ΕΛΕΝΑ ΜΑΡΟΥΤΣΟΥ
Θηριόμορφοι
εκδ. Πόλις, σελ. 216
Ενας άνδρας από την Ελλάδα πενθεί στην Κρακοβία τη νεκρή του γυναίκα. Στο μυαλό του φτερουγίζει το βιβλίο του Μαξ Πόρτερ «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά». Στο διπλανό δωμάτιο του ξενοδοχείου του μένει μια εύθραυστη νεαρή γυναίκα από την Ιταλία. Στο πρωινό τη βλέπει με γάζες στα μάτια, να μοσχοβολά τριαντάφυλλο. Η ολιγοήμερη παραμονή του στην Πολωνία συστρέφεται γύρω από την παράξενη κοπέλα, που του φέρνει στον νου το ντελικάτο σώμα της γυναίκας του. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου την αφήγηση επωμίζεται ο άνδρας, ο οποίος υπό την επήρεια της απώλειας ανακαλεί επώδυνες στιγμές της συζυγικής του ζωής. Το δεύτερο μέρος αναλαμβάνει η νεαρή Ιταλίδα, η οποία εξιστορεί τη δυναστική της εξάρτηση από έναν εωσφορικό εραστή, ομολογώντας συνάμα τον πόθο της για τον άγνωστο άνδρα.
Οι δύο αφηγήσεις, η ανδρική και η γυναικεία, συνυφαίνονται στο τρίτο μέρος του βιβλίου, όπου τον λόγο παίρνει ένα ερμαφρόδιτο ον, ένα «ελάχιστο θηρίο», το οποίο ως αρσενικό συνεπαίρνει το πνεύμα, ενώ ως θηλυκό γίνεται βρωμερό και βδελυρό. Είναι ο οίστρος-μύγα, μεταμφίεση της συγγραφέως, που εμφανίζεται στις σελίδες κομίζοντας τον επίλογο. Η ζωόμορφη εμφάνιση του παντεπόπτη αφηγητή είναι απολύτως συμβατή με ένα βιβλίο κατοικημένο από κάθε λογής ζώα. Οι θηριόμορφοι της Μαρούτσου είναι πλάσματα υβριδικά, πλασμένα από ύλη αλλά και από μύθους, γητεμένα από πόθο θανάτου.
Στις σελίδες παρεισδύουν φωτογραφίες αέρινων πλασμάτων, περισφιγμένων σε σκούρα, μοναστηριακά φορέματα. Τα πλάσματα αυτά είναι γένους θηλυκού, η θηλυκότητά τους όμως νοθεύεται από το αγκάλιασμά τους με διάφορα ζώα, πουλιά, σκύλους, αλεπούδες, φίδια, πεταλούδες. Η Μαρούτσου αναθέτει στις λέξεις να μεταγγίσουν στην ιστορία της τη μυσταγωγική αίσθηση που διαχέεται από τις υποδηλούμενες αφηγήσεις των φωτογραφιών. Τόσο από τις λέξεις όσο και από τις εικόνες αναβλύζει μια ζωώδης σεξουαλικότητα, που εγκυμονεί το τραύμα και τον θάνατο. Οι θεατρικές φωτογραφίες της Laura Makabresku (Κρακοβία, 1987) μολονότι αποπνέουν λυρισμό, διαστίζονται από αιχμές βίας. Δαντέλες ράβονται με αιμάτινα νήματα, άλλες στραγγαλίζουν λαιμούς, πεταλούδες κεντούν διάφανα, οστέινα στήθη, αλαβάστρινα δέρματα φέρουν ίχνη ανοιχτών πληγών, άυλα σχεδόν σώματα δέχονται τα ραμφίσματα όρνεων, γάζες με τριαντάφυλλα τυφλώνουν τα μάτια. Μέσα από την περίτεχνη σκηνοθεσία των φωτογραφιών αναδύεται το πλέγμα λαγνείας και οδύνης, η αλγολαγνεία, ρίζα του θανατόληπτου πάθους. Τα αραχνοΰφαντα άμφια των γυναικών παραβιάζονται ανεπαίσθητα από τον παλλόμενο ερωτισμό των εγκλωβισμένων σωμάτων. Ο ζωομορφισμός τους είναι το στίγμα της φιληδονίας τους.
Η Μαρούτσου συνομιλεί δεξιο-τεχνικά με τις συνδηλώσεις των εικόνων, ενθέτοντας στις αφηγήσεις του άνδρα και της γυναίκας στιγμιότυπα κλεμμένα από τον ποιητικό ζόφο της Makabresku. Η μυθοπλασία είναι, τρόπον τινά, μετείκασμα της ερεβώδους σεξουαλικότητας από την οποία κατέχονται οι θηριόμορφοι, οι όμορφες που αγκαλιάζονται με θηρία. Οπως σημειώνει επιλογικά η Μαρούτσου, το βιβλίο αφηγείται «τη μυστική ζωή του θηρίου μέσα στον άνθρωπο, όπως και του τρυφερού, απροστάτευτου ζώου μέσα στον άνθρωπο». Το ζώο μέσα μας μπορεί να αλυχτά και να δαγκώνει αλλά κάποτε έχει φτερά. Πετά και πεθαίνει.
Οι δύο ήρωες υποφέρουν από την ανάμνηση του χαμένου πόθου, πονώντας από τραύματα που εγχάραξε στο δέρμα τους το τέλος του πάθους. Τόσο ο άνδρας όσο και η γυναίκα βηματίζουν σαν υπνοβάτες μέσα στην πλήρη φαντασμάτων Κρακοβία. Τα μέλη τους δεσμεύουν κόκκινες κλωστές, τα ξέφτια των αιμοβόρων ερώτων τους. Το συναρπαστικό σμίξιμο των ιδιωτικών τους μυθολογιών, διαδραματίζεται σε ένα βιβλίο που συνιστά αισθητική απόλαυση καθαυτό, χάρη στην απαράμιλλη εκδοτική φροντίδα.
