Ακόμα και τα ολόλευκα μαρμάρινα αγάλματα του Κωνσταντίνου και του Ευαγγέλη Ζάππα ένθεν της μεγαλόπρεπης εισόδου είχαν πυρώσει από τον απογευματινό ήλιο του Ιουνίου. Περιέργως όμως στο περιστύλιο του Ζαππείου, όπου έγινε και φέτος η απονομή του Αριστείου Μποδοσάκη σε δύο επιφανέστατους Ελληνες επιστήμονες από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, είχε ευχάριστη θερμοκρασία.
Ηταν ωραία η τελετή, προχθές το βράδυ, στην οποία βραβευμένοι και κοινό μοιράστηκαν τη συγκίνηση. Οι πρώτοι καθώς αναγνωρίστηκε από έναν ελληνικό φορέα διεθνούς εμβέλειας όπως το Ιδρυμα Μποδοσάκη η τεράστια συμβολή τους. Και οι παριστάμενοι όμως ένιωσαν καμάρι για τους συμπατριώτες μας σε μια εποχή εκπεσμού κατά την οποία η εντυπωσιοθηρία επισκιάζει τη σκληρή δουλειά. Σαν η διάκριση των ανθρώπων αυτών να ήταν ένα μικρό βάλσαμο για όσα παρακολουθούμε στις ειδήσεις και στα τηλεριάλιτι.
Το σημαντικό της φετινής χρονιάς ήταν πως ο θεσμός του Αριστείου Μποδοσάκη, ο οποίος ξεκίνησε το 2002, επανήλθε ανανεωμένος 13 χρόνια μετά τις τελευταίες βραβεύσεις. Εχει μια νέα επιτροπή αποτελούμενη από 8 ξένους επιστήμονες με τις υψηλότερες διακρίσεις στον τομέα τους παγκοσμίως, ως κάτοχοι Βραβείων Nobel, Spinoza και ACM Turing. Συμμετέχουν όμως και εξέχοντα μέλη επιστημονικών ακαδημιών σε διεθνές επίπεδο. Αυτό τόνισε στην εναρκτήρια ομιλία της η Αθηνά Δεσύπρη, επικεφαλής του ιδρύματος. Και έχει απόλυτο δίκιο: είναι κάθε φορά οι κρίνοντες που δίνουν αξία στους κριθέντες.
Μάλιστα οι δύο συμπρόεδροι της επιτροπής –που κλήθηκαν να κάνουν το laudatio των νικητών– αναφέρθηκαν όχι μόνον σε αυτούς ως αστέρες στο ερευνητικό στερέωμα, αλλά στη συνολική ακτινοβολία των Ελλήνων επιστημόνων. Πρόκειται για τον Νταν Φρένκελ, επίτιμο καθηγητή Χημείας στο Κέμπριτζ, αλλά και τον Φρανκ Γκρόσβελντ, καθηγητή και πρώην επικεφαλής του Τμήματος Κυτταρικής Βιολογίας στο Erasmus Medical Center του Ρότερνταμ, οι οποίοι εξήραν το πάθος, την αφοσίωση αλλά κυρίως τα επιτεύγματα των δύο βραβευθέντων.
Στον κλάδο των Θετικών Επιστημών το αριστείο δόθηκε στη Χρύσα Κουβελιώτου, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Τμήμα Φυσικής του George Washington University, και στον κλάδο των Ιατροβιολογικών Επιστημών στον Νεκτάριο Ταβερναράκη, καθηγητή Μοριακής Βιολογίας Συστημάτων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, πρόεδρο του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας και πρόεδρο του European Institute of Innovation and Technology.
Προσηνείς, ταπεινοί με εκκίνηση από το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο οι δύο νικητές μίλησαν με ουσιαστικό τρόπο για την αναγνώριση που έλαβαν αλλά και τα εφόδιά τους: «Δεν ήμουν μόνη μου σε αυτό το ταξίδι. Γονείς, δάσκαλοι, συνεργάτες, φίλοι και αγαπημένοι με στήριξαν», είπε η Χρύσα Κουβελιώτου που έκανε την ανακάλυψη των μαγνάστρων (magnetars), των αστέρων νετρονίων με ακραία μαγνητικά πεδία. Η έρευνά της στις εκλάμψεις ακτίνων Γ συναρπάζει ακόμη και σήμερα τους αστρονόμους στον ίδιο βαθμό, όπως και πριν από 25 χρόνια όταν παρουσίαζε τα πρώτα αποτελέσματα των μελετών της.
Οσο για τον Νεκτάριο Ταβερναράκη που έχει εστιάσει την προσπάθειά του τον μηχανισμό της γήρανσης, τον κυτταρικό θάνατο και τον νευροεκφυλισμό, υπογράμμισε πως η επιστημονική έρευνα είναι η πιο παγκοσμιοποιημένη δραστηριότητα, γεγονός που δίνει στην Ελλάδα ένα λαμπρό πεδίο να διακριθεί με τα σπουδαία της μυαλά. «Στην εποχή μας, χρειάζεται, περισσότερο από ποτέ, να αναγνωριστεί η αξία της θεμελιακής επιστημονικής αναζήτησης. Η επένδυση στην έρευνα αιχμής είναι το κλειδί για να υπερβούμε τις μεγάλες προκλήσεις, και τους υπαρξιακούς κίνδυνους, που καλείται να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα. Μπορεί το ελληνικό ερευνητικό οικοσύστημα να έχει καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή την οικουμενική προσπάθεια; Μπορούμε, και έχουμε καταγράψει σημαντικές επιτυχίες». Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 100.000 ευρώ.
