Τον Μάρκο Χολέβα τον συναντήσαμε στο καθιστικό του όμορφου διαμερίσματός του στη Νεάπολη Εξαρχείων, καθώς εκείνος βρισκόταν εν μέσω προετοιμασιών για το ταξίδι του στις Κάννες. Το σπουδαίο κινηματογραφικό φεστιβάλ ανοίγει αυλαία την προσεχή Τρίτη και ο πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου θα βρίσκεται εκεί μαζί με τους υπόλοιπους εκπροσώπους της εθνικής μας κινηματογραφίας, φυσικά, και τους δημιουργούς που παρουσιάζουν τις νέες ταινίες τους.
«Εχουμε αρκετά έντονη παρουσία φέτος στις Κάννες, πρώτα από όλα με το “Dodo” του Πάνου Χ. Κούτρα, που κάνει πρεμιέρα στο πρόγραμμα Cannes Premier. Επίσης έχουμε δύο διεθνείς συμπαραγωγές (σ.σ. είναι τα νέα φιλμ του Ντ. Κρόνενμπεργκ και του Ρ. Εστλουντ), γυρισμένες στην Ελλάδα, με Ελληνες μειοψηφικούς συμπαραγωγούς, κάτι που μας δείχνει πως απέδωσε γρήγορα και η σχετική πολιτική του ΕΚΚ. Είναι βασικό σε ένα φεστιβάλ που αποτελεί παγκόσμιο βαρόμετρο, να καταφέρνουμε να δείξουμε ότι υπάρχει δυναμική και αποτελεσματικότητα τόσο στην εγχώρια παραγωγή όσο και στη σύμπραξη Ελλήνων και ξένων», επισημαίνει ο κ. Χολέβας.
Ποια είναι, όμως, η σημερινή κατάσταση αυτού που συνολικά αποκαλούμε ελληνική κινηματογραφία; «Επειτα και από τη δοκιμασία της πανδημίας, μπορούμε να πούμε πως βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο, κυρίως για δύο λόγους: από τη μία υπάρχει το κομμάτι που επιδιώκει την προσέλκυση ξένων παραγωγών και έχει επιτύχει αρκετά μέσω του cash rebate του ΕΚΟΜΕ. Το ΕΚΚ, από την πλευρά του, καταφέρνει να είναι συνεπές, με τα σχέδια ταινιών που κατατίθενται να αξιολογούνται και να εγκρίνονται στην πλειονότητά τους μέσα σε διάστημα τεσσάρων μηνών. Ούτως ή άλλως, το σινεμά πλέον κινείται με μεγάλες ταχύτητες, δεν είναι δυνατόν να περιμένει κάποιος δύο χρόνια για να μάθει σχετικά με τη χρηματοδότησή του. Φυσικά οι πόροι στην Ελλάδα είναι περιορισμένοι και γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να αναδειχθεί η καλή δουλειά που κάνουν οι παραγωγοί μας –μην ξεχνάμε πως αυτοί κάνουν τις ταινίες– στην προσπάθεια να βρουν συμπαραστάτες από το εξωτερικό.
»Αυτό είναι και το μεγάλο ατού μας: η δύναμη, η αντοχή και η υπομονή των ανθρώπων του σινεμά απέναντι στα ζητήματα χρηματοδότησης και στο απαρχαιωμένο νομικό πλαίσιο. Εμείς προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε· με το πρόγραμμα μειοψηφικής παραγωγής για παράδειγμα δίνουμε περισσότερο βάρος στη συμμετοχή Ελλήνων συντελεστών παρά στο αν ένα πρότζεκτ θα γυριστεί στην Ελλάδα. Στόχος είναι η δημιουργική πρόσμειξη με τους ξένους και όχι μια ευκαιριακή συνεργασία. Στο τουρκικό “Burning Days”, που θα είναι επίσης στις Κάννες, έχουμε συμπαραγωγό τον Γιώργο Τσούργιαννη και Ελληνα διευθυντή φωτογραφίας».
Η κατανομή των πόρων
Το ΕΚΚ καταφέρνει να είναι συνεπές, τα σχέδια ταινιών που κατατίθενται αξιολογούνται και εγκρίνονται στην πλειονότητά τους εντός τεσσάρων μηνών.
Το τοπίο δεν είναι φυσικά ανέφελο. Ο κ. Χολέβας εντοπίζει ένα βασικό πρόβλημα στον τρόπο που διαρθρώνεται η κατανομή των πόρων ανάμεσα στην ελληνική κινηματογραφία και στην προσέλκυση ξένων παραγωγών. Οπου η δεύτερη, βάλτε το ΕΚΟΜΕ. «Είναι υπερβολικά μεγάλη η διαφορά χρηματοδότησης ανάμεσα σε ένα εθνικό κέντρο κινηματογράφου και σε ένα ταμείο που υποστηρίζει κυρίως τη βιομηχανική πλευρά του σινεμά. Επιπλέον, υπάρχει το ζήτημα της αλληλεπικάλυψης αρμοδιοτήτων, ήδη από την ίδρυση του ΕΚΟΜΕ. Δεν είναι ότι μπλέκεται σκόπιμα ο ένας στις δουλειές του άλλου, απλώς αυτό γίνεται de facto εφαρμόζοντας τον νόμο. Η παρούσα διοίκηση του ΕΚΚ, πάντως, έκανε εξαρχής κινήσεις ώστε να υπάρχει τουλάχιστον ενιαία εκπροσώπηση στο εξωτερικό με κοινό περίπτερο, όπως θα γίνει και στις Κάννες. Η συστέγαση δεν είναι απλώς τυπική, δίνει το μήνυμα πως υπάρχουν κοινή αντίληψη και στόχοι», λέει σχετικά, επαναλαμβάνοντας αρκετές φορές πως δεν τίθεται θέμα αντιπαράθεσης ανάμεσα στους δύο φορείς.
