Σάββατο απόγευμα είχα προγραμματίσει να δω επιτέλους την Art Athina, ξέροντας ότι αυτοί που πήγαν στα εγκαίνια της φουάρ την Πέμπτη ταλαιπωρήθηκαν βάναυσα από τη βροχή και τη μεγάλη γιορτή που γινόταν για τα 20 χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Δεν περνούσε από το μυαλό μου ότι η οδύσσεια να φθάσω έως το Ζάππειο θα ήταν μεγαλύτερη. Η αστυνομία είχε αποκλείσει εντελώς από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων τους δρόμους πέριξ του Καλλιμάρμαρου για την τιμητική εκδήλωση για τον Παύλο Γιαννακόπουλο, προκαλώντας το απόλυτο κομφούζιο. Σε αυτό προσθέστε τη διαδήλωση για τον Ζακ Κωστόπουλο στο Σύνταγμα την ίδια ώρα.
Ακούγοντας κόρνες και βρισίδια, περπατήσαμε από το ΕΜΣΤ, όπου μας άφησε αναγκαστικά το τραμ, προς την ανεσκαμμένη λεωφόρο Ολγας. Με τα έργα της κοντεύει να θυμίζει την Πανεπιστημίου επί Μπακογιάννη: μια ανοιχτή πληγή που ο νυν δήμαρχος είχε δεσμευτεί να δώσει στην κυκλοφορία, αλλά το ξέχασε μάλλον με τον προεκλογικό αγώνα για την ηγεσία στο κόμμα. Η κατάσταση ήταν πέραν της τριτοκοσμικής. Είχε μαζοχιστικό ενδιαφέρον να βλέπει κανείς δύο ανόμοιες φυλές να συναντιούνται με φόντο το σκάμμα στη μέση του δρόμου-βιτρίνας για την ελληνική πρωτεύουσα: από τη μια το artcrowd και από την άλλη οπαδοί με ταμπούρλα που πήγαιναν στο στάδιο. Σκέφτηκα μέσα μου τι θα λένε οι ταλαίπωροι ξένοι γκαλερίστες που ήρθαν να πάρουν μέρος στη δική μας έκθεση και οι επισκέπτες. Χάος…
Η καλύτερη έκθεση
Τούτων λεχθέντων, η φετινή διοργάνωση ήταν κατά γενική ομολογία ίσως η καλύτερη που έχουμε δει ποτέ και είναι κρίμα που οι θεατές έπρεπε να υπερκεράσουν τόσα εμπόδια για να πάνε έως το Ζάππειο.
Το πρώτο αισιόδοξο στοιχείο είναι ότι δεν πτοήθηκαν. Παρά τις επτά πληγές του Αθηναίου Φαραώ, ολόκληρες ουρές σχηματίστηκαν εντός και εκτός κτιρίου, από ηλικιωμένους έως γονείς με καροτσάκια και από νεαρούς έως 50άρηδες, όλοι ήρθαν να δουν καλή τέχνη. Πριν μπει κανείς στην έκθεση σταματούσε στην υπαίθρια εγκατάσταση της Hermès, που έφερε λίγο Παρίσι στην πολύπαθη Αθήνα, μια μικρή παρηγοριά μετά τόσο ποδαρόδρομο. Τα νέα πρόσωπα που έχουν αναλάβει τον θεσμό (Αντώνης Κούρκουλος και Μαριλένα Κουτσούκου) πάτησαν και πάνω στη δουλειά που είχε φιλότιμα γίνει τα τελευταία χρόνια από τη Σταματία Δημητρακοπούλου. Γενικά έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μια θεσμική μνήμη στη φουάρ, που φέτος ήταν αφιερωμένη στη μεγάλη κυρία της τέχνης που πάλεψε γι’ αυτήν, την Τζούλια Δημακοπούλου, που μας αποχαιρέτισε πριν από λίγο καιρό. «Δεν νομίζω πια ότι έχουμε κάτι να ζηλέψουμε από το εξωτερικό», δήλωσε στη στήλη ο Χάικ Κουρδογλανιάν της γκαλερί Kurd, από τους γκαλερίστες που ταξιδεύει συχνά στο εξωτερικό για να είναι πάντα στα πράγματα. Χαρούμενη και η δραστήρια Μαρίνα Βρανοπούλου από τα «Δυο Χωριά», μπροστά από τα ωραία έργα του Λάκη και του Αρη Ιωνά, των χαρισματικών Callas.
Ο Γιάννης Καλλιγάς από τη «Σκουφά» παρουσίαζε με χαρά τα έργα στον κόσμο που ρωτούσε παρέα με τον Ηλία Παπαηλιάκη, ενώ η Τατιάνα Σπινάρη είχε το έργο με το οποίο όλοι ήθελαν να φωτογραφηθούν, ένα τεράστιο κόκκινο γλυπτό του Γιώργου Λάππα. Ενθαρρυντικοί για την προσπάθεια αλλά και πεπεισμένοι ότι πρέπει να γίνει ακόμα μεγαλύτερη η εξωστρέφεια ήταν ο Ρουπέν και ο Αρσέν Καλφαγιάν, που ξεναγούσαν τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Γιώργη Μαγγίνη.
Βέβαια, υπάρχει ένα ερώτημα: Πόσα να πετύχει η έκθεση όταν η ίδια η πόλη δεν τη βοηθά;
