραφική συνοδεύεται από φωτογραφία, μουσική, ωραία κείμενα, καταπληκτικούς καταλόγους και μονογραφίες. Εφυγα με την ιαματική σκέψη Ars longa, vita brevis. Τι και αν μεγαλώνουμε, η τέχνη παραμένει νεότατη και φρέσκια.
