Είναι σχεδόν οξύμωρο. Φιλαναγνώστες που βλέπουν στη διεθνή επιστημονική και λογοτεχνική παραγωγή να εμφανίζονται κάθε τόσο βιβλία εμπνευσμένα από την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας, σπάνια βλέπουν τις δικές μας προσπάθειες να αναπτύξουμε δεσμούς με αυτούς τους συγγραφείς. Το London Hellenic Prize, που δημιουργήθηκε το 1996 από την ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα του Λονδίνου, αναδεικνύει αυτόν τον νοητό ομφάλιο λώρο. Βραβεύει κάθε χρόνο ένα βιβλίο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα με θέμα τον ελληνικό πολιτισμό. Το βραβείο έχει διεθνή ακτινοβολία και θεωρείται μία από τις πλέον τιμητικές διακρίσεις στο πεδίο αυτό. Ο κατάλογος των νικητών καλύπτει τα έργα σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως ο Εντμουντ Κίλι, ο Μαρκ Μαζάουερ, η Αν Κάρσον, ο Μάικλ Χιουζ, αλλά και ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης και ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς για τη μελέτη της Ελληνικής Επανάστασης που εξέδωσε πρόπερσι το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Το βραβείο έχει κερδίσει τον διεθνή σεβασμό χάρις στη συνέπειά του και στην κριτική επιτροπή του, που περιλαμβάνει προσωπικότητες διεθνούς διαμετρήματος, όπως ο ειδικός στον Μέγα Αλέξανδρο Ρόμπιν Λέιν Φοξ, ο Πολ Κάρτλετζ, πρόεδρος της αγγλικής επιτροπής αποκαταστάσεως των Γλυπτών, η Τζένιφερ Γουάλας, ο Νικ Λόου, ο Μιχάλης Πασχάλης, η Λιζ Σπέλερ. Συνεκτικός κρίκος όλων, ο ακαταπόνητος ιστορικός-φιλόλογος Μιχάλης Μόσχος, που φροντίζει κάθε χρόνο όλα να πηγαίνουν ρολόι μια και οι κριτές πρέπει να διαβάσουν δεκάδες πονήματα: φέτος, λ.χ., υποβλήθηκαν 148 βιβλία. Νικητής αναδείχθηκε ο Πίτερ Σαρρής για το βιβλίο του «Ιουστινιανός. Αυτοκράτωρ, Στρατιώτης, Αγιος» (εκδ. Basic Books UK). Κυπριακής καταγωγής Βρετανός, έκανε σπουδές στην Οξφόρδη όπου κέρδισε υποτροφία και αργότερα άρχισε να διδάσκει στο Κέμπριτζ. Στη βιογραφία του για μία από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες του Βυζαντίου, μας γυρίζει πίσω στην εποχή της ανοικοδόμησης της Αγίας Σοφίας, εξετάζοντας καλειδοσκοπικά τον πρωταγωνιστή του βιβλίου μέσα από τα πεπραγμένα του.
Οπως μας διαβεβαιώνει ο Μιχάλης Μόσχος, το έργο της επιτροπής ήταν και φέτος εξαιρετικά δύσκολο, με τη βραχεία λίστα να περιλαμβάνει σημαντικά βιβλία μεγάλης θεματικής γκάμας: από μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σκιαγράφηση της Αλεξάνδρειας έως μια μελέτη για θραύσματα κλασικών γλυπτών για τη μέγιστη επήρεια που εξάσκησαν στη σύγχρονη τέχνη κ.ά. Το «Ειδώλιο» της Βικτόριας Χίσλοπ ξεχώρισε επίσης από μια σειρά 15 δημοφιλών μυθιστορημάτων εμπνευσμένων από την αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία.
Οσο για τον φετινό διακριθέντα, ο συντονιστής τονίζει: «Ο Σαρρής κυριαρχεί στον βυζαντινό κόσμο του Κέμπριτζ και στο αγγλόφωνο Βυζάντιο γενικότερα. Εφυγε διωγμένος μόλις 4 ετών από την Κύπρο μετά την εισβολή της Τουρκίας με την οικογένειά του. Μεγάλωσε και σπούδασε στην Αγγλία. Επιβλέπει διατριβές στο Ντάμπαρτον Οουκς, στην Οξφόρδη, στο Κέμπριζ, ακόμη και σε τουρκικά πανεπιστήμια, όπου θα βρίσκεται και φέτος το καλοκαίρι. Βραβεύσαμε έναν σπουδαίο Αγγλοελληνα βυζαντινολόγο, ο οποίος μιλάει για το Βυζάντιο σαν ν’ ανήκει σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο και όχι μόνο στους Ελληνες. Το βιβλίο ρίχνει φως σε μια περίοδο ίσως την περισσότερο δημιουργική αλλά και την περισσότερο επικίνδυνη, με απειλές από την Ανατολή, τη Δύση και τον Βορρά».