Αυτό ακριβώς το καθεστώς δυαρχίας ωστόσο, ανάμεσα σε άλλα, υποτίθεται πως θα έλυνε ο περίφημος νέος νόμος περί κινηματογράφου για τον οποίο ακούμε εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, όμως δεν φαίνεται να βρισκόμαστε καν κοντά στην υλοποίησή του. «Αυτό που χρειάζεται κατά την άποψή μας είναι παρεμβάσεις σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο που καθορίζει το οπτικοακουστικό πλέγμα στην Ελλάδα, όχι άλλος ένας νόμος για τον κινηματογράφο. Η ηγεσία του ΥΠΠΟΑ έχει αντιληφθεί το πρόβλημα στη σωστή του διάσταση, ωστόσο δεν είναι μόνο δική της αρμοδιότητα η επίλυσή του· πρόκειται για θέμα επιτελικού σχεδιασμού, αφού σε αυτό εμπλέκονται και άλλα υπουργεία».
Ενα άλλο ζήτημα που έχει ανακύψει την τελευταία διετία με την έλευση των ξένων παραγωγών είναι οι ελλείψεις σε επαγγελματικό προσωπικό, κυρίως τεχνικών, που έχουν αντίκτυπο και στην ελληνική κινηματογραφία. «Η άμεση εκπαιδευτική ανάγκη του χώρου είναι τα προγράμματα σεμιναρίων για την κατάρτιση τεχνικών του κινηματογράφου. Αυτά πρέπει να έχουν διπλή κατεύθυνση: από τη μία την εξασφάλιση μιας μεγάλης δεξαμενής επαγγελματιών (ηλεκτρολόγοι, μακινίστες, βοηθοί ηχολήπτες, βοηθοί οπερατέρ κ.ο.κ.), ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες, και από την άλλη η εξοικείωση συνολικά του δυναμικού με τις σύγχρονες διαδικασίες, τις νόρμες και τους κώδικες που εφαρμόζονται πλέον διεθνώς. Το ΕΚΚ, μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και με τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, ετοιμάζει μια σειρά από τέτοια προγράμματα, ορισμένα και σε συνεργασία με τη γαλλική σχολή Lumiere, που έχει και τη σχετική εμπειρία. Στόχος είναι η έναρξή τους προς το τέλος του καλοκαιριού, ώστε εντός οκτώ μηνών να έχουμε και μια σχετική ανανέωση-συμπλήρωση της δεξαμενής», σημειώνει ο κ. Χολέβας.
Η σύγχρονη αντίληψη περί οπτικοακουστικής παραγωγής δεν μπορεί, βέβαια, να αφήνει απ’ έξω και τον ισότιμο πια τομέα της τηλεόρασης. «Πράγματι, σε προηγούμενες εποχές υπήρχε η λογική του απόλυτου ποιοτικού διαχωρισμού σύμφωνα με το… μέγεθος της οθόνης. Το έχω ζήσει και εγώ ως επαγγελματίας. Πλέον, ωστόσο, τα στεγανά καταργούνται και στη χώρα μας. Βλέπουμε, για παράδειγμα, τον βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα για τη μικρού μήκους του, Βασίλη Κεκάτο, να κάνει αυτή στιγμή μίνι σειρά. Ούτως ή άλλως, αυτού του είδους οι σειρές αποτελούν ουσιαστικά τη δυνατότητα των δημιουργών να κάνουν ταινίες με μεγαλύτερη διάρκεια, αντί των 2-3 ωρών. Το ΕΚΚ από την πλευρά του ανταποκρίνεται σε αυτή την πραγματικότητα· μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης σχεδιάζουμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που θα ενισχύσει μίνι σειρές, οι οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν και πέρα από τα σύνορά μας».
Σύντομη αποτίμηση
Εχοντας πια συμπληρώσει ενάμιση χρόνο και κάτι ως επικεφαλής του Δ.Σ. του ΕΚΚ, ζητάμε από τον κ. Χολέβα μια σύντομη αποτίμηση. Απολαμβάνει ακόμη την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της κινηματογραφικής κοινότητας, όπως συνέβαινε εξαρχής; «Η κοινότητα συνεχίζει να βλέπει με θετικό τρόπο τη δράση μας, όμως έχει απαιτήσεις από εμάς και είναι σε εγρήγορση για βελτιώσεις σε όλους τους τομείς. Προφανώς και το κρίσιμο ζητούμενο είναι να έχουμε πιο σταθερούς πόρους για το σινεμά. Δεν αρκεί να δίνεις απλώς έκτακτες επιχορηγήσεις. Αν θέλεις να χαράξεις πραγματικά αναπτυξιακή πολιτική, χρειάζεται αυτός που διοικεί να γνωρίζει τους πόρους που θα έχει στη διάθεσή του τη δεδομένη στιγμή. Οσο για την αποτίμηση, ο πρώτος χρόνος αφιερώθηκε στην τήρηση των υποχρεώσεων, την εξέταση δηλαδή των σχεδίων που είχαν συσσωρευθεί προς αξιολόγηση. Ο δεύτερος έχει να κάνει κυρίως με την εσωτερική αναδιάρθρωση, ώστε οι μηχανισμοί μας να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. Στον τρίτο θέλουμε πια να αφιερωθούμε στο όραμά μας: να καταφέρουμε, εφόσον το επιτρέψει και η πολιτεία, να θέσουμε γερές βάσεις για το μέλλον της ελληνικής κινηματογραφίας.
