Πατρίδα των εθνικών ευεργετών αδελφών Ριζάρη, ένας τόπος που ενσαρκώνει την πάλη του Ηπειρώτη με την πέτρα, τη δυσκολία, τον μόχθο, το Μονοδένδρι σε αποζημιώνει με την ομορφιά του. Με γερή προίκα το Ριζάρειο Εκθεσιακό Κέντρο, που στεγάζεται στο αποκατεστημένο αρχοντικό Πανταζή, φιλοξενεί εδώ και σχεδόν 25 χρόνια αφιερώματα περί τη φωτογραφία. Πριν από λίγες ημέρες εγκαινιάστηκε εκεί μια ατομική ενός παλιού γνώριμου, του Ρόμπερτ Μακέιμπ. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο «συμπατριώτης» μας Αμερικανός (πολιτογραφήθηκε τιμητικά Ελληνας το 2020) εκθέτει στο χωριό δείγματα της δουλειάς του. Πριν από 17 χρόνια είχε παρουσιαστεί η έκθεση «Στον δρόμο για την Ελλάδα με μία Rolleiflex». Τώρα, με αφορμή τον εορτασμό των 180 χρόνων από την ίδρυση της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, επιστρέφει με εικόνες που δείχνουν την «Ελλάδα μετά τον πόλεμο. Τα χρόνια της ελπίδας», με την πατρίδα μας να συνέρχεται από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο που ακολούθησε. Τα κείμενα της έκθεσης είναι των Παναγιώτη Ροϊλού και Κατερίνας Λυμπεροπούλου, παρέχοντας στον επισκέπτη ένα αφήγημα για την εποχή αλλά και τον δημιουργό. Η επιμέλεια και ο συντονισμός της έκθεσης είναι του Τάκη Αναγνωστόπουλου.
Η κορδέλα κόπηκε το Σάββατο 13 Ιουλίου από τον πρόεδρο του Πολυμελούς Συμβουλίου της Ρ.Ε.Σ. καθηγητή Γιώργο Ματσόπουλο, παρουσία των δημάρχων Ιωαννίνων Θωμά Μπέγκα και Ζαγορίου Γιώργου Σουκουβέλου, της πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Αννας Μπατιστάτου, αντιδημάρχων, εκπροσώπων φορέων και ιδρυμάτων και πλήθους κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Ηταν, δικαίως, μια σπουδαία σύναξη για να τιμήσουν τον φωτογράφο που από το 1954 μέχρι σήμερα απαθανατίζει την Ελλάδα με τρυφερότητα. Στο Μονοδένδρι παρουσιάζεται μια σειρά 70 ασπρόμαυρων και έγχρωμων φωτογραφιών μεγάλου μεγέθους που τραβήχτηκαν μετά τη δύσκολη δεκαετία του ’40 και αποτυπώνουν την προσπάθεια, τον αγώνα, την ελπίδα και τη μαχητική αξιοπρέπεια στον δύσκολο δρόμο της ανάκαμψης.
«Οι μαγικές φωτογραφίες του ανακαλούν από τις μνήμες των παιδικών μας χρόνων εικόνες οικίες, στιγμές της καθημερινής ζωής στην πόλη, στο χωριό, στην ύπαιθρο και μας κάνουν να χαμογελάμε νοσταλγικά», είπε ο Γιώργος Ματσόπουλος. Υπενθύμισε, δε, ότι η έκθεση παρουσιάστηκε πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2023 στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, εν συνεχεία ταξίδεψε υπό την αιγίδα του ελληνικού υπουργείου Εθνικής Αμυνας στη Σεούλ και τώρα, με την ευγενική παραχώρηση του Εθνικού και Ιστορικού Μουσείου, φιλοξενείται στην Ηπειρο.
Στην έκθεση δεσπόζει μία από τις πιο χαρακτηριστικές λήψεις του Μακέιμπ, η οποία έχει τραβηχτεί στην περιοχή. Πρόκειται για τρία κοριτσάκια που του πόζαραν στο χωριό Ανω Περιστέρι το 1961. Η Μαρία, η Ελένη και η Λαμπρινή, πιασμένες σφιχτά η μία με την άλλη, όλο νάζι και χαρά, δίχως τα μπροστινά δοντάκια (τα πρώτα έπεσαν και τα καινούργια δεν είχαν ακόμη φυτρώσει), δίχως παπούτσια, με ρουχαλάκια που είχαν σίγουρα ράψει με τα χέρια τους οι μανάδες τους, λαμποκοπούν όμως με ένα αστραφτερό χαμόγελο. Πενήντα χρόνια μετά, ο φωτογράφος κατάφερε να τις εντοπίσει και να τις ξαναφωτογραφίσει σε ένα ενσταντανέ που πιστοποιεί καλύτερα από οτιδήποτε άλλο τη δική του σχέση αφοσίωσης προς την Ελλάδα. «Στα ταξίδια μου εκείνα τα χρόνια, από την Ηπειρο μέχρι την Κρήτη και από την Πύλο μέχρι τη Ρόδο, με εξέπλητταν ευχάριστα το κέφι, η ζεστασιά και το φιλόξενο πνεύμα αυτών των ανθρώπων που είχαν επιβιώσει από τον εφιάλτη του πολέμου και τα επακόλουθα δεινά του», έγραψε ο Ρόμπερτ Μακέιμπ στο προλογικό του σημείωμα για το αφιέρωμα που θα κρατήσει μέχρι και τον επόμενο Ιούνιο. Η έκθεση συνοδεύεται από ομώνυμο βιβλίο (εκδόσεις Πατάκη / Abbeville Press).
[email protected]
