Η Πλάκα είναι το παλίμψηστο της Αθήνας, μια «στρωματογραφία» της ζωής των ανθρώπων στην πόλη αυτή για χιλιάδες χρόνια. Στην καρδιά της διατηρείται ένα μοναδικό οικοδομικό τετράγωνο πλάι στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού (περικλείεται από τις οδούς Αδριανού, Αρεως, Κλάδου, Βρυσακίου) με 18 μικρά και μεγαλύτερα οικήματα βγαλμένα από το παρελθόν. Απαλλοτριώθηκαν πριν από δεκαετίες αλλά ευτυχώς ποτέ δεν καταστράφηκαν και έπειτα από μεγάλο αγώνα το υπουργείο Πολιτισμού τα ανέστησε και τους έδωσε νέα χρήση. Το σύμπλεγμα ονομάστηκε και «Αυλή των θαυμάτων» επειδή προφανώς κάποτε εκεί ζούσαν άνθρωποι σαν τους πρωταγωνιστές του θεατρικού έργου του Καμπανέλλη. Δίπλα από τα σπιτάκια τους στέκει ακόμα το εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου όπου έψελνε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, το τμήμα του υστερορωμαϊκού τείχους της πόλης, ώς τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αγίου Θωμά, και η οικία του Χωματιανού – Λογοθέτη των ύστερων οθωμανικών χρόνων, όπου λέγεται πως συσκεύασε ο Ελγιν τα Γλυπτά του Παρθενώνα πριν τα πάρει από την πατρίδα μας.
Εκεί με περίμεναν, πριν από λίγο καιρό, η Ελενα Μελίδου, διευθύντρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, και η Ελένη Παπαθωμά, για την παρθενική μου ξενάγηση στο καινούργιο «διαμαντάκι» της Αθήνας, μια μέρα με υψηλές θερμοκρασίες και πολλούς ξένους. Και μετά μια βόλτα που κράτησε αρκετές ώρες, έφυγα με χορτάτα τα μάτια και μεγάλο θαυμασμό για όλους τους ανθρώπους που εργάστηκαν μεθοδικά και υπομονετικά για χρόνια ώστε να φτιάξουν το αφήγημα του πώς ζούσαν οι Ελληνες από τα μέσα του 18ου αιώνα μέχρι και το 1970. Ολα τα μελέτησαν: τι φορούσαμε, τι τρώγαμε, πώς εργαζόμασταν, τι πιστεύαμε, τι πράγματα είχαμε στα σπίτια μας, ποιες ήταν οι αντιλήψεις μας. Δύσκολο να επιλέξεις 3.000 μικρά και μεγάλα εκθέματα για μια περιήγηση στο χθες, που απλώνεται σε 4.000 τετραγωνικά. Η μία έκπληξη διαδεχόταν την άλλη καθώς μπαίναμε στα παλιά, μικρά σπίτια, που φιλοξενούσαν διαφορετικές ενότητες για κάθε έκφανση της ζωής, από την καταγωγή και τη θρησκεία έως την τροφή, την εργασία, την ενδυμασία, την κατοικία, τα εργαλεία, τα αντικείμενα.
Σε κάθε βιτρίνα υπήρχε κάτι που με συγκινούσε βαθιά: από ταπεινά κανάτια και τσουκάλια μέχρι εκπληκτικά κεντήματα, φιγούρες του Καραγκιόζη, εκκλησιαστικές εικόνες, ώς και μια ολόκληρη αίθουσα με ζωγραφιές του Θεόφιλου. Από κοντά οι ψηφιακές εφαρμογές, τα βίντεο, οι γωνιές για τα παιδιά, «περίπατοι» που απευθύνονται ισότιμα σε όλες τις γενιές. Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ο πλούτος των υφασμάτων, λες και πάνω τους έχει κεντηθεί όλη μας η ιστορία: προικιά, άμφια, τραπεζομάντιλα, νυχτικά, νυφικά, πανωφόρια, ακόμα και φορέματα που ράφτηκαν μέσα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και είναι από αλεξίπτωτα.
Δεν υπάρχει πιο εντυπωσιακό μέρος για να περάσει κανείς με τα παιδιά του ένα από τα Σαββατοκύριακα τώρα που άρχισε να κάνει κρύο. Οχι τόσο για να μάθουν τι είναι το αλέτρι ή να δουν ένα κιλίμι ή ένα λαγήνι, αλλά για να ξαναδιδαχθούν την αξία της χειροτεχνίας μέσα από τον πηλό, το κέντημα, τη μεταλλοτεχνία. Και όλα αυτά μέσα σε έναν μικρό λαβύρινθο από σκαλιά, ξέφωτα, αυλές, δωμάτια.
Επιτέλους το παλιό Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, ένα από τα παλαιότερα αθηναϊκά μουσεία, ιδρυθέν το 1918, που αρχικά στεγάστηκε στο γειτονικό Τζαμί Τζισταράκι και αργότερα στην Κυδαθηναίων, βρήκε την πιο ωραία «φωλιά», άλλαξε όνομα και μας περιμένει να το γνωρίσουμε από κοντά. Και να το αγαπήσουμε διότι του αξίζει πολύ.
